Leeuwarden (gemeente)
Leeuwarden (
uitspraak (info / uitleg)) (Stadsfries: Liwwadden of Leewadden; Fries: Ljouwert ( uitspraak (info / uitleg))) is een gemeente in het noorden van de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente heeft in totaal 122.393 inwoners per 1 januari 2018 en hoort hiermee qua inwonertal tot de 25 grootste gemeenten van Nederland en is na Groningen de tweede grootste gemeente van Noord-Nederland. Leeuwarden heeft een oppervlakte van 167,10 km², waarvan 15,25 km² water.
Gemeente in Nederland 
| |||||
| |||||
.png)
| |||||
| Provincie | Friesland | ||||
| Coördinaten | 53° 12′ NB, 5° 47′ OL | ||||
| Oppervlakte | 166,99 km² | ||||
| - land | 151,70 km² | ||||
| - water | 15,29 km² | ||||
| Inwoners (31 mei 2018) | 122.335? (806 inw./km²) | ||||
| Bestuurscentrum | Leeuwarden | ||||
| Belangrijke verkeersaders | A31 N31 A32 N32 N355 N357 N359 N383 | ||||
| Station(s) | Leeuwarden, Leeuwarden Camminghaburen, Grou-Jirnsum, Mantgum | ||||
| Burgemeester (lijst) | Ferd Crone (PvdA) | ||||
| Zetels Gemeenteraad PvdA CDA PAL/GroenLinks D66 VVD GBL FNP ChristenUnie Lijst058 50Plus Partij voor de Dieren |
39 11 5 5 4 4 2 2 2 2 1 1 | ||||
| Economie | |||||
| Gemiddeld inkomen (2012) | € 28.700 per huishouden | ||||
| Gem. WOZ-waarde (2014) | € 135.000 | ||||
| WW-uitkeringen (2014) | 47 per 1000 inw. | ||||
| Postcode(s) | 8900 - 9089 | ||||
| Netnummer(s) | 058 en 0566 | ||||
| CBS-code | 0080 | ||||
| CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||||
| Website | www.leeuwarden.nl | ||||
 Bevolkingspiramide (2008) | |||||
| |||||
De hoofdplaats van de gemeente is de gelijknamige stad Leeuwarden. De stad zelf telt ongeveer 108.000 inwoners per 1 september 2018.
Inhoud
KernenBewerken
De gemeente Leeuwarden telt met ingang van 1 januari 2018 35 officiële kernen, waarvan de stad Leeuwarden verreweg de grootste is. Per die datum werd de gemeente Leeuwarden opgeheven, per dezelfde datum werd een nieuwe gemeente Leeuwarden ingesteld, bestaande uit het grondgebied van de opgeheven gemeente Leeuwarden, uitgebreid met het grondgebied van de gemeente Leeuwarderadeel en een deel van het grondgebied van de gemeente Littenseradeel.Voor de dorpen die eerder tot Littenseradeel behoorden is de Friese naam de officiële. Eerder werd door de gemeente Leeuwarden ook Wijtgaard al officieel verfriest tot Wytgaard.
Stad en dorpenBewerken
Aantal inwoners per woonkern op 1 januari 2018 behorende tot de gemeente Leeuwarden (let op, verschillende peildata):
| Nederlandse naam | Stadsfriese naam | Friese naam | Inwoners |
| Leeuwarden | Liwwadden | Ljouwert | 95.949 |
| Stiens | - | Stiens | 7.804 |
| Grouw | - | Grou | 5.757 |
| Goutum | - | Goutum | 2.565 |
| Warga | - | Wergea | 1.660 |
| Irnsum | - | Jirnsum | 1.292 |
| Mantgum | - | Mantgum | 1.172 |
| Britsum | - | Britsum | 1.134 |
| Wirdum | - | Wurdum | 1.040 |
| Roordahuizum | Roadahuzum | Reduzum | 1.096 |
| Wartena | - | Warten | 948 |
| Wijtgaard | Wytgaard | Wytgaard | 590 |
| Weidum | - | Weidum | 580 |
| Cornjum | - | Koarnjum | 489 |
| Oosterlittens | - | Easterlittens | 462 |
| Lekkum | - | Lekkum | 425 |
| Hijum | - | Hijum | 390 |
| Jorwerd | - | Jorwert | 337 |
| Hijlaard | - | Hilaard | 310 |
| Jelsum | - | Jelsum | 235 |
| Oude Leije | - | Aldeleie | 270 |
| Snakkerburen | - | Snakkerbuorren | 225 |
| Baard | - | Baard | 186 |
| Hempens | Hempus | Himpens | 155 |
| Jellum | - | Jellum | 146 |
| Beers | - | Bears | 131 |
| Huins | - | Húns | 110 |
| Finkum | - | Feinsum | 99 |
| Idaard | - | Ideard | 96 |
| Friens | - | Friens | 89 |
| Swichum | - | Swichum | 50 |
| Warstiens | - | Warstiens | 41 |
| Aegum | Agum | Eagum | 28 |
| Lions | - | Leons | 26 |
| Teerns | Tirns | Tearns | 16 |
Overige officiële kern:
- Miedum (circa 30 inwoners)
In juni 2007 is door de gemeentelijke naamgevingscommissie overigens vastgesteld dat Miedum officieel als dorp moet worden aangemerkt, terwijl Snakkerburen een buurtschap is. Dit zou blijken uit een document uit 1975.[1] De hieronder genoemde buurtschappen hebben geen officiële status.
BuurtschappenBewerken
Naast deze officiële kernen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:
BevolkingsgroeiBewerken
Vanaf de jaren ´80 heeft Leeuwarden een groeiende bevolking na een dip in de jaren ´70 van de vorige eeuw.
- 1960 - 82.649
- 1970 - 88.688
- 1980 - 84.518
- 1990 - 85.570
- 2000 - 88.887
- 2010 - 94.073
- 2011 - 94.838
- 2012 - 95.321
- 2013 - 95.949
- 2014 -107.412 (na gemeentelijke herindeling)
Bron: CBS Statline
Aangrenzende gemeentenBewerken
| Aangrenzende gemeenten | ||
|---|---|---|
| Waadhoeke | Ferwerderadeel | Tietjerksteradeel |
 |
Smallingerland | |
| Súdwest-Fryslân | De Fryske Marren | Heerenveen |
Bestuur en politiekBewerken
De gemeenteraad van Leeuwarden bestaat uit 39 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 2006:
| Gemeenteraadszetels | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 2006 | 2010 | 2014 | 2018[2] | |||||||||||
| PvdA | 15 | 11 | 12 | 11 | |||||||||||
| CDA | 5 | 5 | 6 | 5 | |||||||||||
| D66 | 0 | 2 | 4 | 4 | |||||||||||
| VVD | 4 | 5 | 4 | 4 | |||||||||||
| Gemeentebelangen Leeuwarden | 2 | 4 | 4 | 2 | |||||||||||
| PAL/GroenLinks | 4 | 5 | 4 | 5 | |||||||||||
| FNP | 1 | 1 | 2 | 2 | |||||||||||
| ChristenUnie | 2 | 2 | 2 | 2 | |||||||||||
| Verenigd Links - Feriene Lofts | - | - | 1 | - | |||||||||||
| SP | 4 | 2 | - | - | |||||||||||
| Lijst058 | - | - | - | 2 | |||||||||||
| 50PLUS | - | - | - | 1 | |||||||||||
| Partij voor de Dieren | - | - | - | 1 | |||||||||||
| Totaal | 37 | 37 | 39 | 39 | |||||||||||
College van burgemeester en wethoudersBewerken
Het college van B&W wordt 17 januari 2018 officieel benoemd en bestaat uit een coalitie van PvdA, CDA, Pal/GroenLinks en D66[3].
- Burgemeester: Ferd Crone (PvdA)
- Wethouders:
- Henk Deinum (PvdA)
- Sjoerd Feitsma (PvdA)
- Friso Douwstra (CDA)
- Herwil van Gelder (PAL/GroenLinks)
- Hilde Tjeerdema (D66)
- Gemeentesecretaris: Reindert Hoek
MonumentenBewerken
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, en oorlogsmonumenten, zie:
- Lijst van rijksmonumenten in Leeuwarden (gemeente)
- Lijst van gemeentelijke monumenten in Leeuwarden (gemeente)
- Lijst van oorlogsmonumenten in Leeuwarden
Bronnen, noten en/of referenties
|
|
Zie de categorie Leeuwarden van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
 | Plaatsen in de gemeente Leeuwarden |  |
|---|---|---|
|
Steden, dorpen en gehuchten: Aegum · Baard · Beers · Britsum · Cornjum · Finkum · Friens · Goutum · Grouw · Hempens · Hijlaard · Hijum · Huins · Idaard · Irnsum · Jellum · Jelsum · Jorwerd · Leeuwarden · Lekkum · Lions · Mantgum · Miedum · Oosterlittens · Oude Leije · Roordahuizum · Snakkerburen · Stiens · Swichum · Teerns · Tsienzerburen · Warstiens · Wartena · Warga · Weidum · Wirdum · Wijtgaard | ||
| | Gemeenten in de provincie Friesland | |
|---|---|---|
|
Achtkarspelen · Ameland · Dantumadeel · Dongeradeel · Ferwerderadeel · De Friese Meren · Harlingen · Heerenveen · Kollumerland c.a. · Leeuwarden · Ooststellingwerf · Opsterland · Schiermonnikoog · Smallingerland · Súdwest-Fryslân · Terschelling · Tietjerksteradeel · Vlieland · Waadhoeke · Weststellingwerf | ||