Mtscheta-Mtianeti
Mtscheta-Mtianeti (Georgisch:მცხეთა-მთიანეთი) ("Mtscheta-berggebied") is een regio (mchare) in het noordoosten van Georgië met een oppervlakte van 6785 km², waarvan 5606 km² feitelijk onder Georgisch gezag staat. Ongeveer 1179 km² van Mtscheta-Mtianeti ligt in het feitelijk afgescheiden, door Rusland bezette Zuid-Ossetië. De Georgische overheid kan hier geen bevolkingsgegevens over verzamelen. De data in deze pagina betreffen het door Georgië gecontroleerde deel. Op 1 januari 2022 had Mtscheta-Mtianeti 92.351 inwoners en een bevolkingsdichtheid van 16,5 inw./km².[1]
.svg)
| |||
| Coördinaten | 42°17'NB, 44°45'OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 6785 km² 5606 km² [2] | ||
| Inwoners (2022) |
 92.351[1] (16,5 inw./km²) | ||
| Hoofdstad | Mtscheta | ||
| Gouverneur | Davit Nozadze (9 februari 2021) | ||
| Overig | |||
| Website | mtskheta-mtianeti.gov.ge [3] | ||
| |||
De gouverneur van Mtscheta-Mtianeti is sinds 9 februari 2021 Davit Nozadze.[4][5] De regio heeft 5 gemeenten met Mtscheta als het administratieve centrum. Mtscheta-Mtianeti bestaat uit de historische regio's Mtioeleti, Chevi, Chevsoeretië, Psjavi, Ertso-Tianeti en het gebied van de huidige gemeenten Mtscheta en Achalgori was onderdeel van Kartli.
GeografieBewerken
Mtscheta-Mtianeti ligt in het noordoosten van Georgië, recht ten noorden van hoofdstad Tbilisi. Het heeft een nominale oppervlakte van 6785 vierkante kilometer. Ongeveer 1179 km² (17%) ligt in de praktijk in het betwiste Zuid-Ossetië en staat daarmee niet onder Georgisch gezag. Mtscheta-Mtianeti grenst aan de regio's Kacheti in het oosten, Kvemo Kartli en Tbilisi in het zuiden, Sjida Kartli in het westen. Tenslotte grenst Mtscheta-Mtianeti in het noorden aan de Russische deelrepublieken Noord-Ossetië-Alanië, Ingoesjetië en Tsjetsjenië. De regio is de bron van drie belangrijke Georgische rivieren, de Ksani, Aragvi en Iori, alsmede de Terek rivier die hoofdzakelijk door Rusland stroomt.
De beroemde Georgische militaire weg gaat van zuid naar noord door de regio en is de enige geopende landsgrensovergang naar Rusland die onder Georgisch gezag staat. Deze route volgt de Aragvi rivier omhoog naar de 2379 meter hoge Jvari-pas bij Goedaoeri, vanwaar de historische route naar Rusland de Terek rivier volgt. Mtscheta-Mtianeti betekent letterlijk "Mtscheta-berggebied". Niet zonder reden, want de regio bestaat behoudens het zuidelijke deel bij Mtscheta geheel uit diverse noord-zuid sub-bergketens van de Grote Kaukasus.
De hoofdkam van de Grote Kaukasus scheidt de gemeente Kazbegi van de rest van de provincie die daarmee aan de Europese kant van de waterscheiding ligt, wat ook geldt voor het noordelijke deel van de gemeente Doesjeti. De nominale westelijke grens met Sjida Kartli wordt in Zuid-Ossetië gevormd door het Charoeligebergte. Het Lomisigebergte vormt de feitelijke oostgrens van Zuid-Ossetië. De Mtioeleti- en Goedamakarigebergtes scheiden de verschillende Aragvi riviertakken van elkaar alsmede de gelijknamige historische regio's. Het Kartligebergte scheidt vervolgens de gemeenten Doesjeti en Tianeti. Tot slot vormt het Kachetigebergte de oostelijke grens van de regio. Door al deze noord-zuid gebergtes zijn de afzonderlijke valleien in het noorden onderling in oost-west richting niet of slecht bereikbaar.
Bestuurlijke onderverdelingBewerken
Mtscheta-Mtianeti heeft vijf gemeenten:
Van deze vijf gemeenten ligt Achalgori geheel in Zuid-Ossetië en daarmee feitelijk buiten Georgisch gezag. De Georgische gemeente Achalgori komt geheel overeen met het Zuid-Osseetse district, dat daar Leningor District heet. Hier woont het grootste deel van de resterende Georgische gemeenschap in Zuid-Ossetië dat in dit district de etnische meerderheid vormt.
Er zijn in het Georgisch gecontroleerde gebied in totaal 487 bewoonde kernen, waaronder:
- Twee steden: Doesjeti en Mtscheta
- Vijf daba's: Pasanaoeri, Sioni, Stepantsminda, Tianeti en Zhinvali
- 480 dorpen.
DemografieBewerken
Volgens de gegevens van het Nationaal Statistisch Bureau van Georgië telde Mtscheta-Mtianeti op 1 januari 2022 92.351 inwoners,[1] een daling van 2,3% ten opzichte van de volkstelling van 2014.[6] Hiervan woont 24,3% in steden en 75,7% in dorpen op het platteland (2021). De bevolking van Mtscheta-Mtianeti bestaat volgens de volkstelling van 2014 voor het overgrote merendeel uit Georgiërs, namelijk 94,5%. Belangrijke groepen minderheden zijn Azerbeidzjanen (2,4%), Osseten (1,4%) en Assyriërs (0,7%).[7] Bijna alle inwoners zijn lid van de Georgisch-Orthodoxe Kerk (96,1%) en 2,4% is islamistisch.
Hieronder een overzicht van de bevolkingsontwikkeling in Mtscheta-Mtianeti en de vier gemeenten onder Georgische controle (minus Achalgori).
| Bevolkingsontwikkeling van de regio Mtscheta-Mtianeti [8][1] | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002* | 2002** | 2014 | 2021 | 2022 | ||||||||||
| Mtscheta-Mtianeti | 97.135 |  100.972 |
118.430 |
122.052 |
117.740 |
109.548 |
94.573 |
93.389 |
92.351
| |||||||||
| Doesjeti | 37.778 | 37.096 |
37.199 |
37.390 |
33.636 |
- | 25.659 |
26.328 |
26.130
| |||||||||
| Kazbegi | 7.976 | 7.139 |
6.662 |
6.411 |
5.261 |
- | 3.795 |
3.781 |
3.760
| |||||||||
| Mtscheta | 32.822 | 39.396 |
58.015 |
63.123 |
64.829 |
- | 55.651 |
53.006 |
52.240
| |||||||||
| Tianeti | 18.559 | 17.341 |
16.554 |
15.128 |
14.014 |
- | 9.468 |
10.274 |
10.221
| |||||||||
| * Uit onderzoek na volkstelling 2014 is gebleken dat volkstelling 2002 8-9 procent te hoog is uitgevallen.[9] **Gecorrigeerde data op basis van retro-projectie 1994-2014 i.s.m. VN.[10] | ||||||||||||||||||
Bronnen, noten en/of referenties
|
|
Zie de categorie Mtskheta-Mtianeti van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
| Bestuurlijke indeling van Georgië |  | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||