Sjida Kartli

**Sjida Kartli**
შიდა ქართლი
	Regio in Georgië
Coördinaten	42°11'0"NB, 44°0'0"OL
	Algemeen
Oppervlakte	5729 km²; 3428 km²
Inwoners ; (2022)	250.489 ; (73,1 inw./km²)
Hoofdstad	Gori
Gouverneur	Valerian Mchedlidze (1 juni 2021)
	Overig
Website	shidakartli.gov.ge
Portaal	Georgië

Sjida Kartli (Georgisch: შიდა ქართლი) ("Binnen-Kartli") is een regio (mchare) in het midden van Georgië met een oppervlakte van 5729 km², waarvan 3428 km² onder Georgisch gezag. Ongeveer 2300 km² van Sjida Kartli ligt in het feitelijk afgescheiden, door Rusland bezette Zuid-Ossetië. De Georgische overheid kan hier geen bevolkingsgegevens over verzamelen. De data in deze pagina betreffen het door Georgië gecontroleerde deel. Op 1 januari 2022 had Sjida Kartli 250.489 inwoners en een bevolkingsdichtheid van 73,1 inw./km².^[1].

De gouverneur van Sjida Kartli is sinds 1 juni 2021 Valerian Mchedlidze.^[3]^[4] De regio heeft 5 gemeenten met Gori als het administratieve centrum. Samatsjablo is een historisch district in Sjida Kartli dat nu geheel in Zuid-Ossetië ligt. Sjida Kartli was zelf deel van de historische Georgische regio Kartli.

GeografieBewerken

Sjida Kartli ligt in het midden van Georgië, aan de oostkant van de oost-west waterscheiding die door het Lichigebergte gevormd wordt. Het heeft een oppervlakte van 5729 vierkante kilometer. De noordelijke 40% (2300 km²) ligt in de praktijk in Zuid-Ossetië en staat niet onder Georgisch gezag. Sjida Kartli grenst aan de regio's Mtscheta-Mtianeti in het oosten, Kvemo Kartli in het zuiden, Samtsche-Dzjavacheti in het zuidwesten, Imereti in het westen, en Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti in het noordwesten. Tenslotte heeft Sjida Kartli formeel een 28 kilimeter lange grens met Rusland (Noord-Ossetië-Alanië). Deze laatste ligt in Zuid-Ossetië, alsmede de grens met Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti en delen van de grens met de regio's Imereti en Mtscheta-Mtianeti.

De regio wordt aan drie zijden omringd door bergketens als natuurlijke grens. De noord-zuid waterscheiding en hoofdkam van de Grote Kaukasus vormt de natuurlijke grens van Sjida Kartli met Rusland, terwijl het Lichigebergte de westelijke grens vormt. Het Lichigebergte is de waterscheiding tussen de Zwarte Zee en Kaspische Zee rivierbassins. De zuidelijke grens wordt door het Trialetigebergte gevormd. De rivieren in Sjida Kartli monden via de Mtkvari uit in de Kaspische Zee.

Bestuurlijke onderverdelingBewerken

Bestuurlijke eenheden Sjida Kartli

Java

■ Tijdelijke gemeenten Eredvi, Koerta en Tighvi

Sjida Kartli heeft vier gemeenten en drie tijdelijke gemeenten:

Chasjoeri, Gori, Kareli, Kaspi.
Tijdelijke gemeenten: Eredvi, Koerta en Tighvi. Sinds 2008 geheel onder feitelijk gezag van Zuid-Ossetië;
Het district (rajon) Java dat de jure in Sjida Kartli ligt, in de noordelijke helft van Zuid-Ossetië, is met de hervorming van het lokaal bestuur in 2006 niet in een gemeente omgevormd, en is dus ook niet als gemeente geregistreerd.^[5] Het gebied stond destijds niet meer onder feitelijk Georgisch gezag.

Er zijn in het Georgisch gecontroleerde gebied in totaal 379 bewoonde kernen, waaronder:

Vier steden: Chasjoeri, Gori, Kareli en Kaspi
Twee daba's: Agara en Soerami
373 dorpen, waaronder Kemperi, Kvisjcheti en Zemo Nikozi.

Tijdelijke Administratief-Territoriale EenhedenBewerken

Sinds het opheffen van de Zuid-Ossetische autonomie in 1990 en het herverdelen van de districten, lagen Gori en Kareli gedeeltelijk en Java geheel in het door Zuid-Ossetië geclaimde gebied. Met de hervormingen van het lokaal bestuur in 2006, toen de Georgische districten werden omgezet naar gemeenten (municipaliteiten), zijn er Tijdelijke Administratief-Territoriale Eenheden opgericht in delen van Zuid-Ossetië waar Georgië na de burgeroorlog in 1991-1992 het gezag nog over had (vooral etnisch Georgische dorpen). Het kwam er op neer dat er tijdelijke gemeenten werden geïntroduceerd, te weten Eredvi, Koerta (beiden gesplitst van Gori) en Tighvi (gesplitst van Kareli) en oostelijk daarvan Achalgori (regio Mtscheta-Mtianeti). Koerta en Eredvi komen gezamenlijk overeen met het feitelijke rurale district Tschinvali van Zuid-Ossetië, en Tighvi komt overeen met het Zuid-Ossetische district district Znaur (Kornisi voor Georgiërs). Deze tijdelijke gemeenten werden in mei 2007 onder een overkoepelend door Tbilisi erkend interim gezag over Zuid-Ossetië geplaatst, de Zuid-Ossetische Administratie.^[6]^[7]^[8]

Als gevolg van de oorlog in 2008 verloor Tbilisi het laatste stuk gezag over Zuid-Ossetië, waarmee deze bestuurlijke indeling vooral een papieren administratieve zaak is geworden. Het door Tbilisi erkende bestuur over het territorium van Zuid-Ossetië, de Zuid-Ossetische Administratie, behartigt vanuit Tbilisi voornamelijk de belangen van de Georgische vluchtelingen die in speciale nederzettingen in de omgeving van Zuid-Ossetië en andere delen van Georgië wonen.^[9] Deze dorpen liggen weliswaar in andere Georgisch bestuurde gemeenten maar vallen formeel onder een van de Tijdelijke Administratief-Territoriale Eenheden.^[10]

DemografieBewerken

Gori, centrum van Sjida Kartli

Volgens de gegevens van het Nationaal Statistisch Bureau van Georgië telde Sjida Kartli op 1 januari 2022 250.489 inwoners,^[1] een daling van bijna 5% ten opzichte van de volkstelling van 2014.^[11]. Hiervan woont 39,6% in steden en 60,4% in dorpen op het platteland. De bevolking van Sjida Kartli bestaat volgens de volkstelling van 2014 vrijwel geheel uit Georgiërs, namelijk 94,7%. Belangrijke groepen minderheden zijn Azerbeidzjanen (2,1%), Osseten (1,8%) en Armeniërs (0,8%).^[12] Bijna alle inwoners zijn lid van de Georgisch-Orthodoxe Kerk (95,9%) en 2,1% is islamistisch.

Hieronder een overzicht van de bevolkingsontwikkeling in Sjida Kartli en de vier gemeenten onder Georgische controle (minus Java).

Bevolkingsontwikkeling regio Sjida Kartli^[13]^[1]
	1959	1970	1979	1989	2002*	2002**	2014	2021	2022
Sjida Kartli	254.3805	290.819	304.268	322.423	298.917	279.119	263.382	254.081	250.489
Chasjoeri	56.741	62.491	64.701	66.820	62.714	-	52.603	51.028	50.355
Gori***	103.445	124.743	135.694	149.759	135.456	-	125.692	120.569	118.765
Kareli***	44.297	49.522	50.346	50.428	48.831	-	41.316	40.689	40.255
Kaspi	49.897	54.063	53.527	55.416	52.217	-	43.771	41.795	41.134
* Uit onderzoek na volkstelling 2014 is gebleken dat volkstelling 2002 8-9 procent te hoog is uitgevallen.^[14] Gecorrigeerde data op basis van retro-projectie 1994-2014 i.s.m. VN^[15] * Delen buiten feitelijk Georgisch gezag vanaf 2002 niet meegeteld.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b ^c ^d (en) Population and Demography. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2022). Geraadpleegd op 8 mei 2022.
↑ De facto door Georgië gecontroleerd gebied.
↑ (en) Civil.ge, PM Garibashvili Appoints Two New Governors, 31 mei 2021, geraadpleegd op 25 november 2021.
↑ (ka) Shida Kartli gov, Shida Kartli State Representative, geraadpleegd op 25 november 2021.
↑ (ka) Registry of Municipalities. National Agency of Public Registry. Geraadpleegd op 9 mei 2022.
↑ (en) Tbilisi to Set up ‘Temporary Administrative Unit’ in S.Ossetia. Civil Georgia (27 maart 2007). Geraadpleegd op 24 april 2022.
↑ (en) Some Details on ‘S.Ossetia Administration’ Emerge. Civil Georgia (27 maart 2007). Geraadpleegd op 24 april 2022.
↑ (ka) On the Establishment of the Administration of the Temporary Administrative-Territorial Unit on the Territory of the Former South Ossetian Autonomous District, the Rules and Scope of its Activities. The Legislative Herald of Georgia (10 mei 2007). Geraadpleegd op 29 april 2022.
↑ (ka) South Ossetian Administration. South Ossetian Administration. Geraadpleegd op 29 april 2022.
↑ (ka) "De gemeente Marneuli is de enige gemeente die de ontheemden heeft gedwongen hun drinkwaterschuld te betalen" - een vertegenwoordiger van de gemeente Eredvi. Marneuli FM (11 mei 2018). Geraadpleegd op 30 april 2022.
↑ (ka) Census.ge, Main Results of the 2014 Census (Publication), pdf, p350-3526, geraadpleegd op 25 november 2021
↑ (en) Population Statistics Eastern Europe and former USSR, Ethnic composition of Georgia 2014, geraadpleegd op 25 november 2021
↑ (en) Population divisions of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 27 november 2021.
↑ (en) Geostat, Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data, pdf, p.12-15, 29 november 2017, geraadpleegd op 24 november 2021
↑ (en) Geostat, Retro-projection of main demographic indicators for the period 1994-2014, 18 mei 2018, geraadpleegd op 24 november 2021

Zie de categorie Shida Kartli van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bestuurlijke indeling van Georgië

Autonome republiek:	Abchazië · Adzjarië
Regio:	Goeria · Imereti · Kacheti · Kvemo Kartli · Mtscheta-Mtianeti · Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti · Samtsche-Dzjavacheti · Samegrelo-Zemo Svaneti · Sjida Kartli · Tbilisi
	Europa · Georgië · Regio's · Gemeenten

[stats-1] (en) Population and Demography. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2022). Geraadpleegd op 8 mei 2022.

[notearea-2] De facto door Georgië gecontroleerd gebied.

[gvr-3] (en) Civil.ge, PM Garibashvili Appoints Two New Governors, 31 mei 2021, geraadpleegd op 25 november 2021.

[4] (ka) Shida Kartli gov, Shida Kartli State Representative, geraadpleegd op 25 november 2021.

[5] (ka) Registry of Municipalities. National Agency of Public Registry. Geraadpleegd op 9 mei 2022.

[TAU-6] (en) Tbilisi to Set up ‘Temporary Administrative Unit’ in S.Ossetia. Civil Georgia (27 maart 2007). Geraadpleegd op 24 april 2022.

[SOA-7] (en) Some Details on ‘S.Ossetia Administration’ Emerge. Civil Georgia (27 maart 2007). Geraadpleegd op 24 april 2022.

[lawterritorialunit-8] (ka) On the Establishment of the Administration of the Temporary Administrative-Territorial Unit on the Territory of the Former South Ossetian Autonomous District, the Rules and Scope of its Activities. The Legislative Herald of Georgia (10 mei 2007). Geraadpleegd op 29 april 2022.

[soaadm-9] (ka) South Ossetian Administration. South Ossetian Administration. Geraadpleegd op 29 april 2022.

[10] (ka) "De gemeente Marneuli is de enige gemeente die de ontheemden heeft gedwongen hun drinkwaterschuld te betalen" - een vertegenwoordiger van de gemeente Eredvi. Marneuli FM (11 mei 2018). Geraadpleegd op 30 april 2022.

[census2014detail-11] (ka) Census.ge, Main Results of the 2014 Census (Publication), pdf, p350-3526, geraadpleegd op 25 november 2021

[12] (en) Population Statistics Eastern Europe and former USSR, Ethnic composition of Georgia 2014, geraadpleegd op 25 november 2021

[inwoners-13] (en) Population divisions of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 27 november 2021.

[retro2017-14] (en) Geostat, Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data, pdf, p.12-15, 29 november 2017, geraadpleegd op 24 november 2021

[15] (en) Geostat, Retro-projection of main demographic indicators for the period 1994-2014, 18 mei 2018, geraadpleegd op 24 november 2021

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]