Wikipedia

Smallingerland

gemeente en voormalige grietenij in Friesland, Nederland

Smallingerland (uitspraakⓘ) (Fries: Smellingerlân (uitspraakⓘ)) is een gemeente in het oosten van de Nederlandse provincie Friesland met als hoofdplaats Drachten. De gemeente telde 56.661 inwoners op 22 november 2024 en heeft een oppervlakte van 126,18 km². Er zijn 26.241 woningen (2023, Bron: CBS) in de gemeente Smallingerland.

Smallingerland
Gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Locatie van de gemeente Smallingerland (gemeentegrenzen CBS 2016)
Situering
Provincie Vlag Friesland Friesland
Coördinaten 53° 10′ NB, 6° 10′ OL
Algemeen
Oppervlakte 126,17 km²
- land 117,31 km²
- water 8,86 km²
Inwoners
(22 nov 2024) 		56.661?
(483 inw./km²)
Bestuurs­centrum Drachten
Belangrijke verkeersaders    
Politiek
Burgemeester (lijst) Fred Veenstra (CDA)[1]
Zetels
Gemeenteraad
CDA
ChristenUnie
PvdA
SP
ELP
Smallingerlands Belang
VVD
GroenLinks
D66
FNP
Sociaal Lokaal Smallingerland
31
4
5
3
3
4
2
3
2
2
1
2
Economie
Gemiddeld inkomen (2023) € 34.600 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2024) € 287.000
WW-uitkeringen (2023) 15 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 8497, 9201 - 9223
Netnummer(s) 0512, 0566
CBS-code 0090
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Amsterdamse code 10405
Website smallingerland.nl
Bevolkingspiramide van de gemeente Smallingerland
Bevolkingspiramide (2023)
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Topografische gemeentekaart van Smallingerland, september 2023

Naam en geschiedenis

bewerken

De gemeente Smallingerland ontleent haar naam aan Smalle Ee, een meer in het midden van de gemeente. De gemeente wordt als het ware in tweeën gedeeld door meren die de uitloper zijn van de rivier De Drait. Eerst krijgen we de Smalle Ee (ook Smalle Eesterzanding genoemd), dan vervolgens de Monnike Ee, Wijde Ee en iets verder op de Kromme Ee. Ook naar het water Smalle Ee is een klein dorp ten zuidwesten van Drachten vernoemd, waar vroeger tot 1586 een klooster heeft gestaan. Het dorp Smalle-Ee was tot omstreeks 1625 de hoofdplaats van de grietenij (gemeente), waarna Oudega het werd. Maar tot circa 1667 werd nog beurtelings rechtgesproken in Smalle Ee en Oudega. Oudega bleef de hoofdplaats tot 1816, daarna heeft Opeinde die functie even overgenomen tot 1823 toen Drachten de hoofdplaats werd. De plaats Drachten is een samenvloeiing van twee kleine boerendorpen, Noorder- en Zuider Drachten.

Kernen

bewerken

De gemeente Smallingerland telt veertien officiële kernen. De hoofdplaats is Drachten en is verreweg de grootste plaats binnen de gemeente Smallingerland. De Nederlandse namen zijn de officiële, met uitzondering van De Tike. De plaatsnaamborden van de dorpen zijn tweetalig, in het Nederlands en in het Fries.

Dorpen

bewerken

Aantal inwoners per woonkern per 2023.

Nederlandse naam Friese naam Inwoners
Drachten Drachten 44.990
Boornbergum Boarnburgum 1.835
Opeinde De Pein 1.730
Oudega Aldegea 1.670
Drachtstercompagnie Drachtsterkompenije 1.525
Rottevalle De Rottefalle 1.410
Houtigehage De Houtigehage 925
De Wilgen De Wylgen 670
Nijega Nyegea 490
De Tike (of Tieke) De Tike 350
De Veenhoop De Feanhoop 260
Kortehemmen Koartehimmen 145
Goëngahuizen Goaiïngahuzen 55
Smalle Ee Smelle Ie 45

Bron: Gemeente Smallingerland/CBS

Buurtschappen

bewerken

Naast deze officiële kernen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:

Bevolkingsgroei

bewerken

De gemeente Smallingerland is tot 2012 voortdurend gegroeid. In 2013 is er voor het eerst sprake van een kleine teruggang. Later trok de bevolkingsgroei weer aan en is Smallingerland na Leeuwarden de snelst groeiende gemeente van Friesland.

  • 1960 - 25.730
  • 1970 - 38.627
  • 1980 - 48.472
  • 1990 - 50.229
  • 2000 - 52.437
  • 2010 - 55.271
  • 2011 - 55.436
  • 2012 - 55.456
  • 2013 - 55.454
  • 2019 - 55.939
  • 2022 - 55.863
  • 2024 - 56.654
  • 2025 - 57.215

Bron: CBS Statline

Millennium Gemeente

bewerken

Smallingerland is de eerste Friese Millennium Gemeente.

Politiek

bewerken
Huidige zetelverdeling gemeenteraad
           
De 31 zetels zijn als volgt verdeeld:

De gemeenteraad van Smallingerland bestaat uit 31 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1994:

Partij 1990 1994 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2022
CDA 10 7 8 8 7 6 5 4 5[a]
ChristenUnie[b] - - - 3 4 4 5 4 5
PvdA 11 7 8 7 11 7 6 4 4[c]
SP - - 2 2 3 2 4 2 3
ELP - - - - - - 3 7[d] 3[e]
Smallingerlands Belang - - - - 1 2 2 3[d] 3[e]
VVD 3 3 3 3 2 4 2 2 3
GroenLinks 2 3 3 2 1 2 1 2 2
D66 2 3 1 1 - 1 2 2 2
FNP 1 1 1 1 1 2 1 1 1
Gemeentebelangen Smallingerland - 4 2 4 1 1 - - -
RPF 1 2 2 [b] - - - - -
GPV 1 1 1 [b] - - - - -
Totaal 31 31 31 31 31 31 31 31 31
*2022-2026: Raadslid van Smallingerlands Belang heeft zich aangesloten bij de ELP.

Geboren in Smallingerland

bewerken

Aangrenzende gemeenten

bewerken
   Aangrenzende gemeenten   
   Leeuwarden         Tietjerksteradeel
  Achtkarspelen  		      
             
   Heerenveen     Westerkwartier (Gr) 
           
          Opsterland        

Cultuur

bewerken

Monumenten

bewerken

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, oorlogsmonumenten en kunstwerken, zie:

Kunst in de openbare ruimte

bewerken

In de gemeente zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Smallingerland&oldid=69251155"