Bordzjomi (stad)

**Bordzjomi**
ბორჯომი
Stad in Georgië
	;
Situering
Regio	Samtsche-Dzjavacheti
Gemeente	Bordzjomi
Coördinaten	41° 51′ NB, 43° 23′ OL
Algemeen
Inwoners ; (2021)	11.122
Hoogte	800 m
Overig
Website	borjomi.gov.ge
Foto's
	Uitzicht op de stad
Portaal	Georgië

Bordzjomi (Georgisch: ბორჯომი) is een toeristenstad in het zuidelijke deel van Centraal-Georgië met 11.122 inwoners (2021^[1]) in de regio Samtsche-Dzjavacheti en ligt in het noordwestelijke deel van het gebied in de schilderachtige Bordzjomi-kloof op de oostelijke rand van het Nationaal park Bordzjomi-Charagaoeli. Het is het administratieve centrum van de gelijknamige gemeente op een afstand van hemelsbreed 120 kilometer van hoofdstad Tbilisi.

GeschiedenisBewerken

Bordzjomi in 1887

In de Middeleeuwen maakte het gebied van wat nu Bordzjomi is, deel uit van de provincie Tori. Er waren een aantal forten die strategische kruispunten van routes bewaakten die naar de westelijke, oostelijke en zuidelijke provincies van Georgië leidden. Drie belangrijke forten - die van "Gogia", "Petra" en "Sali" - kijken nog steeds uit over de stad vanaf de nabijgelegen heuvels. Van de 16e tot 19e eeuw behoorde het gebied tot de adellijke familie van Avalisjvili, maar was het grotendeels ontvolkt als gevolg van Ottomaanse invallen.

Na de Russische annexatie van Georgië begon het Bordzjomi-gebied te revitaliseren. Het toponiem Bordzjomi wordt voor het eerst geregistreerd in de jaren 1810. De stad en haar omgeving werden onder de Russische militaire autoriteiten geplaatst en begon in de jaren 1820 soldaten te ontvangen. meer gebouwen en baden werden in de jaren 1830 gebouwd. In het begin van de jaren 1840, toen de Russische onderkoning van de Kaukasus Jevgeny Golovin zijn dochter meebracht om te genezen in de mineraalwaters, versnelde hij de officiële overdracht van de bronnen van het leger naar de civiele autoriteiten. De onderkoning Michail Vorontsov, gefascineerd door het lokale landschap en mineraalwater, maakte van Bordzjomi zijn zomerresidentie en renoveerde het met nieuwe parken.

Minderaalwaterbron

Het warme klimaat, de mineraalwaterbronnen en de bossen maakten Bordzjomi tot een favoriet zomerresort voor de aristocratie en gaven het de populaire naam "de parel van de Kaukasus". In de jaren 1860 werden nieuwe hotels gebouwd en werd een administratie voor mineraalwater opgericht. In 1871 werd Bordzjomi geschonken aan het koninklijke familielid Groothertog Michaël Nikolajevitsj, toen de onderkoning van de Kaukasus. In de jaren 1890 bouwde de zoon van Mikhail, Nicolaas, een park en een landgoed in Likani, aan de westkant van Bordzjomi. Het mineraalwater in flessen begon op grote schaal te worden geëxporteerd. De stad groeide aanzienlijk door de hoeveelheid Russische migranten en in 1901 overtrof het aantal etnisch Russische inwoners (2.031) voor het eerst het aantal inheemse Georgiërs (1.424).^[2] In 1921 kreeg Bordzjomi de stadsstatus, een reflectie van de ontwikkeling van de plaats.

Na de invasie van het Rode Leger in de Democratische Republiek Georgië in 1921 nam het Sovjetregime alle aristocratische herenhuizen in beslag en veranderde ze in sanatoria, bezocht door de elite van de communistische partij. Ondanks aanzienlijke schade veroorzaakt door een overstroming op 18 april 1968, bleef Bordzjomi gedurende het Sovjettijdperk groeien. De post-Sovjet-jaren van politieke en economische crisis belemmerden de ontwikkeling van het gebied, maar het bleef een populaire bestemming voor binnenlands toerisme. In de jaren 2000 hielpen een groeiende overheid en particuliere investeringen in toerisme en gemeentelijke infrastructuur Bordzjomi herstellen van een decennium van verval.^[3]

Bordzjomi werd samen met Bakoerjani op 22 juni 2005 door Georgië genoemd als kandidaat-stad voor de Olympische Winterspelen van 2014,^[4]^[5] maar het werd op 22 juni 2006 door het Internationaal Olympisch Comité geëlimineerd als kandidaat.^[6]

DemografieBewerken

Begin 2021 had Bordzjomi 11.122 inwoners,^[1] een stijging van ruim 5% ten opzichte van de volkstelling in 2014. De bevolking van Bordzjomi bestaat voor 93% uit Georgiërs en 4% uit Armeniërs. Andere minderheden (minder dan 1%) zijn Russen, Osseten, Grieken en Oekraïners. De Osseetse gemeenschap is een overblijfsel uit de periode dat er Osseetse gemeenschappen in het Trialetigebergte woonachtig waren. Deze zijn sinds de etnische conflicten begin jaren 1990 zo goed als verdwenen.

Jaar	1886	1922	1926	1939	1959	1970	1979	1989	2002^[7]	2014	2021
Aantal	-	3.913	5.372	14.317	15.332	16.316	18.059	19.007	14.445	10.546	11.122
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden^[8]^[9]^[7]

BezienswaardighedenBewerken

Voormalige zomerresidentie Perzische ambassadeur, nu hotel

Bordzjomi is een balneologisch en klimatologisch resort. Tijdens de Sovjettijd had het de status van een vakbondsresort. Het mineraalwater staat bekend om zijn genezende werking.
De stad is uitvalsbasis vor het Nationaal park Bordzjomi-Charagaoeli.
Het paleis Likani, zomerresidentie van de Russische keizerlijke familie.
Centraal Park, een parkomgeving rond de Bordzjomoela rivier, een rechterzijrivier van de Mtkvari. Hier is ook een publieke bron van het heilzame bronwater, en het benedenstation van de kabelbaan.
De Bordzjomi - Bakoerjani spoorlijn, een smalspoor naar bergresort Bakoerjani, aangelegd rond 1900 dat een hoogte van 900 meter over 37 kilometer overbrugt (zie ook Vervoer).

VervoerBewerken

Trein naar Tbilisi

De Georgische route van internationaal belang S8 die centraal Georgië en Tbilisi met Turkije verbindt via Achaltsiche komt door Bordzjomi. Verder leidt de nationale route Sh20 vanaf Bordzjomi door het Trialetigebergte naar berg- en winterresort Bakoerjani en verder naar Achalkalaki via de 2.417 meter hoge Tschratskaro-pas.

De stad is het tegenwoordige eindpunt van de spoorlijn uit Chasjoeri, een aftakking van de Tbilisi - Poti spoorlijn. Sinds medio 2012 rijden er geen passagierstreinen meer over het traject Bordzjomi - Achaltsiche - Vale. Bordzjomi wordt dagelijks vanuit Tbilisi bediend, een rit van ruim 4 uur.

Bordzjomi is het beginpunt van de 37 kilometer lange smalspoorlijn naar Bakoerjani, die een hoogte overbrugt van 900 meter, een rit van twee uur en dertig minuten per enkele reis. De dienstregeling bestaat uit twee treinen die elkaar in Tsagveri passeren. De bouw van de lijn begon in 1897 en was klaar in 1902 toen de lijn geopend werd. Bij het plaatsje Tsagveri ontwierp Gustave Eiffel een kenmerkende brug die er nog steeds ligt. In 1966 werd de lijn geëlektrificeerd, waarmee de kenmerkende Tsjechische "Krokodil" locomotieven werden geïntroduceerd, die ter plekke ook wel "Koekoesjka" worden genoemd (Russisch voor koekoek). In 2016 werd de spoorlijn flink gerenoveerd,^[11] en in 2017 kreeg het de status van cultureel erfgoed monument.^[12] De lijn is sinds medio 2021 niet operationeel zonder verdere specificaties over reden of duur.^[14]

De treintjes speelden een hoofdrol in aflevering 7 van het 18e seizoen (2018) van het tv-programma "Wie Is De Mol?".^[15]^[16]

StedenbandenBewerken

Bordzjomi heeft stedenbanden met:^[17]

Legionowo (Polen)^[18]
Madona (Letland)
Poltava (Oekraïne)
Vlag van Verenigde Staten Philippi (West Virginia, Verenigde Staten)

Geboren in BordzjomiBewerken

Sergej Michajlovitsj Romanov (1869-1918), grootvorst van Rusland.
Otto Smik (1922-1944), Vliegende aas Royal Air Force. Omgekomen bij Ittersum nadat hij voor de tweede keer boven Nederland was neergeschoten. Tijdens de eerste keer een maand eerder kon hij ontsnappen naar geallieerd gebied.
Nodar Koemaritasjvili (1988 - 2010), rodelaar. Omgekomen tijdens een training voor de Olympische Winterspelen 2010 in Canada.^[19]

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b ^c (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2021). Geraadpleegd op 18 januari 2022.
↑ (en) McReynolds, Louise, Russia at Play: Leisure Activities at the End of the Tsarist Era. Cornell University Press (2013), p. 173. ISBN 978-0-8014-4027-4.
↑ (en) Borjomi – Big Business and Nature. Civil Georgia (29 juli 2003). Geraadpleegd op 25 februari 2022.
↑ (en) Georgia Bids to Host 2014 Winter Olympics. Civil Georgia (22 juni 2005). Geraadpleegd op 25 februari 2022.
↑ (en) Borjomi 2014: Georgias Olympic-Sized Dream. Eurasianet (21 april 2006). Geraadpleegd op 25 februari 2022.
↑ (en) 3 Cities Make 2014 Winter Olympics Cut. CBS News (22 juni 2006). Geraadpleegd op 25 februari 2022.
↑ ^a ^b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie ^[10], "1. Introduction", Pagina 1.
↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 1 januari 2022.
↑ (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.
↑ (en) New life for historic Borjomi-Bakuriani narrow gauge railway. Agenda.ge (22 december 2016). Geraadpleegd op 24 februari 2022.
↑ (ka) Borjomi-Bakuriani Railway Granted the Status of a Cultural Heritage Monument. Reginfo.ge (30 juni 2017). Geraadpleegd op 24 februari 2022.
↑ (ka) Bordzjomi-Bakoerjani spoorweg. Geraadpleegd op 24 februari 2022.
↑ Facebook Bakoerjani spoorlijn.^[13]
↑ Perongeluk - Opdracht in aflevering 7. Wie Was de Mol?. Geraadpleegd op 24 februari 2022.
↑ Het land van Wie is de Mol 2018 is bekend!. Wie is de Mol Hints. Geraadpleegd op 24 februari 2022.
↑ (en) Zustersteden Bordzjomi. DB-city.com. Geraadpleegd op 27 februari 2022.
↑ (ka) ბორჯომის მერმა პოლონეთის დელეგაციას უმასპინძლა (De burgemeester van Bordzjomi ontving een Poolse delegatie). Interpressnews (30 juli 2018). Geraadpleegd op 27 februari 2022.
↑ Georgische rodelaar overlijdt na crash. NOS. Geraadpleegd op 27 februari 2022.

[geostatpop-1] (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2021). Geraadpleegd op 18 januari 2022.

[2] (en) McReynolds, Louise, Russia at Play: Leisure Activities at the End of the Tsarist Era. Cornell University Press (2013), p. 173. ISBN 978-0-8014-4027-4.

[3] (en) Borjomi – Big Business and Nature. Civil Georgia (29 juli 2003). Geraadpleegd op 25 februari 2022.

[4] (en) Georgia Bids to Host 2014 Winter Olympics. Civil Georgia (22 juni 2005). Geraadpleegd op 25 februari 2022.

[5] (en) Borjomi 2014: Georgias Olympic-Sized Dream. Eurasianet (21 april 2006). Geraadpleegd op 25 februari 2022.

[6] (en) 3 Cities Make 2014 Winter Olympics Cut. CBS News (22 juni 2006). Geraadpleegd op 25 februari 2022.

[nootcensus2002-7] Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie ^[10], "1. Introduction", Pagina 1.

[inwplaatsen-8] (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 1 januari 2022.

[etn1923-9] (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 18 januari 2022.

[retro2017-10] (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.

[11] (en) New life for historic Borjomi-Bakuriani narrow gauge railway. Agenda.ge (22 december 2016). Geraadpleegd op 24 februari 2022.

[12] (ka) Borjomi-Bakuriani Railway Granted the Status of a Cultural Heritage Monument. Reginfo.ge (30 juni 2017). Geraadpleegd op 24 februari 2022.

[13] (ka) Bordzjomi-Bakoerjani spoorweg. Geraadpleegd op 24 februari 2022.

[14] Facebook Bakoerjani spoorlijn.^[13]

[15] Perongeluk - Opdracht in aflevering 7. Wie Was de Mol?. Geraadpleegd op 24 februari 2022.

[16] Het land van Wie is de Mol 2018 is bekend!. Wie is de Mol Hints. Geraadpleegd op 24 februari 2022.

[17] (en) Zustersteden Bordzjomi. DB-city.com. Geraadpleegd op 27 februari 2022.

[18] (ka) ბორჯომის მერმა პოლონეთის დელეგაციას უმასპინძლა (De burgemeester van Bordzjomi ontving een Poolse delegatie). Interpressnews (30 juli 2018). Geraadpleegd op 27 februari 2022.

[19] Georgische rodelaar overlijdt na crash. NOS. Geraadpleegd op 27 februari 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[11]

[12]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[10]

[13]