Britsum

Britsum is een dorp in de gemeente Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland.

Britsum

Plaats in Nederland
Situering
Provincie	Friesland Friesland
Gemeente	Leeuwarden Leeuwarden
Coördinaten	53° 15′ NB, 5° 47′ OL
Algemeen
Inwoners (2021-01-01)	950
Overig
Postcode	9055
Netnummer	058
Woonplaatscode	3225
Detailkaart
Locatie in de gemeente Leeuwarderadeel
Foto's
De Johanneskerk
Kerk De Hoeksteen
Portaal    Nederland Friesland

Het ligt ten zuidoosten van Stiens en ten noorden van de stad Leeuwarden. De dorpskern ligt ten oosten van de N357. Langs en in het dorpsgebied stromen de Stienservaart en De Joussen. Aan de Stienervaart zit er een haven.

In 2021 telde het dorp 950 inwoners. Britsum werkt op veel fronten samen met de zuidwestelijk gelegen dorpen Cornjum en Jelsum.

Geschiedenis

Britsum is ontstaan op een terp die was opgeworpen op een kwelderwal ten oosten van de Middelzee. De terp was in de vroege Middeleeuwen opgeworpen en was vrij hoog. Rond 1900 zijn het oostelijke en het zuidelijke deel van de hoge terp afgegraven.

De plaatsnaam zou dan weer verwijzen naar het feit dat het een woonplaats (heem/um) was bij een brug over een water. In de 12e eeuw werd de plaats in een kopie van een document uit 994 vermeld als Bruggiheim. In de 13e eeuw werd het vermeld als Bretzhum en Bristium, in 1335 als in Britzum en in 1579 als Britsum.

Bij het dorp hebben verschillende verstevigde huizen gestaan waaronder het kasteel Britsenburg en de states Jornsmastate en Lettingastate.

Tot 2018 behoorde Britsum tot de gemeente Leeuwarderadeel.

Kerk

Op de hoge terp staat de Johanneskerk die in basis uit de 12e en 13e eeuw dateert. Vanaf het kerkhof heeft men uitzicht over de omgeving. Het meest bijzondere in de kerk zijn die muurschilderingen in de apsis, die in 1989 werden herontdekt. Britsum kent een relatief grote gereformeerde gemeenschap.

Stopplaats spoorlijn

Het dorp was een stopplaats aan de voormalige spoorlijn Leeuwarden - Anjum. Het station van Britsum was geopend van 1901 tot en met 1940.

Sport

Sinds 1939 kennen de dorpen Jelsum, Cornjum en Britsum de voetbalvereniging VV DTD, (De Trije Doarpen) dat twee velden heeft op de grens van Cornjum en Jelsum. En sinds 2013 zijn de kaatsverenigingen van de dorpen ook samengegaan onder de naam KF It Partoer. Britsum kent verder in de haven de watersportvereniging De Klompskippers, de korfbalvereniging CSL en de damclub BEGB.

Cultuur

Het beeld Scheppend van Jan Pieter de Graaf

De drie dorpen (Britsum, Cornjum, Jelsum) hebben een gezamenlijke toneelvereniging, des Vriendenkring geheten. Vaste plek is in Jelsum. In Britsum staat het dorpshuis de Britsenburgh. Britsum kent de brassband De Nije Bazún uitkomende in de derde divisie.

Onderwijs

Sinds 2015 is na fusies de samenwerkingsschool De Swirrel in Britsum ontstaan en vormt sindsdien de basisschool voor de drie dorpen.

Jabikspaad

De oostelijke route van het Jabikspaad, de Friese Camino de Santiago, gaat door Britsum. Het Jabikspaad is 130 kilometer lang en loopt van Sint Jacobiparochie naar Hasselt.

Bevolkingsontwikkeling

1999	2002	2003	2004	2005	2007	2008	2018	2019	2021
1112	1104	1091	1085	1097	1040	1020	945	950	950

Geboren in Britsum

• Menno van Coehoorn (1641-1704), militair en vestingbouwkundige (geboren in de Lettingasta)
• Taco Roorda (1801-1874), letterkundige en hoogleraar
• Maria Rutgers-Hoitsema (1847-1924), feministe, onderwijzeres en sociaal hervormster
• Joost Klein (1997), muzikant en schrijver

Zie ook

• Lijst van rijksmonumenten in Britsum

Bronnen, noten en/of referenties

• G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
• Frieslandwonderland.nl (Stichting Fryslâns Ferline); NoordBoek - Peter Karstkarel

Mediabestanden

Zie de categorie Britsum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.