Boortmeerbeek

**Boortmeerbeek**
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Vlaams-Brabant
Arrondissement	Leuven
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	18,77 km² (2023); 59,2%; 24,15%; 16,65%
Coördinaten	50° 59' NB, 4° 34' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	13.348 (01/01/2024) ; 49,63% ; 50,37% ; 711,05 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 20,74%; 58,03%; 21,22%
Buitenlanders	5,07% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Michel Baert (Samen)
Bestuur	Samen, CD&V
Zetels; Samen; N-VA; CD&V; Open Vld; Groen	23; 9; 5; 4; 3; 2;
Economie
Gemiddeld inkomen	27.423 euro/inw. (2022)
Werkloosheidsgraad	4,02% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 3190; 3191	Deelgemeente; Boortmeerbeek; Hever
Zonenummer	015 - 016
NIS-code	24014
Politiezone	Boortmeerbeek / Haacht / Keerbergen
Hulpverleningszone	Oost Vlaams-Brabant
Website	www.boortmeerbeek.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Leuven; in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal	België

Boortmeerbeek is een gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente ontstond in 1977 uit een fusie van Boortmeerbeek met Hever. De gemeente ligt in de landstreek Dijleland en in de Brabantse Kempen, centraal tussen de steden Mechelen en Leuven. Boortmeerbeek telt ruim 13.000 inwoners

Toponymie

De naam Boortmeerbeek houdt een dubbele grensbetekenis in. "Meer" is een mark of een grens, en door "Boort" wordt die grens nogmaals benadrukt. "Beek" komt vanzelfsprekend van de ligging aan de Molenbeek. Eigenaardig is wel dat de Molenbeek in de huidige gemeente Meerbeek ontspringt en nabij de grens met Hever in de Dijle uitmondt. Dat roept de gedachte op dat "Boort" ook de boord of het einde van de Meerbeek (Molenbeek) zou kunnen betekenen doch de geschiedkundigen weerhouden die mogelijkheid niet.

Geschiedenis

Ontstaan

De historische bronnen van Boortmeerbeek en Hever gaan terug tot in de 13e eeuw, maar de dorpen zouden mogelijk als kleine nederzettingen al omstreeks het jaar 900 hebben bestaan.

Omdat de dorpskernen ontstonden op de meest geschikte plaatsen waar het cultuurlandschap en het wegennet samenvallen is het begrijpelijk dat de kern van Boortmeerbeek op de samenvloeiing van twee oude heirbanen en dicht bij de Molenbeek gevormd werd. Deze banen zijn respectievelijk de oude heirbanen Leuven-Mechelen en Elewijt-Rijmenam; deze laatste vormde de verbindingsweg tussen twee dorpen die al in de Romeinse periode als kleine villa of nederzetting bestonden.

Middeleeuwen

Eeuwen lang waren Boortmeerbeek en Hever bestuurlijk van elkaar gescheiden. Boortmeerbeek behoorde immers tot het land van Brabant, en viel logischerwijs onder het bestuur van diens hertogen, terwijl Hever onder de Heerlijkheid Mechelen viel en bijgevolg gelieerd was aan het Prinsbisdom Luik en later het graafschap Vlaanderen.
Gezien de strategische ligging van Boortmeerbeek aan de Dijle, die de oude gouwgrens vormde tussen het land van Brabant, Taxandrië (Antwerpen), het land van Rijen en het Luikse met Mechelen, was het een belangrijke grenspost van waaruit de Hertogen ieder water- en wegverkeer konden blokkeren tijdens een (militair) conflict.

Ook het in Hever gelegen Kasteel Ravestein, vele jaren afhangend van het Hof van Swijveghem te Muizen, speelde bij die conflicten een belangrijke militaire rol: het was als het ware de Mechelse tegenhanger van Boortmeerbeek. De eerste versterkingen op de plaats waar ook vandaag nog het (modernere) kasteel staat werden aangebracht in de dertiende eeuw en verder uitgebreid in de vroege veertiende eeuw; niet toevallig de periode waarin het Hertogdom Brabant -vruchteloos- probeerde het Mechelse grondgebied in te lijven.
In diezelfde periode werd een tweede kunstmatige versterking gebouwd in Schiplaken, een vrijwel onbewoonde uithoek en gehucht van Hever. Opnieuw bevindt zich vandaag de dag nog steeds een kasteel op dezelfde plek. Het kasteel van Schiplaken, even oud en even belangrijk als "Motte" of kunstmatige verdedigingspost als Ravesteyn, was evenwel omvangrijker aan gronden en bossen.
Boortmeerbeek was van oudsher volledig afgestemd op de kanunniken van Zellaer en het klooster van Muizen.

Te Boortmeerbeek was het hof Audenhoven de belangrijkste heerlijkheid met bestuursmacht. De waterburcht "Hof te Ghoye", in de Dreef, overblijfsel van het oude hof van Meerbeek waarin voor 1300 de oude ridders "de Helrode" en later de "Meerbeeks" verbleven die dicht bij de hertogen van Brabant stonden, was eveneens een belangrijk domein. Het laatste kasteel in het domein Audenhoven werd pas omstreeks 1950 gesloopt doch het hof te Ghoye verdween al in 1855 toen het afgebroken werd op last van gravin d'Oultremont.

18e en 19e eeuw

In de vroege 18e eeuw was een zekere J.F. de Santa Cruz de heer van Boortmeerbeek, de achter de kerk wonende Hendrik Schots was van 1688 tot en met 1707 zijn officier.

De latere Leuvensesteenweg en het kanaal Leuven-Dijle (Leuvense vaart) vormden de afscheiding tussen Boortmeerbeek, Hever en Schiplaken. Al de bossen ten zuiden van de steenweg/het kanaal vormden één groot geheel rond het oude kasteel van Schiplaken, en werden door graaf de Ferraris herleid tot Plantsoenbos op zijn topografische kaarten van de Oostenrijkse Nederlanden.

In de vroege 19e eeuw bestond Boortmeerbeek voor een helft uit primitief akkerland rond het domein Audenhoven en de andere helft uit gemeenschappelijke beemden rond de dorpskern en het Hof te Ghoye.

Vanaf de helft van de 19e eeuw werden aan spoorlijn 53 station Boortmeerbeek, station Biststraat en station Hever geopend. In 1984 werd station Biststraat weer gesloten.

Tweede Wereldoorlog

Boortmeerbeek werd in de Tweede Wereldoorlog op de kaart gezet door enkele jonge verzetsstrijders uit het Brusselse die op de spoorlijn een Jodentransport (het XX-ste Konvooi) tegenhielden en zo enkele Joden van de gaskamers in Auschwitz wisten te redden. Dit was het enige Jodentransport dat in Europa kon worden tegengehouden tijdens de Tweede Wereldoorlog. De gemeente Boortmeerbeek heeft in 1993, onder impuls van Robert Korten, een gedenkteken opgericht nabij het treinstation. Ze wil daarmee de jaarlijkse herinnering aan het XX-ste konvooi in het teken stellen van vrede, solidariteit, verdraagzaamheid en respect voor iedere medemens.

Buurtbewoners meldden dat er tijdens de eindfase van de Tweede Wereldoorlog een V1 was ingeslagen nabij de Wespelaarsebaan en de treinroute Mechelen-Leuven. V-1's werden door de Duitsers afgevuurd richting Mechelen. Tijdens de zomermaanden van 1944 (juni of juli) dropte een bommenwerper van de geallieerden zijn bommen over de velden nabij de Hollestraat. Er is geen weet of dit vliegtuig is neergestort of veilig is kunnen landen.

Fusies

Op 1 januari 1977 ontstond de fusiegemeente Boortmeerbeek door een samenvoeging van de gemeentes Boortmeerbeek en Hever. Hierdoor werd ook het tot de gemeente Hever behorende dorp Schiplaken aan Boortmeerbeek toegevoegd.

In april 2022 kwamen Karin Derua, burgemeester van Boortmeerbeek, samen met Bart Somers en Alexander Vandersmissen, respectievelijk titelvoerend en waarnemend burgemeester van Mechelen, tot een akkoord om te fuseren zodat Boortmeerbeek vanaf 2025 deel zou uitmaken van Mechelen.^[1] Hierbij zou Boortmeerbeek samen met Muizen een van de Mechelse stedelijke districten vormen. Boortmeerbeek zou hierbij ook de provincie Vlaams-Brabant verlaten en zoals de rest van Mechelen deel uitmaken van de provincie Antwerpen. De plannen zorgden voor opschudding in de gemeente en voor veel weerstand bij de bevolking. Zo protesteerden onder meer honderden inwoners aan het gemeentehuis.^[1] Op 1 mei 2022 werd bekendgemaakt dat de fusie met Mechelen niet doorging.^[2]

Geografie

De gemeente Boortmeerbeek bestaat uit de dorpen Boortmeerbeek, Hever en Schiplaken. Boortmeerbeek ligt in het oosten, Schiplaken in het westen en Hever in het noorden.

Boortmeerbeek grenst aan de gemeenten Bonheiden, Haacht, Kampenhout, Mechelen en Zemst.

Tabel

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Boortmeerbeek	9,67	6.161	637	24014A
2	Hever - Schiplaken	8,99	6.647	720	24014B

Bezienswaardigheden

De Sint-Antonius Abtkerk
Het Kasteel van Meerbeek
Het Domein Oudenhoven
De Dorpsmolen, een watermolen op de Molenbeek

Natuur en landschap

Boortmeerbeek ligt op een hoogte van 6-13 meter. De bodem is zandig. Ten zuiden van Boortmeerbeek loopt het Kanaal Leuven-Dijle en ten noorden loopt de Dijle. De Dijlevallei, met het natuurgebied Pikhakendonk, is landschappelijk van belang.

Demografie

Demografische evolutie voor de fusie

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwonertal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bron: Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (voormalige Nationaal Instituut voor de Statistiek)
Opmerking: Periode 1831 tot en met 1981 = volkstellingen; 1990 en later = inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[3]	Evolutie: 1992=index 100
1992	10.789	100,0
1993	10.873	100,8
1994	11.011	102,1
1995	11.196	103,8
1996	11.350	105,2
1997	11.450	106,1
1998	11.363	105,3
1999	11.315	104,9
2000	11.397	105,6
2001	11.420	105,8
2002	11.407	105,7
2003	11.463	106,2
2004	11.497	106,6
2005	11.442	106,1
2006	11.546	107,0
2007	11.561	107,2
2008	11.673	108,2
2009	11.714	108,6
2010	11.773	109,1
2011	11.878	110,1
2012	11.967	110,9
2013	11.929	110,6
2014	11.971	111,0
2015	12.057	111,8
2016	12.102	112,2
2017	12.192	113,0
2018	12.379	114,7
2019	12.516	116,0
2020	12.629	117,1
2021	12.711	117,8
2022	12.968	120,2
2023	13.263	122,9
2024	13.348	123,7

Politiek

Structuur

Boortmeerbeek		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen	Vlaams-Brabant	Leuven			Boortmeerbeek
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement		Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring Vlaams-Brabant				Leuven	Leuven	Leuven	Boortmeerbeek
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

2025–2030

Schepencollege

Functie en bevoegdheden	Naam
Burgemeester Afvalbeheer, lokale economie, vaderlandlievende verenigingen, veiligheid, justitie, personeelsbeleid, burgerlijke stand, intergemeentelijke samenwerking & Partnerschappen	Michel Baert	Samen
Eerste schepen Openbare werken, waterbeheersing, patrimonium, senioren, bibliotheek	Annick DeKeyser	Samen
Tweede schepen Mobiliteit, leefmilieu, klimaat, ruimtelijke ordening, financiën, begroting, kerken, begraafplaatsen	Bert Meulemans	CD&V
Derde schepen Dierenwelzijn, lokale evenementen & festivals, sport, onderwijs	Ellen Leaerts	Samen
Vierde schepen Toerisme, recreatie, cultuur, erfgoed, jeugdwerking, noord-zuidraad, digitalisering, communicatie en informatie	Nick Doms	CD&V
Vijfde schepen Inclusiebeleid, wonen & huisvesting, kinderopvang, samenleving & zorg, voorzitter van het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst	Daisy De Neef	Samen

Gemeenteraad

Zetelverdeling gemeenteraad 2025-2030

9

5

4

3

2

9 5 4 3 2

De 23 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ Samen: 9

■ N-VA: 5

■ CD&V: 4

■ Open Vld: 3

■ Groen: 2

Samen: Michel Baert, Annick DeKeyser, Ellen Leaerts, Daisy De Neef, Remi Serranne, Willy Stroobants, Patrick Pelsmaekers, Marc Usewils, Alex De Coninck ^[4]
N-VA: Hans Crol, Rodrigue Bijlsma, Cynthia Van de Vloet, Brent Vercauter, Vally Mommens
CD&V: Bert Meulemans, Nick Doms, Vanessa De Bondt, Johan Neefs
Open Vld: Karin Derua, Audrey Bogaerts, Jurgen Vervaeck
Groen: Ann Morissens, Eva Pedersen

Voorzitter gemeenteraad: Vanessa De Bondt (CD&V)

Lijst van burgemeesters


Termijn	Naam	Partij
1959 - 1975	Gustaaf Servaes (overleden in functie)	Centrumpartij
1975 - 1976	Jan Van den Berghe (interim)	BSP
1977 - 1987	August Bogaerts	BSP / SP
1987 - 1995	Felix Liekens	SP
1995 - 2001	Julien Dekeyser	PVV
2001 - 2018	Michel Baert	VLD / Open Vld
2019 - 2024	Karin Derua	Open Vld
2024 - Heden	Michel Baert	Samen

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976^[5]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[6]		14-10-2012^[7]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	19	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	23	%	23
	Centrum¹/ PVV²/ VLD³/ Open Vld⁴	31,02¹	6	24,42¹	5	25,88²	6	35,94³	8	48,76³	12	38,02³	9	38,12⁴	9	40,0⁴	11	13,9⁴	3
	SAMEN^C	-		-		-		-		-		-		-		-		31,7^C	9
	SP¹/ sp.a-DOEN^A/ sp.a²	29,3¹	6	35,78¹	8	28,44¹	7	24,89¹	5	14,41¹	3	19,32^A	3	15,06²	3	8,8²	1(°)	31,7^C	9
	VU¹/ DOEN²/ sp.a-DOEN^A/ N-VA³	12,43¹	2	14,28¹	2	10,4¹	1	14,71²	3	9,32²	1	19,32^A	1	22,17³	5	19,6³	4(°°)	19,2³	5
	CVP¹/ CD&V²/ CD&V-Groen^B	23,96¹	5	25,53¹	6	29,81¹	7	24,46¹	5	20,94¹	5	27,78²	6	19,10²	4	24,9^B	6	17,4²	4
	Agalev¹/ CD&V-Groen^B/ Groen²	-		-		5,47¹	0	-		6,57¹	0	-		-		24,9^B	6	9,7²	2
	Vlaams Belang¹	-		-		-		-		-		14,88¹	2	5,54¹	0	6,7¹	1	6,0¹	0
	Anderen^(*)	3,29	0	-		-		-		-		-		-		-		2,0	0
Totaal stemmen		6290		7101		7453		7948		8218		8460		8570		8939		6867
Opkomst %						95,23		93,77		92,8		94,00		92,56		93,3		67,9
Blanco en ongeldig %		2,78		4,9		3,66		5,26		4,98		4,25		3,37		3,1		0,5

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen bij elke verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1976: OP D Beeck (3,29%) / 2024: BMB Alternatief (2,0%)

Bekende (ex-)inwoner

Victorin de Wargny d'Oudenhove (1782-1849), burgemeester van Boortmeerbeek.

Trivia

De binnenopnamen van de televisieserie Familie werden tot de zomer van 2018 in Boortmeerbeek gemaakt. Dat gebeurde in de studio's van TV Bastard aan de gelijknamige Familielaan.
De buitenopnamen van de televisieserie Nonkel Jef werden ook grotendeels in Boortmeerbeek opgenomen. Ook in de kerk van Boortmeerbeek werden meerdere scènes opgenomen.

Nabijgelegen kernen

Hever, Rijmenam, Haacht-Station, Schiplaken

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b Smeets, J. en Vanhelden, V., 'Dan toch geen referendum in Boortmeerbeek over eventuele fusie met Mechelen, fusie zelf komt er voorlopig ook niet', 25 april 2022. Geraadpleegd op 2 mei 2022. Gearchiveerd op 20 mei 2022.
↑ Van Rooy, D., VRT NWS, 'Nu ook officieel: geen fusie tussen Mechelen en Boortmeerbeek', 1 mei 2022. Geraadpleegd op 2 mei 2022. Gearchiveerd op 30 mei 2022.
↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
↑ https://www.boortmeerbeek.be/samenstelling-gemeenteraad-legislatuur-2025-2030
↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 10 januari 2022.
↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006
↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

Zie de categorie Boortmeerbeek van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[VRT1-1] Smeets, J. en Vanhelden, V., 'Dan toch geen referendum in Boortmeerbeek over eventuele fusie met Mechelen, fusie zelf komt er voorlopig ook niet', 25 april 2022. Geraadpleegd op 2 mei 2022. Gearchiveerd op 20 mei 2022.

[2] Van Rooy, D., VRT NWS, 'Nu ook officieel: geen fusie tussen Mechelen en Boortmeerbeek', 1 mei 2022. Geraadpleegd op 2 mei 2022. Gearchiveerd op 30 mei 2022.

[3] ttps://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

[4] ttps://www.boortmeerbeek.be/samenstelling-gemeenteraad-legislatuur-2025-2030

[5] 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 10 januari 2022.

[6] Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006

[7] Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]