Warga

**Warga**
Wergea
Plaats in Nederland
	(Details) (Details)
	;
Situering
Provincie	Friesland
Gemeente	Leeuwarden
Coördinaten	53° 9′ NB, 5° 51′ OL
Algemeen
Oppervlakte	13,01 km²
- land	12,65 km²
- water	0,36 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	1.905 ; (146 inw./km²)
Woningvoorraad	835 woningen
Overig
Postcode	9005
Netnummer	058
Woonplaatscode	2539
Belangrijke verkeersaders	N31
Foto's
	Dorpsbeeld
	De Palmabrug
Portaal	Nederland ; Friesland

Warga (officieel, Fries: Wergea) is een dorp in de gemeente Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland. Warga ligt ten zuiden van de stad Leeuwarden, tussen Wirdum en Wartena, ten zuiden van de N31. Ten zuidoosten van Warga ligt het Nationaal Park De Alde Feanen.

In 2023 telde het dorp 1.905 inwoners. In het postcodegebied van Warga liggen de buurtschappen Angwier, Domwier en Naarderburen. Ten zuidwesten van het dorp ligt de droogmakerij Wargaastermeer.

Geschiedenis

Warga is ontstaan op een terp te midden van de meren het Wargastermeer, het Jorniahuistermeer en het Hempensermeer. In de 15e eeuw groeide de plaats buiten de terp, langs de vaart, maar was ook over land te bereiken.

In de 10e eeuw werd de plaats vermeld als Wartengahe. In 1441 als Werraga, in 1465 als Warraghae, in 1474 als Warregae en in 1579 als Werrega. De plaatsnaam duidt waarschijnlijk op de woonplaats van de persoon Warte.

Tot de gemeentelijke herindeling in 1984 maakte Warga deel uit van de toenmalige gemeente Idaarderadeel, die toen opging in de gemeente Boornsterhem. Op 1 januari 2014 is deze gemeente opgeheven, waarop Warga onderdeel is geworden van de gemeente Leeuwarden.

In 1989 werd door de gemeente Boornsterhem de officiële naam van de plaats gewijzigd in het Friestalige Wergea. In de gemeente Leeuwarden zijn de Nederlandse plaatsnamen de officiële, behalve voor de plaatsen die werden overgenomen van de opgeheven gemeente Boornsterhem, waarbij de officiële status van de Friestalige namen werd gehandhaafd.

Beschermd dorpsgezicht

Verder is een deel van Warga een beschermd dorpsgezicht, een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland. Verder zijn er in het dorp 17 rijksmonumenten.

Kerken

In Warga staan drie kerken; de Sint-Martinuskerk uit 1863, theaterkerk De Bidler uit 1877 (voorheen de Hervormde kerk) en de doopsgezinde kerk De Gele Eker uit 1863.

De Tjasker Warga

Molen

Bij Warga staan twee poldermolens, de Hempenserpoldermolen en een paaltjasker.

Sport

Het dorp heeft een multisportvereniging UDI (gymnastiek en volleybal), een Tennisvereniging Warga, een kaatsvereniging 't Oosten, een voetbalvereniging VV Warga, een watersportvereniging WWS en een ijsclub De Wergeaster Reed.

Cultuur

Het dorp heeft zowel een dorpshuis, genaamd Us Doarpshûs, als een multifunctioneel centrum, theaterkerk De Bidler (in de voormalige hervormde kerk). Warga heeft een kinderkoor Sjong en een toneelvereniging Halbertsma.

Jaarlijks vindt het openluchtspel plaats in het dorp.

Onderwijs

Het dorp heeft een basisschool, de IBS de Twamester.

Bevolkingsontwikkeling

1999	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2012	2018	2019	2021	2023
1711	1669	1638	1588	1598	1615	1622	1611	1640	1660	1700	1710	1830	1905

Bekende (ex-)inwoners

Beeld ter ere van het werk van Nienke van Hichtum

Warga is bekend geworden door de schrijfster Nienke van Hichtum, die het boek Afke's tiental heeft geschreven. Een beeld, gemaakt door Suze Boschma-Berkhout, voorstellende het kinderrijke Wargaaster gezin van Sjoerd en Harmke Feenstra-Tuinstra, dat als voorbeeld diende voor het boek, is in het centrum te vinden.

Johan van der Veen en Mirjam Timmer van Twarres komen uit Warga.

Geboren in Warga

Reijnold Popma van Oevering (gedoopt 1692), kerkmusicus
Minne Hoekstra (1884-1941), dominee, schaatser (winnaar van de eerste officiële Elfstedentocht).
Harm de Boer (1887-1941), onderwijzer, propagandist en politicus
Barend van der Veen (1908-1984), schaatser
Wopkje Kooistra (1924-2017), schaatsster
Meindert Bylsma (1941-), schrijver en dichter
Jan Brander (1946-), amateurwielrenner, houder UCI werelduurrecord 60+
Rinske Zeinstra, (1947-2006), schaatsster
Jaap Lodewijks (1952-2015), journalist en auteur
Anneke Zeinstra (1953-), schaatsster

Overleden in Warga

Johannes Henricus Nieuwold (1737-1812), predikant en pedagoog.
Jehannes Ytsma (1957-2005), taalsocioloog

Externe link

Website van het dorp Warga

Bronnen, noten en/of referenties

G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
Frieslandwonderland.nl (Stichting Fryslâns Ferline); NoordBoek - Peter Karstkarel

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen

Zie de categorie Wergea van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1] Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen

[1]