Sjida Kartli
Sjida Kartli (Georgisch: შიდა ქართლი) ("Binnen-Kartli") is een regio (mchare) in het midden van Georgië met een oppervlakte van 5729 km², waarvan 3428 km² onder Georgisch gezag. Ongeveer 2300 km² van Sjida Kartli ligt in het feitelijk afgescheiden, door Rusland bezette Zuid-Ossetië. De Georgische overheid kan hier geen bevolkingsgegevens over verzamelen. De data in deze pagina betreffen het door Georgië gecontroleerde deel. Op 1 januari 2022 had Sjida Kartli 250.489 inwoners en een bevolkingsdichtheid van 73,1 inw./km².[1].
![]() | |||
Coördinaten | 42°11'0"NB, 44°0'0"OL | ||
Algemeen | |||
Oppervlakte | 5729 km² 3428 km² [2] | ||
Inwoners (2022) |
![]() (73,1 inw./km²) | ||
Hoofdstad | Gori | ||
Gouverneur | Valerian Mchedlidze (1 juni 2021) | ||
Overig | |||
Website | shidakartli.gov.ge | ||
|
De gouverneur van Sjida Kartli is sinds 1 juni 2021 Valerian Mchedlidze.[3][4] De regio heeft 5 gemeenten met Gori als het administratieve centrum. Samatsjablo is een historisch district in Sjida Kartli dat nu geheel in Zuid-Ossetië ligt. Sjida Kartli was zelf deel van de historische Georgische regio Kartli.
GeografieBewerken
Sjida Kartli ligt in het midden van Georgië, aan de oostkant van de oost-west waterscheiding die door het Lichigebergte gevormd wordt. Het heeft een oppervlakte van 5729 vierkante kilometer. De noordelijke 40% (2300 km²) ligt in de praktijk in Zuid-Ossetië en staat niet onder Georgisch gezag. Sjida Kartli grenst aan de regio's Mtscheta-Mtianeti in het oosten, Kvemo Kartli in het zuiden, Samtsche-Dzjavacheti in het zuidwesten, Imereti in het westen, en Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti in het noordwesten. Tenslotte heeft Sjida Kartli formeel een 28 kilimeter lange grens met Rusland (Noord-Ossetië-Alanië). Deze laatste ligt in Zuid-Ossetië, alsmede de grens met Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti en delen van de grens met de regio's Imereti en Mtscheta-Mtianeti.
De regio wordt aan drie zijden omringd door bergketens als natuurlijke grens. De noord-zuid waterscheiding en hoofdkam van de Grote Kaukasus vormt de natuurlijke grens van Sjida Kartli met Rusland, terwijl het Lichigebergte de westelijke grens vormt. Het Lichigebergte is de waterscheiding tussen de Zwarte Zee en Kaspische Zee rivierbassins. De zuidelijke grens wordt door het Trialetigebergte gevormd. De rivieren in Sjida Kartli monden via de Mtkvari uit in de Kaspische Zee.
Bestuurlijke onderverdelingBewerken
Sjida Kartli heeft vier gemeenten en drie tijdelijke gemeenten:
- Chasjoeri, Gori, Kareli, Kaspi.
- Tijdelijke gemeenten: Eredvi, Koerta en Tighvi. Sinds 2008 geheel onder feitelijk gezag van Zuid-Ossetië;
- Het district (rajon) Java dat de jure in Sjida Kartli ligt, in de noordelijke helft van Zuid-Ossetië, is met de hervorming van het lokaal bestuur in 2006 niet in een gemeente omgevormd, en is dus ook niet als gemeente geregistreerd.[5] Het gebied stond destijds niet meer onder feitelijk Georgisch gezag.
Er zijn in het Georgisch gecontroleerde gebied in totaal 379 bewoonde kernen, waaronder:
- Vier steden: Chasjoeri, Gori, Kareli en Kaspi
- Twee daba's: Agara en Soerami
- 373 dorpen, waaronder Kemperi, Kvisjcheti en Zemo Nikozi.
Tijdelijke Administratief-Territoriale EenhedenBewerken
Sinds het opheffen van de Zuid-Ossetische autonomie in 1990 en het herverdelen van de districten, lagen Gori en Kareli gedeeltelijk en Java geheel in het door Zuid-Ossetië geclaimde gebied. Met de hervormingen van het lokaal bestuur in 2006, toen de Georgische districten werden omgezet naar gemeenten (municipaliteiten), zijn er Tijdelijke Administratief-Territoriale Eenheden opgericht in delen van Zuid-Ossetië waar Georgië na de burgeroorlog in 1991-1992 het gezag nog over had (vooral etnisch Georgische dorpen). Het kwam er op neer dat er tijdelijke gemeenten werden geïntroduceerd, te weten Eredvi, Koerta (beiden gesplitst van Gori) en Tighvi (gesplitst van Kareli) en oostelijk daarvan Achalgori (regio Mtscheta-Mtianeti). Koerta en Eredvi komen gezamenlijk overeen met het feitelijke rurale district Tschinvali van Zuid-Ossetië, en Tighvi komt overeen met het Zuid-Ossetische district district Znaur (Kornisi voor Georgiërs). Deze tijdelijke gemeenten werden in mei 2007 onder een overkoepelend door Tbilisi erkend interim gezag over Zuid-Ossetië geplaatst, de Zuid-Ossetische Administratie.[6][7][8]
Als gevolg van de oorlog in 2008 verloor Tbilisi het laatste stuk gezag over Zuid-Ossetië, waarmee deze bestuurlijke indeling vooral een papieren administratieve zaak is geworden. Het door Tbilisi erkende bestuur over het territorium van Zuid-Ossetië, de Zuid-Ossetische Administratie, behartigt vanuit Tbilisi voornamelijk de belangen van de Georgische vluchtelingen die in speciale nederzettingen in de omgeving van Zuid-Ossetië en andere delen van Georgië wonen.[9] Deze dorpen liggen weliswaar in andere Georgisch bestuurde gemeenten maar vallen formeel onder een van de Tijdelijke Administratief-Territoriale Eenheden.[10]
DemografieBewerken
Volgens de gegevens van het Nationaal Statistisch Bureau van Georgië telde Sjida Kartli op 1 januari 2022 250.489 inwoners,[1] een daling van bijna 5% ten opzichte van de volkstelling van 2014.[11]. Hiervan woont 39,6% in steden en 60,4% in dorpen op het platteland. De bevolking van Sjida Kartli bestaat volgens de volkstelling van 2014 vrijwel geheel uit Georgiërs, namelijk 94,7%. Belangrijke groepen minderheden zijn Azerbeidzjanen (2,1%), Osseten (1,8%) en Armeniërs (0,8%).[12] Bijna alle inwoners zijn lid van de Georgisch-Orthodoxe Kerk (95,9%) en 2,1% is islamistisch.
Hieronder een overzicht van de bevolkingsontwikkeling in Sjida Kartli en de vier gemeenten onder Georgische controle (minus Java).
Bevolkingsontwikkeling regio Sjida Kartli[13][1] | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002* | 2002** | 2014 | 2021 | 2022 | ||||||||||
Sjida Kartli | 254.3805 | 290.819 | 304.268 | 322.423 | 298.917 | 279.119 | 263.382 | 254.081 | 250.489 | |||||||||
Chasjoeri | 56.741 | 62.491 | 64.701 | 66.820 | 62.714 | - | 52.603 | 51.028 | 50.355 | |||||||||
Gori*** | 103.445 | 124.743 | 135.694 | 149.759 | 135.456 | - | 125.692 | 120.569 | 118.765 | |||||||||
Kareli*** | 44.297 | 49.522 | 50.346 | 50.428 | 48.831 | - | 41.316 | 40.689 | 40.255 | |||||||||
Kaspi | 49.897 | 54.063 | 53.527 | 55.416 | 52.217 | - | 43.771 | 41.795 | 41.134 | |||||||||
* Uit onderzoek na volkstelling 2014 is gebleken dat volkstelling 2002 8-9 procent te hoog is uitgevallen.[14] **Gecorrigeerde data op basis van retro-projectie 1994-2014 i.s.m. VN[15] *** Delen buiten feitelijk Georgisch gezag vanaf 2002 niet meegeteld. |
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Shida Kartli van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Bestuurlijke indeling van Georgië | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
|