Regeringsformatie (België)
De formatie van een federale regering in België verloopt zoals volgt.
Traditionele regeringsformatieBewerken
Enkel na een vrijwillig regeringsontslag of na parlementsverkiezingen vindt het proces van traditionele regeringsvorming plaats. In dit geval biedt de eerste minister het ontslag van de federale regering aan de koning aan. Deze laatste kan het ontslag weigeren, in beraad houden of aanvaarden. Indien hij het ontslag in beraad houdt, betekent dit dat de federale regering blijft beschikken over haar volledige bevoegdheid en niet verandert in een regering van lopende zaken. Bij aanvaarding van het ontslag door de koning, wordt de ontslagnemende federale regering enkel belast met lopende zaken totdat de koning zelf een nieuwe regering benoemt. De regeringsvorming verloopt in diverse stadia die hieronder worden beschreven.
Koninklijke raadplegingBewerken
Kort na de Belgische verkiezingen van de Kamer van volksvertegenwoordigers en Senaat begint de regeringsformatie. De koning wacht de resultaten af en nodigt een aantal prominenten, onder wie de informateur en de formateur, uit voor verkennende gesprekken. Hiervoor zijn er een beperkt aantal vastgelegde regels. Volgens artikel 96 van de grondwet ligt de vorming van de regering bij de koning. Maar de exacte invulling van het verloop gaat terug op gewoontes.
Verkennende fase: de informateurBewerken
De taak van de informateur is onderzoeken welke combinaties van politieke partijen mogelijk zijn om tot een nieuwe regeringscoalitie te komen. Hij voert hiervoor gesprekken met de fractievoorzitters of voorzitters van partijen en doet daarvan verslag aan de Koning.
Als de onderhandelingen geen resultaat opleveren, kan de informateur zijn opdracht teruggeven aan de koning, die dan op basis van adviezen een nieuwe informateur aanwijst. Het is overigens ook mogelijk dat direct een formateur wordt aangewezen en de informatiefase wordt overgeslagen. De koning kan ook andere andere taken of rollen geven. Zie andere personages
Formateur vormt regeringsovereenkomstBewerken
De beoogde coalitiepartners werken een concept-regeerakkoord uit, sluiten een definitief akkoord en verdelen de posten over de partijen. De formateur brengt ook regelmatig verslag uit aan de Koning. Binnen de partijen zijn er verschillende afspraken voor de postenverdeling. Als de kandidaten zijn voorgesteld aan de andere partijen en er geen bezwaren rijzen, wordt de ploeg voorgesteld aan de koning.
Andere personagesBewerken
De Koning kan ook andere personen aanwijzen met een specifieke functie of rol als hier behoefte aan is, zoals de koninklijk bemiddelaar, een koninklijk verduidelijker, preformateur, ontmijner.
Koning benoemt de regeringBewerken
De koning benoemt de nieuwe regering, tekent de koninklijke besluiten en stelt de nieuwe regering voor aan de pers op de trappen van het koninklijk paleis.
RegeringsverklaringBewerken
De regeringsverklaring wordt door de eerste minister voorgelezen in de Kamer.
Overzicht van de regeringsformaties sinds 1919Bewerken
- Regeringsformatie België 1919, 10 dagen Delacroix II
- Regeringsformatie België 1920, 17 dagen Carton de Wiart
- Regeringsformatie België 1921, 16 dagen Theunis I
- Regeringsformatie België 1923, 15 dagen Theunis II
- Regeringsformatie België 1924, 13 dagen Theunis III
- Regeringsformatie België 1925, 70 dagen (Van de Vyvere,) Poullet
- Regeringsformatie België 1926, 14 dagen Jaspar I
- Regeringsformatie België 1927, 2 dagen Jaspar II
- Regeringsformatie België 1929, 8 dagen Jaspar III
- Regeringsformatie België 1931, 16 dagen Renkin I
- Regeringsformatie België mei 1932, 7 dagen Renkin II
- Regeringsformatie België oktober 1932, 8 dagen De Broqueville III
- Regeringsformatie België december 1932, 9 dagen De Broqueville IV
- Regeringsformatie België juni 1934, 5 dagen De Broqueville V
- Regeringsformatie België november 1934, 9 dagen Theunis IV
- Regeringsformatie België 1935, 8 dagen Van Zeeland I
- Regeringsformatie België 1936, 20 dagen Van Zeeland II
- Regeringsformatie België 1937, 30 dagen Janson
- Regeringsformatie België 1938, 3 dagen Spaak I
- Regeringsformatie België februari 1939, 13 dagen Pierlot I
- Regeringsformatie België april 1939, 15 dagen Pierlot II(, Pierlot III)
- Regeringsformatie België 1940, 2 dagen Pierlot IV(, Pierlot V)
- Regeringsformatie België 1944, 6 dagen Pierlot VI(, Pierlot VII)
- Regeringsformatie België 1945, 6 dagen Van Acker I(, Van Acker II)
- Regeringsformatie België februari-maart 1946, 42 dagen (Spaak II,) Van Acker III
- Regeringsformatie België juli-augustus 1946, 25 dagen Huysmans
- Regeringsformatie België 1947, 9 dagen Spaak III
- Regeringsformatie België 1948, 9 dagen Spaak IV
- Regeringsformatie België 1949, 47 dagen G. Eyskens I
- Regeringsformatie België juni 1950, 3 dagen Duvieusart
- Regeringsformatie België augustus 1950, 5 dagen Pholien
- Regeringsformatie België 1952, 4 dagen Van Houtte
- Regeringsformatie België 1954, 12 dagen Van Acker IV
- Regeringsformatie België juni 1958, 25 dagen G. Eyskens II
- Regeringsformatie België november 1958, 3 dagen G. Eyskens III
- Regeringsformatie België 1961, 30 dagen Lefèvre
- Regeringsformatie België 1965, 66 dagen Harmel
- Regeringsformatie België 1966, 37 dagen Vanden Boeynants I
- Regeringsformatie België 1968, 78 dagen G. Eyskens IV
- Regeringsformatie België 1971-1972, 75 dagen G. Eyskens V
- Regeringsformatie België 1972-1973, 65 dagen Leburton
- Regeringsformatie België 1974, 45 dagen Tindemans I(, Tindemans II, Tindemans III)
- Regeringsformatie België 1977, 47 dagen Tindemans IV
- Regeringsformatie België 1978, 10 dagen Vanden Boeynants II
- Regeringsformatie België 1978-1979, 107 dagen Martens I(, Martens II)
- Regeringsformatie België april-mei 1980, 40 dagen Martens III
- Regeringsformatie België oktober 1980, 16 dagen Martens IV
- Regeringsformatie België april 1981, 5 dagen M. Eyskens I
- Regeringsformatie België november-december 1981, 39 dagen Martens V
- Regeringsformatie België 1985, 46 dagen Martens VI
- Regeringsformatie België 1987, 3 dagen Martens VII
- Regeringsformatie België 1987-1988, 148 dagen Martens VIII(, Martens IX)
- Regeringsformatie België 1991-1992, 104 dagen Dehaene I
- Regeringsformatie België 1995, 33 dagen Dehaene II
- Regeringsformatie België 1999, 29 dagen Verhofstadt I
- Regeringsformatie België 2003, 55 dagen Verhofstadt II
- Regeringsformatie België 2007, 194 dagen Verhofstadt III(, Leterme I)
- Regeringsformatie België 2008, 8 dagen Van Rompuy I(, Leterme II)
- Regeringsformatie België 2010-2011, 541 dagen Di Rupo I
- Regeringsformatie België 2014, 139 dagen Michel I(, Michel II, Wilmès I)
- Regeringsformatie België 2019-2020, 494 dagen (Wilmès II,) De Croo
Zie ookBewerken
Externe linkBewerken
.svg){kind=small}
