Roestavi

Roestavi (Georgisch: რუსთავი) is met 128.788 inwoners (2022) de vierde grootste stad van Georgië, gelegen in het zuidoosten van het land in de regio Kvemo Kartli. De stad ligt ongeveer 20 kilometer ten zuidoosten van hoofdstad Tbilisi, aan beide oevers van de rivier Mtkvari. De economie van Roestavi wordt gedomineerd door de zware industrie en staalfabrieken.

Roestavi
რუსთავი

Stad in Georgië
Situering
Regio	Kvemo Kartli
Coördinaten	41° 33′ NB, 45° 0′ OL
Algemeen
Oppervlakte	60,6 km²
Inwoners (2022)	128.788 (2125 inw./km²)
Hoogte	330 m
Burgemeester	Nino Latsabidze (2021-)
Overig
Website	rustavi.gov.ge
Foto's
Portaal    Georgië

Geschiedenis

De ontstaansgeschiedenis van menselijke nederzettingen op de plek van Roestavi gaan terug naar de Bronstijd. Vanaf de 4e eeuw n.Chr. ontstond Roestavi als een gefortificeerde stad en in de vroege middeleeuwen werd het een koninklijke stad die uitgroeide tot circa 20.000 inwoners. In de 13e eeuw raakte de stad in verval en verdween.

Sovjet-tijdperk

Hoofdkantoor Roestavi staalwerken

De huidige stad werd gesticht in 1948 om arbeiders van een nabijgelegen metallurgische installatie te huisvesten, die in de jaren 50 werd gebouwd om ijzererts van het nabijgelegen Azerbeidzjan te verwerken. Stalin bracht arbeiders van diverse gebieden in Georgië, en dan met name van de landelijke provincies van Westelijk Georgië. De naam van de stad is afkomstig van een nabijgelegen oude stad die door de Mongoolse leider Timoer Lenk (Tamerlane) rond 1400 werd vernietigd. Roestavi werd een zeer belangrijk industrieel centrum in Transkaukasië. De belangrijkste industrieën zijn ijzer en staal en de vervaardiging van metaalproducten en chemische producten.

Duitse oorlogsgevangenen die in de Tweede Wereldoorlog werden gevangen, werden gebruikt om Roestavi te ontwerpen en te bouwen. Roestavi is eigenlijk verdeeld in twee delen: Dzveli Roestavi (Oud-Roestavi) en Achali Roestavi (Nieuw-Roestavi). Oud-Roestavi bevat veel Stalinistische architecturale stijl, terwijl Nieuw-Roestavi door vele typische Sovjetflats wordt overheerst.

Recente geschiedenis

De val van de Sovjet-Unie in 1991 bleek rampzalig voor Roestavi, aangezien het ook de instorting van de Sovjeteconomie veroorzaakte waarvan de stad afhankelijk was. Dit leidde tot de sluiting van het grootste deel van de bedrijven en werd tot 65% van de bevolking werkloos, met alle bijkomstige sociale problemen als misdaad en armoede. De bevolking kromp van 160.000 medio jaren 90 naar het dieptepunt van 116.000 in 2002. In de jaren 2010 is de economische situatie verbeterd, en is er weer sprake van groei van de stad.

Demografie

Veel Sovjethoogbouw

Roestavi heeft door de Sovjet industrialisatie onder Stalin een snelle groei gekend. Sinds de herwonnen onafhankelijkheid in 1991 en de crisisjaren daarna zijn veel mensen verhuisd door werkloosheid vanwege de gesloten industrie. Medio 2002 werd het dieptepunt van krimp bereikt (116.000), en in de jaren 2010 is er sprake van duidelijke groei. De industrie en werkgelegenheid is weer op gang gekomen. Anno 2022 heeft de stad ruim 130.000 inwoners, een groei van 4% sinds de volkstelling van 2014. Roestavi is door deze stijging robuust de vierde stad van Georgië, vlak achter Koetaisi, dat last heeft van aanhoudende krimp.

De bevolking van Roestavi was anno 2014 voor bijna 92% Georgisch. De grootste etnische minderheidsgroep binnen de resterende 8% zijn de Azerbeidzjanen (3,7%), gevolgd door Armeniërs (1,6%) en Russen(1,2%). Opvallend genoeg wonen er ruim 500 Osseten (0,4%) in de stad. Andere etnische minderheden zijn ruim 300 Oekraïners, ruim 200 Jezidi's, ruim 100 Grieken, ruim 50 Assyriërs en kleinere aantallen Kisten, Joden, Abchaziërs en Bosja.

De verhoudingen van de etnische bevolkingssamenstelling is niet altijd zo geweest. Vooral in de Sovjet periode lagen deze geheel anders, waarbij het aantal Russen erg opvallend is, maar ook het stijgende aantal Osseten tot 1989. Migratie tijdens en na de val van de Sovjet Unie, door economische neergang en burgeroorlog, maakte de stad dominat etnisch Georgisch. Het aandeel Azerbeidjzanen is relatief bezien het minste geraakt, maar is wel laag voor de regio Kvemo Kartli dat een grote Azerbeidjzaanse bevolkingsgroep kent (42%).

Historische (etnische) bevolkingssamenstelling Roestavi
Jaar	1959		1970		1979		1989		2002		2014		2021	2022
Roestavi	62.395		98.210		129.084		158.661		116.384		125.103		130.072	128.788
Georgiërs	27.680	44,4%	55.158	56,2%	79,820	61,8%	103.523	65,2%	102.151	87,8%	114.819	91,8%
Russen	19.724	31,6%	21.610	22,0%	23,060	17,9%	21.267	13,4%	3.563	3,1%	1.459	1,2%
Azerbeidzjanen	3.693	5,9%	5.765	5,9%	7.443	5,8%	11.576	7,3%	4.993	4,3%	4.661	3,7%
Armeniërs	4.367	7,0%	5.943	6,1%	6.707	5,2%	6.872	4,3%	2.809	2,4%	1.965	1,6%
Osseten	1.601	2,6%	3.224	3,3%	4.493	3,5%	5.613	3,5%	1.410	1,2%	545	0,4%
Opmerking census 2002

Bestuur

Stadhuis

Roestavi is een van de vijf zelfstandige stadsgemeenten in Georgië. De gemeenteraad van Roestavi (Georgisch: საკრებულო, sakreboelo) is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 35 leden: 28 leden worden via een proportionele lijststem gekozen en 7 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel. In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 10 districtszetels.

Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Nino Latsabidze van Georgische Droom met 53,7% van de stemmen gekozen tot burgemeester, via een tweede ronde tegen een kandidaat van Verenigde Nationale Beweging. De zeven districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom (4) en Verenigde Nationale Beweging (3) gegaan. De Verenigde Nationale Beweging behaalde de meeste proportionele stemmen (38,4%), gevolgd door Georgische Droom (36,3%) en Voor Georgië (7,5%). Dertien andere partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.

Roestavi was een van de slechts zeven gemeenten waar de heersende Georgische Droom partij in 2021 geen meerderheid wist te behalen.

Partij		2017	2021	Samenstelling Sakrebulo (zetels per partij)
	Georgische Droom (GD)	18	16
	Verenigde Nationale Beweging (UNM)	3	16
	Voor Georgië		3
	Europees Georgië (EG)	2
	Alliantie van Patriotten (AP)	1
	Georgische Arbeiderspartij	1
Total		25	35

Vervoer

Autosnelweg tussen Roestavi en Tbilisi

Roestavi ligt aan de S4 / E60. Dit is de belangrijkste verkeersader tussen Tbilisi en Roestavi, en de belangrijkste route naar Azerbeidzjan (Tsiteli Chidi, Rode Brug). Tussen Roestavi en Tbilisi is de S4 een autosnelweg. In de toekomst wordt de weg in zuidelijke richting naar de Azerbeidzjaanse grens uitgebouwd als autosnelweg. In de noordkant van de stad, in het gemeentelijke gebied, sluit de S9 Tbilisi Bypass aan op de S4. Dit is de oostelijke ringweg rond Tbilisi.

Er zijn diverse regionale wegen die in de stad beginnen of eindigen. Een van de belangrijkste is de nationale route Sh66, via de stad Gardabani naar de grensovergang Vachtangisi met Azerbeidzjan. Dit is met ruim 69.000 buitenlandse reizigers in 2019 een secundaire grensovergang. Ter vergelijking, de Rode Brug grensovergang in de S4/E60 kent 1,1 miljoen buitenlandse reizigers het land in. Ten slotte is de Sh157 een toegangsroute naar het David Garedzja-klooster, een bekende toeristische trekpleister aan de Azerbeidzjaanse grens in de gemeente Sagaredzjo. Deze weg bedient ook het grote industriële gebied ten zuiden van de stad.

De internationale spoorlijn Tbilisi - Bakoe, in 1883 geopend, heeft een station aan de rand van Roestavi.

Stedenbanden

Roestavi onderhoudt stedenbanden:

• Sumqayıt, Azerbeidzjan, 1952²
• Daugavpils, Letland, 2018¹
• Akmenė, Litouwen, 2015¹
• Panevėžys, Litouwen, 2015¹
• Ivano-Frankivsk, Oekraïne, 2011², 2016¹
• Kryvy Rih, Oekraïne²
• Tsjerkasy, Oekraïne, 2012¹
• Chmelnytsky, Oekraïne, 2016¹
• Vinnytsja, Oekraïne, 2016^{1, 2}
• Łódź, Polen, 1995²
• Płock, Polen, 2011²
• Gdynia, Polen, 2010¹
• Pruszków, Polen, 2017¹
• Zjodzina, Wit-Rusland, 2018¹
• Kiruna, Zweden²
• İnegöl, Turkije, 2002¹
• Vlag van Filipijnen Cauayan, Filipijnen, 2014¹
• Vlag van Filipijnen Santiago, Filipijnen, 2014¹
• Shaoguan, Volksrepubliek China²

¹ Memorandum / Intentie / Handvest van samenwerking. ² Vriendschappelijke stad.

Sport

Voetbalclub FC Roestavi werd in 2007 en 2010 landskampioen van Georgië. FC Roestavi speelt haar wedstrijden in het Poladistadion.

Aan de noordkant van de stad ligt sinds 1978 het circuit Rustavi International Motorpark.

Geboren

• Kachaber Tschadadze (1968), voormalig prof-voetballer (36 interlands);
• Levan Silagadze (1976), voormalig prof-voetballer (21 interlands);
• Zoerab Mentesjasjvili (1980), voormalig prof-voetballer (37 interlands);
• Tornike Okriasjvili (1992), prof-voetballer (50 interlands, maart 2022);
• Akaki Gogia (1992), prof-voetballer;
• Otar Kiteishvili (1996), prof-voetballer (24 interlands, maart 2022);
• Mariam Gvaladze (1997), zangeres in de voormalige muziekgroep Candy, winnaar van het Junior Eurovisiesongfestival 2011.

Zie ook

Mediabestanden

• (ka) Website gemeente Roestavi
• (en) 2021 Georgian local elections

Literatuur

Bronnen, noten en/of referenties

Bestuurlijke indeling van Georgië: gemeenten per regio

Hoofdstad Tbilisi Autonome Republiek Abchazië: Azhara (Opper Abchazië) · Gagra · Gali · Goedaoeta · Goelripsji · Otsjamtsjyra · Soechoemi Autonome Republiek Adzjarië: Batoemi · Chelvatsjaoeri · Choelo · Keda · Koboeleti · Sjoeachevi Goeria: Lantsjchoeti · Ozoergeti · Tsjochataoeri Imereti: Baghdati · Charagaoeli · Choni · Koetaisi · Samtredia · Satsjchere · Terdzjola · Tkiboeli · Tsjiatoera · Tskaltoebo · Vani · Zestafoni Kacheti: Achmeta · Dedoplistskaro · Goerdzjaani · Kvareli · Lagodechi · Sagaredzjo · Sighnaghi · Telavi Kvemo Kartli: Bolnisi · Dmanisi · Gardabani · Marneoeli · Roestavi · Tetritskaro · Tsalka Mtscheta-Mtianeti: Achalgori · Doesjeti · Kazbegi · Mtscheta · Tianeti Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti: Ambrolaoeri · Lentechi · Oni · Tsageri Samtsche-Dzjavacheti: Achalkalaki · Achaltsiche · Adigeni · Aspindza · Bordzjomi · Ninotsminda Samegrelo-Zemo Svaneti: Abasja · Chobi · Martvili · Mestia · Poti · Senaki · Tsalendzjicha · Tsjchorotskoe · Zoegdidi Sjida Kartli: Chasjoeri · Gori · Kareli · Kaspi · Dzjava · Eredvi · Koerta · Tighvi