Bordzjomi (gemeente)

**Bordzjomi**
ბორჯომის მუნიციპალიტეტი
	Gemeente in Georgië
	Situering
Regio	Samtsche-Dzjavacheti
Coördinaten	41°50'NB, 43°23'OL
	Algemeen
Oppervlakte	1189 km²
Inwoners ; (2021)	24.998 ; (21,0 inw./km²)
Hoofdplaats	Bordzjomi
Burgemeester	Otar Arbolisjvili (2021-)
	Overig
Website	borjomi.gov.ge
Portaal	Georgië

Bordzjomi (Georgisch: ბორჯომის მუნიციპალიტეტი) is een gemeente in het zuiden van Georgië met ongeveer 25.000 inwoners (2021^[1]), gelegen in de regio Samtsche-Dzjavacheti. De gemeente, waarvan de gelijknamige stad het administratieve centrum is, heeft een oppervlakte van 1189 km² en ligt in een bergachtig gebied. De Mtkvari is de belangrijkste rivier door de gemeente, waarlangs ook de internationaal belangrijke hoofdweg S8 ligt die Georgië met Turkije verbindt.

GeschiedenisBewerken

De huidige gemeente Bordzjomi lag in de middeleeuwen in het vorstendom Samtsche (Samtsche-Saatabago, of ook wel Mescheti) dat aanvankelijk in de 15 eeuw onafhankelijk werd van het Koninkrijk Georgië, maar in de 16e eeuw door zowel het Ottomaanse Rijk als Safavidisch Perzië werd bevochten, met name in de omgeving van Achaltsiche en Adigeni. Met de Vrede van Amasya in 1555 kwam Bordzjomi in Perzisch gecontroleerd gebied te liggen waarbij de huidige noordwestgrens van de gemeente over het Meschetigebergte ook ongeveer de bestandslijn met het Ottomaanse Rijk was.^[4] In de 17e eeuw bleef het gebied in tegenstelling tot andere delen van Samtsche-Dzjavacheti onder Perzische controle,^[5]

In de 18e eeuw werd het gebied wederom betwist toen het Georgische Koninkrijk Kartli-Kachetië zich los probeerde te worstelen van zowel de Perzen als de Turken. Dit liep met Russische steun uit op een fiasco bij Aspindza, maar ontdeed het gebied rond Bordzjomi zich van de Perzen, en kwam het in het Koninkrijk Kartli-Kachetië te liggen.^[6] Vanaf 1802 kwam het gebied onder direct Russisch gezag.^[7]

Gemeentelijk centrum Bordzjomi

Het gebied werd vervolgens vanaf 1840 administratief onderdeel van het nieuwe Oejezd Gori, dat deel uitmaakte van het samengevoegde Gouvernement Georgië-Imeretië. Het Oejezd Gori werd met de splitsing van dat Gouvernement in 1846 bij het Gouvernement Tiflis ingedeeld.^[8] Het Oejezd Gori was onderverdeeld in vijf sub-districten (oetsjastok, Russisch: yча́сток), waarbij het gebied van de huidige gemeente Bordzjomi een van deze eenheden was. Deze indeling bleef door de bank genomen bestaan tot de Sovjet verovering van de Democratische Republiek Georgië in 1921 en de administratieve hervorming in 1930. Toen werden de Oejezds afgeschaft en kwamen er kleinere rajons (districten) ter grootte van de oetsjastoks voor terug. Zo werd het oetsjastok Bordzjomi in 1930 het rajon Bordzjomi. Na de onafhankelijkheid van Georgië werd het district in 1995 ingedeeld bij de nieuw gevormde regio (mchare) Samtsche-Dzjavacheti, en is in 2006 het district omgevormd naar gemeente.

GeografieBewerken

Voormalige zomerresidentie Perzische ambassadeur, nu hotel

Bakoerjani

Bordzjomi grenst in het zuiden aan de gemeenten Achaltsiche, Aspindza en Achalkalaki. In het oosten grens de gemeente aan Tsalka (regio Kvemo Kartli en langs de noordrand aan Gori, Kareli en Chasjoeri (allen in de regio Sjida Kartli). De noordwest flank tensltte grenst aan Charagaoeli in de regio Imereti.

Door de gemeente stroomt vanuit het zuidwesten in noordoostelijke richting de rivier Mtkvari, Georgië's belangrijkste rivier. De kloof van de rivier is de geografische scheiding tussen twee belangrijke subgebergtes van de Kleine Kaukasus die in de gemeente liggen, het Meschetigebergte ten westen en het Trialetigebergte ten oosten van de Mtkvari. de bergen hebben een maximale hoogte tussen de 2.500 en 3.000 meter boven zeeniveau.^[9]

DemografieBewerken

Begin 2021 telde de gemeente Bordzjomi 24.998 inwoners,^[1] een gering verlies ten opzichte van de volkstelling van 2014.^[2] De bevolking van Bordzjomi bestaat voor 87% uit Georgiërs. De veruit grootste etnische minderheid zijn de Armeniërs (8,6%). Andere minderheden zijn Osseten (1,3%), Grieken (1,2%), Russen (1,1%), Oekraïners (0,3%) en minimale aantallen Azerbeidzjanen, Joden, Assyriërs en Abchaziërs. Qua religie bestaat de bevolking voor ruim 94% uit volgers van de Georgisch-Orthodoxe Kerk en 3,9% is volgeling van de Armeens-Apostolische Kerk, gevolgd door Jehova's getuigen (0,5%), en enkele tientallen katholieken en islam.

De relatief grote groep van ruim 300 Osseten woont voornamelijk in het daba Bakoerjani en is een overblijfsel uit de periode van de Osseetse gemeenschappen die in het Trialetigebergte woonachtig waren. Deze zijn sinds de etnische conflicten begin jaren 1990 zo goed als verdwenen.

Bevolkingsontwikkeling van de gemeente Bordzjomi
	1886	1922	1926	1939	1959	1970	1979	1989	2002^[10]	2014	2021
Gemeente Bordzjomi	-	-	-	37.437	37.010	39.661	40.796	41.266	32.422	25.214	24.998
Bordzjomi	-	3.913	5.372	14.317	15.332	16.316	18.059	19.007	14.445	10.546	11.122
Achaldaba (daba)	-	-	-	-	-	2.583	2.504	2.440	2.377	1.586	1.786
Bakoerjani (daba)	-	-	823	1.773	4.650	4.361	4.395	4.588	1.985	1.879	1.665
Tsagveri (daba)	-	-	596	1.225	3.187	1.275	1.192	1.144	1.051	799	701
Bakoerjanis Andeziti ^[11]	-	-	-	-	-	403	387	488	514	352	^[12] 457
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.^[13]^[14]^[15]^[16] Noot:^[10]

BestuurBewerken

Likani

De gemeente Bordzjomi is administratief onderverdeeld in 11 gemeenschappen met in totaal 40 dorpen, drie daba (Achaldaba, Bakoerjani, Tsagveri en tot 2018 Bakoerjanis Andeziti) en een stad, te weten het administratieve centrum Bordzjomi. De gemeenteraad (Georgisch: საკრებულო, sakrebulo) van Bordzjomi is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 33 leden: 22 leden worden via een proportionele lijststem gekozen en 11 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel.^[18] In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 13 districtszetels.

Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Otar Arbolisjvili van Georgische Droom met 68,4% van de stemmen gekozen tot burgemeester. De 13 districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom (10) en Verenigde Nationale Beweging (1) gegaan. De Georgische Droom behaalde de meeste proportionele stemmen (55,6%), gevolgd door Verenigde Nationale Beweging (24,2%),Alliantie van Patriotten (4,2%) en Voor Georgië (3,8%). Tien andere partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.^[19]^[20]

Partij		2017 ^[21]	2021 ^[22]
	Georgische Droom (GD)	13	24
	Verenigde Nationale Beweging (UNM)	2	7
	Alliantie van Patriotten (AP)	11	1
	Voor Georgië		1
	Europees Georgië (EG)	1
	Georgische Arbeiderspartij	1
Total		28	33

BezienswaardighedenBewerken

Bordzjomi - Bakoerjani "Koekoesjka" trein, in Tsagveri

In de gemeente zijn diverse bezienswaardigheden, maar de belangrijkste zijn:

De stad Bordzjomi, en dan met name rond het Central Park is een toeristische trekpleister en was een zomerresort van de Russische keizerlijke familie. Het bekende bronwater met dezelfde naam komt hier sinds de 19e eeuw vandaan.
Likani net buiten Bordzjomi, waar het zomerpaleis van de Romanov's staat.
Bakoerjani, een winterresort in de bergen buiten Bordzjomi.
Nationaal park Bordzjomi-Charagaoeli, een natuurgebied van 760 km²

VervoerBewerken

De belangrijkste doorgaande wegen door de gemeente zijn de Georgische routes van internationaal belang S8 die centraal Georgië en Tbilisi met Turkije verbindt via de steden Bordzjomi en Achaltsiche. Verder leidt de nationale route Sh20 vanaf Bordzjomi door het Trialetigebergte naar berg- en winterresort Bakoerjani en verder naar Achalkalaki via de 2.417 meter hoge Tschratskaro-pas.

De stad Bordzjomi is het tegenwoordige eindpunt van de spoorlijn uit Chasjoeri, een aftakking van de Tbilisi - Poti spoorlijn. Sinds medio 2012 rijden er geen passagierstreinen meer over het traject Bordzjomi - Achaltsiche - Vale.

Bordzjomi is het beginpunt van de 37 kilometer lange smalspoorlijn naar Bakoerjani, die een hoogte overbrugt van 900 meter, waar de treintjes twee uur en dertig minuten per enkele reis over doen. De dienstregeling bestaat uit twee treinen die elkaar in Tsagveri passeren. De bouw van de lijn begon in 1897 en was klaar in 1902 toen de lijn geopend werd. Bij het plaatsje Tsagveri ontwierp Gustave Eiffel een kenmerkende brug die er nog steeds ligt. In 1966 werd de lijn geëlektrificeerd, waarmee de kenmerkende Tsjechische "Krokodil" locomotieven werde geïntroduceerd, die ter plekke ook wel "Koekoesjka" worden genoemd. In 2016 werd de spoorlijn flink gerenoveerd,^[23] en in 2017 kreeg het de status van cultureel erfgoed monument.^[24] De lijn is sinds medio 2021 niet operationeel zonder verdere specificaties over reden of duur.^[26]

De treintjes speelden een hoofdrol in aflevering 7 van het 18e seizoen (2018) van het tv-programma "Wie Is De Mol?".^[27]^[28]

Zie ookBewerken

Commons heeft mediabestanden in de categorie Gemeente Bordzjomi.

(ka) Website gemeente Bordzjomi (inactief februari 2022)
(en) 2021 Georgian local elections

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b ^c (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2021). Geraadpleegd op 14 februari 2022.
↑ ^a ^b (ka) Main Results of the 2014 Census (Publication) (pdf). Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) p.304-308 (28 april 2016). Geraadpleegd op 14 februari 2022.
↑ ^a ^b ^c ^d (en) Skinner, Peter F., Georgia, the Land Below the Caucasus - A narrative history, 1e druk. Narikala Publications, New York, Londen, Tbilisi (2014). ISBN 978-0-9914232-0-0. Geraadpleegd op 17 januari 2022.
↑ Skinner, Hoofdstuk 12 "Georgia in the 16th Century: Surviving Turkish and Persian Invasions", p.210-231^[3]
↑ Skinner, Hoofdstuk 13 "Georgia in the 17th Century: The Persian Ascendancy", p.258^[3]
↑ Skinner, Hoofdstuk 15 "Teimuraz II and Erekle II: Triumph and Tragedy", p.301-304^[3]
↑ Skinner, Hoofdstuk 16 "The Iron Fist: The Russian Annexation of Georgia 1801-1845", p.327-330^[3]
↑ (ru) Области и губернии Грузии в составе Российской империи (Regio's en provincies van Georgië binnen het Russische rijk). Russian Center of Vexillology and Heraldry. Geraadpleegd op 15 februari 2022.
↑ (en) Levan Tielidze, Ramin Gobejishvili, Levan Maruashvili en Nikoloz Astakhov, Geomorphology of Georgia. Springer (2019), “13 Achara-Trialeti-Loki Mountainous Terrain”, pp. 236. ISBN 978-3-319-77764-1. Geraadpleegd op 14 februari 2022.
↑ ^a ^b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie ^[17], "1. Introduction", Pagina 1.
↑ In 2018 gedegradeerd van daba naar dorp.
↑ Laatste gepubliceerde cijfer van 2018.
↑ (en) Population divisions of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
↑ (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
↑ (ru) Achaltsiche 1939. Ethno Kavkaz. Geraadpleegd op 25 februari 2022.
↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 10 januari 2022.
↑ (en) Election Code of Georgia (art. 148, 149, Annex 1). Legislative Herald of Georgia (28 juni 2021). Geraadpleegd op 14 februari 2022.
↑ (en) October 2, 2021 Municipal Elections. CESKO Central Election Commission. Geraadpleegd op 21 februari 2022.
↑ (en) Interactive results 2021 municipal elections. Agenda.ge. Geraadpleegd op 21 februari 2022.
↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2017 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie p.39-40. Geraadpleegd op 2 januari 2021.
↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2021 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie p.47-49. Geraadpleegd op 2 januari 2021.
↑ (en) New life for historic Borjomi-Bakuriani narrow gauge railway. Agenda.ge (22 december 2016). Geraadpleegd op 24 februari 2022.
↑ (ka) Borjomi-Bakuriani Railway Granted the Status of a Cultural Heritage Monument. Reginfo.ge (30 juni 2017). Geraadpleegd op 24 februari 2022.
↑ (ka) Bordzjomi-Bakoerjani spoorweg. Geraadpleegd op 24 februari 2022.
↑ Facebook Bakoerjani spoorlijn.^[25]
↑ Perongeluk - Opdracht in aflevering 7. Wie Was de Mol?. Geraadpleegd op 24 februari 2022.
↑ Het land van Wie is de Mol 2018 is bekend!. Wie is de Mol Hints. Geraadpleegd op 24 februari 2022.

Bestuurlijke indeling van Georgië: gemeenten per regio

Hoofdstad	Tbilisi
Autonome Republiek Abchazië:	Azhara (Opper Abchazië) · Gagra · Gali · Goedaoeta · Goelripsji · Otsjamtsjyra · Soechoemi
Autonome Republiek Adzjarië:	Batoemi · Chelvatsjaoeri · Choelo · Keda · Koboeleti · Sjoeachevi
Goeria:	Lantsjchoeti · Ozoergeti · Tsjochataoeri
Imereti:	Baghdati · Charagaoeli · Choni · Koetaisi · Samtredia · Satsjchere · Terjola · Tkiboeli · Tsjiatoera · Tskaltoebo · Vani · Zestaponi
Kacheti:	Achmeta · Dedoplistskaro · Goerdzjaani · Kvareli · Lagodechi · Sagaredzjo · Sighnaghi · Telavi
Kvemo Kartli:	Bolnisi · Dmanisi · Gardabani · Marneoeli · Roestavi · Tetritskaro · Tsalka
Mtscheta-Mtianeti:	Achalgori · Doesjeti · Kazbegi · Mtscheta · Tianeti
Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti:	Ambrolaoeri · Lentechi · Oni · Tsageri
Samtsche-Dzjavacheti:	Achalkalaki · Achaltsiche · Adigeni · Aspindza · Bordzjomi · Ninotsminda
Samegrelo-Zemo Svaneti:	Abasja · Chobi · Martvili · Mestia · Poti · Senaki · Tsalenjicha · Tsjchorotskoe · Zoegdidi
Sjida Kartli:	Chasjoeri · Gori · Kareli · Kaspi · Eredvi · Koerta · Tighvi

[geostatpop-1] (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2021). Geraadpleegd op 14 februari 2022.

[census2014detail-2] (ka) Main Results of the 2014 Census (Publication) (pdf). Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) p.304-308 (28 april 2016). Geraadpleegd op 14 februari 2022.

[skinner-3] (en) Skinner, Peter F., Georgia, the Land Below the Caucasus - A narrative history, 1e druk. Narikala Publications, New York, Londen, Tbilisi (2014). ISBN 978-0-9914232-0-0. Geraadpleegd op 17 januari 2022.

[4] Skinner, Hoofdstuk 12 "Georgia in the 16th Century: Surviving Turkish and Persian Invasions", p.210-231^[3]

[5] Skinner, Hoofdstuk 13 "Georgia in the 17th Century: The Persian Ascendancy", p.258^[3]

[6] Skinner, Hoofdstuk 15 "Teimuraz II and Erekle II: Triumph and Tragedy", p.301-304^[3]

[7] Skinner, Hoofdstuk 16 "The Iron Fist: The Russian Annexation of Georgia 1801-1845", p.327-330^[3]

[8] (ru) Области и губернии Грузии в составе Российской империи (Regio's en provincies van Georgië binnen het Russische rijk). Russian Center of Vexillology and Heraldry. Geraadpleegd op 15 februari 2022.

[GeomorphGeorgia-9] (en) Levan Tielidze, Ramin Gobejishvili, Levan Maruashvili en Nikoloz Astakhov, Geomorphology of Georgia. Springer (2019), “13 Achara-Trialeti-Loki Mountainous Terrain”, pp. 236. ISBN 978-3-319-77764-1. Geraadpleegd op 14 februari 2022.

[nootcensus2002-10] Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie ^[17], "1. Introduction", Pagina 1.

[11] In 2018 gedegradeerd van daba naar dorp.

[12] Laatste gepubliceerde cijfer van 2018.

[inwgemeente-13] (en) Population divisions of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 18 januari 2022.

[inwplaatsen-14] (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 18 januari 2022.

[etn1923-15] (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 18 januari 2022.

[historiccensus-16] (ru) Achaltsiche 1939. Ethno Kavkaz. Geraadpleegd op 25 februari 2022.

[retro2017-17] (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 10 januari 2022.

[electioncode-18] (en) Election Code of Georgia (art. 148, 149, Annex 1). Legislative Herald of Georgia (28 juni 2021). Geraadpleegd op 14 februari 2022.

[cesko21-19] (en) October 2, 2021 Municipal Elections. CESKO Central Election Commission. Geraadpleegd op 21 februari 2022.

[agenda-gvote21-20] (en) Interactive results 2021 municipal elections. Agenda.ge. Geraadpleegd op 21 februari 2022.

[gevote17-21] (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2017 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie p.39-40. Geraadpleegd op 2 januari 2021.

[gevote21-22] (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2021 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie p.47-49. Geraadpleegd op 2 januari 2021.

[23] (en) New life for historic Borjomi-Bakuriani narrow gauge railway. Agenda.ge (22 december 2016). Geraadpleegd op 24 februari 2022.

[24] (ka) Borjomi-Bakuriani Railway Granted the Status of a Cultural Heritage Monument. Reginfo.ge (30 juni 2017). Geraadpleegd op 24 februari 2022.

[25] (ka) Bordzjomi-Bakoerjani spoorweg. Geraadpleegd op 24 februari 2022.

[26] Facebook Bakoerjani spoorlijn.^[25]

[27] Perongeluk - Opdracht in aflevering 7. Wie Was de Mol?. Geraadpleegd op 24 februari 2022.

[28] Het land van Wie is de Mol 2018 is bekend!. Wie is de Mol Hints. Geraadpleegd op 24 februari 2022.

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[26]

[27]

[28]

[3]

[17]

[25]