Regering-Delacroix I

De regering-Delacroix I (21 november 1918 - 2 december 1919) was een Belgische regering van nationale eenheid. Het was een coalitie van de Katholieke Partij (101 zetels), Liberale Partij (44 zetels) en de BWP (39 zetels). De regering was een zogenaamde regering van nationale eenheid, gevormd kort na de Wapenstilstand van 11 november 1918. Ze diende haar ontslag in daags na de verkiezingen van 16 november 1919, en werd op 2 december opgevolgd door de gelijkaardige regering-Delacroix II.

Regering-Delacroix I
Regeringsleider Léon Delacroix
Coalitie Katholieke Partij
Liberale Partij
BWP
Zetels Kamer 184 van 186 (2 juni 1912)
Premier Léon Delacroix
Aantreden 21 november 1918
Ontslagnemend 17 november 1919
Einddatum 2 december 1919
Voorganger Cooreman
Opvolger Delacroix II
Portaal  Portaalicoon   België

Verloop bewerken

  Zie Revolutie van Loppem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 21 november 1918 kwam deze eerste naoorlogse Belgische regering tot stand na de zogenaamde revolutie van Loppegem of de staatsgreep van Loppem. In deze periode voerde koning Albert I enkele gesprekken met vooraanstaande politici die tijdens de oorlog in België waren gebleven in het West-Vlaamse Loppem. De bedoeling van de gesprekken was om een regering te vormen die representatief was voor het België dat de bezetting had meegemaakt en die belangrijke hervormingen kon doorvoeren. De nieuwe regering werd gevormd door katholieken, socialisten en liberalen, en er werden erg weinig politici bij betrokken die tijdens de oorlog de regering in ballingschap hadden gevormd, onder meer omdat aangenomen werd dat zij geen voeling meer hadden met de bevolking.

De socialisten hebben een aantal verregaande hervormingen geëist, die voor de oorlog nog heel omstreden waren. Onder meer de volgende wetten werden uitgevoerd:

  • Invoering van het algemeen enkelvoudig stemrecht voor mannen vanaf 21 jaar (dit laatste is een verlaging van 25 naar 21 jaar). Het systeem van “meervoudig stemrecht”, waarbij sommige kiezers twee of drie stemmen mochten uitbrengen, verdwijnt, al ligt dat systeem als zodanig vast in de grondwet. De regering wil echter dat het enkelvoudig stemrecht al voor de eerstvolgende parlementsverkiezingen geldt, nog voordat de grondwet gewijzigd kan worden.
  • Straffen stellen op het misbruik van het stakingsrecht schrappen uit het Strafwetboek. De socialisten zagen daar een beperking van de vakbondsvrijheid in.
  • Waarborgen van syndicale gelijkheid.
  • Gelijkheid van de twee landstalen (Frans en Nederlands), het recht van de Vlamingen op hoger onderwijs in hun eigen taal en oprichting van de universiteit in Gent.
  • Oprichting van het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn (NWK) bij wet van 5 september 1919.
  • Oprichting van de Nationale Maatschappij voor Goedkope Woningen en Woonvertrekken (NMGWW) bij wet van 11 oktober 1919.

Samenstelling bewerken

De regering-Delacroix I telde 12 ministers: 6 voor de Katholieke Partij, 3 voor de BWP en 3 voor de Liberale Partij.

Opvallend is de intrede van twee nieuwelingen in de politiek, de regeringsleider Léon Delacroix zelf en Henri Jaspar, beiden vertrouwelingen van Emile Francqui. Delacroix kreeg bovendien als eerste in de Belgische geschiedenis de titel van Eerste minister.

Ambtsbekleder Functie Termijn Partij
  Léon Delacroix
(1867-1929)
Eerste Minister 21 november 1918 - 2 december 1919 extraparlementair (katholiek)
Minister
Financiën
21 november 1918 - 2 december 1919
Minister ad interim
Wetenschappen en Kunsten
18 november 1919 - 2 december 1919
  Emile Vandervelde
(1866-1938)
Minister
Justitie
21 november 1918 - 2 december 1919 BWP
  Paul Hymans
(1865-1941)
Minister
Buitenlandse Zaken
21 november 1918 - 2 december 1919 Liberale Partij
  Charles de Broqueville
(1860-1940)
Minister
Binnenlandse Zaken
21 november 1918 - 18 november 1919 Katholieke Partij
Minister ad interim
Wetenschappen en Kunsten
21 september 1919 - 18 november 1919
  Alphonse Harmignie
(1851-1931)
Minister
Wetenschappen en Kunsten
21 november 1918 - 21 september 1919 Katholieke Partij
  Albéric Ruzette
(1866-1929)
Minister
Landbouw
21 november 1918 - 2 december 1919 Katholieke Partij
Minister ad interim
Binnenlandse Zaken
18 november 1919 - 2 december 1919
  Edward Anseele
(1856-1938)
Minister
Openbare Werken
21 november 1918 - 2 december 1919 BWP
  Joseph Wauters
(1875-1929)
Minister
Nijverheid, Arbeid en Bevoorrading
21 november 1918 - 2 december 1919 BWP
  Jules Renkin
(1862-1934)
Minister
Spoorwegen, Zeewezen, Posterijen en Telegrafen
21 november 1918 - 2 december 1919 Katholieke Partij
  Fulgence Masson
(1854-1942)
Minister
Oorlog
21 november 1918 - 2 december 1919 Liberale Partij
  Louis Franck
(1868-1937)
Minister
Koloniën
21 november 1918 - 2 december 1919 Liberale Partij
  Henri Jaspar
(1870-1939)
Minister
Economische Zaken
21 november 1918 - 2 december 1919 extraparlementair (katholiek)

Herschikkingen bewerken