Lennik

gemeente in Vlaams-Brabant, België

Lennik is een Vlaamse gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente telt iets meer dan 9000 inwoners. Door historisch belang is ze hoofdplaats van het kanton Lennik en vervult ze een centrumfunctie in het Pajottenland.

Lennik
Gemeente in België Vlag van België
Lennik (België)
Lennik
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Vlaams-Brabant Vlaams-Brabant
Arrondissement Halle-Vilvoorde
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
31,12 km² (2022)
78,81%
12,13%
9,07%
Coördinaten 50° 48' NB, 4° 9' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
9.471 (01/01/2024)
48,73%
51,27%
304,3 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
18,63%
57,64%
23,74%
Buitenlanders 6,38% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Irina De Knop (LB)
Bestuur LB, CD&V, Groen
Zetels
N-VA - LENNIK²
LB
CD&V
Groen
Vlaams Belang
21
8
7
3
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 25.584 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 3,43% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
1750
1750
1750
Deelgemeente
Gaasbeek
Sint-Kwintens-Lennik
Sint-Martens-Lennik
Zonenummer 02 - 054
NIS-code 23104
Politiezone Pajottenland
Hulpverlenings­zone Vlaams-Brabant West
Website www.lennik.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Halle-Vilvoorde
in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal  Portaalicoon   België

De gemeente grenst (rechtsom) aan de fusiegemeenten Ternat, Dilbeek, Sint-Pieters-Leeuw, Pepingen, Gooik, Roosdaal.

De gemeente Lennik promoot zich als: het (kloppend) hart van het Pajottenland.[1]

Geschiedenis

bewerken

De Frankische Sint-Gertrudisabdij van Nijvel ontving in 877 van Karel de Kale het uitgestrekte domein Liniacum, dat in het noorden tot in Ternat (Nath, naad, grens van het domein) reikte. Zowel Nijvel als Lennik waren gelegen in de pagus Brabantensis of de Brabantgouw.

Door zijn gunstige ligging - op de kruising van wegen naar Brussel, Nijvel en het graafschap Vlaanderen - werd Lennik reeds in de 8e eeuw door de abdij van Nijvel uitgekozen om als centrum van haar Dietse bezittingen te dienen.

Keizer Otto II verleende op 27 juni 978 aan de Abdij van Nijvel het recht om markt te houden in Lennik en de opbrengsten daarvan te behouden.[2] Keizerin Theophanu was toen in verwachting van hun tweede dochter Sophia van Gandersheim. De bevallingen van de keizerin gebeurden meermaals in een abdij en Sophia werd geboren in de Abdij van Nijvel of mogelijk in de omgeving van Maastricht.[3]

Omstreeks het jaar 1000 werd de graaf van Leuven aangesteld als beschermer van de Sint-Gertrudisabdij te Nijvel.

Het Land van Gaasbeek, bestuurd vanuit het Kasteel van Gaasbeek, lag tot het einde van de 18e eeuw in het kwartier Brussel van het hertogdom Brabant.

De gemeente bestaat uit de deelgemeenten Sint-Kwintens-Lennik, Sint-Martens-Lennik en Gaasbeek. In het noorden van Sint-Kwintens-Lennik ligt Eizeringen, dat verschillende gehuchten omvat (onder andere Tuitenberg, Ten Nelleken, Hunsel).

Ook de parochie Sint-Gertrudis-Pede behoort gedeeltelijk tot Lennik (echter voor een groter deel tot Schepdaal-Dilbeek).

In 2007 werd Gaasbeek verkozen tot een van de 15 mooiste dorpen van Vlaanderen, en bijna het mooiste dorp van Vlaams-Brabant.

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Sint-Kwintens-Lennik 15,85 5.931 374 23104A
2 Sint-Martens-Lennik 11,63 2.874 247 23104B
3 Gaasbeek 3,64 289 79 23104C

Demografische ontwikkeling

bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusies van Belgische gemeenten op 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[4] Evolutie: 1992=index 100
1992 8.273 100,0
1993 8.284 100,1
1994 8.322 100,6
1995 8.392 101,4
1996 8.433 101,9
1997 8.508 102,8
1998 8.495 102,7
1999 8.557 103,4
2000 8.588 103,8
2001 8.624 104,2
2002 8.699 105,1
2003 8.740 105,6
2004 8.726 105,5
2005 8.762 105,9
2006 8.694 105,1
2007 8.729 105,5
2008 8.748 105,7
2009 8.812 106,5
2010 8.821 106,6
2011 8.873 107,3
2012 8.915 107,8
2013 8.879 107,3
2014 8.925 107,9
2015 8.963 108,3
2016 9.033 109,2
2017 9.033 109,2
2018 9.024 109,1
2019 9.074 109,7
2020 9.096 109,9
2021 9.190 111,1
2022 9.312 112,6
2023 9.431 114,0
2024 9.471 114,5

Centrumfunctie

bewerken

Het opmerkelijk groot (90 bij 80 m), vierhoekig marktplein in het centrum (Sint-Kwintens-Lennik) is de trots van de gemeente. Het draagt een lange en rijke geschiedenis met zich mee. Ooit stonden er een openbare pomp, een drinkplaats voor vee, een schandpaal, en een gasthuis voor pelgrims in dit gewezen bedevaartsoord ter ere van Onze-Lieve-Vrouw.

Gelegen op een kruispunt van belangrijke toegangswegen (N8, N285, N282) is Lennik een handels- en dienstencentrum in het Pajottenland. Als kantonhoofdplaats is Lennik de zetel van een vredegerecht. Het vredegerecht is tegenwoordig gevestigd in de aloude Schepenbank, waar men al sinds eeuwen rechtsprak. Lennik beschikt ook over een eigen brandweerpost (die sinds de schaalvergroting een onderdeel is van de Brandweerzone Vlaams-Brabant West). De post is gehuisvest in een volledig vernieuwde kazerne gelegen in Eizeringen ter hoogte van het kruispunt van de N8 en de N285.
Lennik is parochiaal tevens de hoofdgemeente van het dekenaat Lennik (25 parochies).

Uitzonderlijk oud is de wekelijkse markt (marktrecht verworven reeds in 978), die elke dinsdagochtend plaatsvindt. Ook vindt er nog steeds een jaarmarkt plaats in november.

Met bijna 3000 leerlingen kan men Lennik ook gerust een echt scholencentrum noemen in de streek, met een variatie van gemeentelijk en gemeenschapsonderwijs en vrije netten, zowel confessioneel als niet-confessioneel.

Lennik beschikt sinds de jaren zeventig al over uitgebouwde sportinfrastructuur en is nationaal bekend door de in de Eerste Klasse spelende volleybalploeg. Het gemeentelijk sportcentrum werd vernoemd naar de op 29-jarige leeftijd overleden nationale volleybalvedette Jo Baetens (international, en viermaal Speler van het jaar).

Bezienswaardigheden

bewerken
  • De beschermde hooggotische Sint-Kwintenskerk, met zijn spitse, 68 meter hoge kerktoren (de torenspits is de hoogste van Vlaams-Brabant) en de fraaie zuidergevel van het kerkgebouw, waarvan de eerste sporen teruggaan tot 1370.
  • De imposante Sint-Martinuskerk in Sint-Martens-Lennik en het oude kerkje van Gaasbeek (en haar pastorie) zijn beschermde monumenten, inclusief hun kerkhofmuur. In Gaasbeek ligt de huidige begraafplaats nog steeds rond de kerk. De dorpskom Gaasbeek is beschermd cultuurhistorisch landschap, en ook de historische schandpaal op het Arconateplein is beschermd.
  • In Eizeringen is het kerkorgel beschermd en een deel van het dorpsgezicht, aansluitend bij het kasteeldomein.
  • Café In de Verzekering tegen de Grote Dorst, dat in 2018 en 2019 werd verkozen tot beste bierbestemming ter wereld.
  • Het kasteel van Neufcour te Eizeringen (privé).
  • Het Kasteel van Gaasbeek, met Sint-Gertrudiskapel, museum en parkdomein, eigendom van de Vlaamse Gemeenschap.
  • Het Baljuwhuis in Gaasbeek (privé).
  • Het park Groenenberg in Gaasbeek.
  • Het kasteel van Sint-Kwintens-Lennik, op de hoek van de Algoetstraat en Gustaaf Van der Steenstraat in het centrum (privé).
  • Het kasteel van Sint-Martens-Lennik (grens Schepdaal), langs de Scheestraat (privé: VZW Levenslust) (niet beschermd).
  • Boekenmuur aan de gemeentelijke bibliotheek in de Schapenstraat: levensgroot en meterslang origineel graffitikunstwerk van Koen Deweerdt alias ERES, uit 2013.
  • De Ziener, bronzen beeld van Marc Dekker, aan de kerk van Sint-Martens-Lennik.
  • Prins: dit monumentaal bronzen beeld "Prins - De Trots van Brabant" (4 meter hoog) is een ode aan het Brabants trekpaard. Dit machtige dier heeft eeuwenlang de Brabantse akkers gedomineerd. Het beeld is een symbool van de landbouw-traditie van het Pajottenland, waarvan Lennik het centrum is. Het werd vervaardigd door Koenraad Tinel en werd op 6 september 1992, onder massale belangstelling (in aanwezigheid van onder meer de Vlaamse minister-president en de cultuurminister) en voorafgegaan door een indrukwekkende trekpaardenstoet, plechtig op zijn sokkel gehesen, op de Markt. Volgens het oprichtende comité gaat het om het grootste brons dat in de 20-ste en 21-ste eeuw werd gegoten.
  • Het monument "Memento" van Koenraad Tinel in cortenstaal op de begraafplaats van Sint-Kwintens-Lennik in de Zavelstraat, ingehuldigd in 2014 ter gelegenheid van 100 jaar Eerste Wereldoorlog.

Politiek

bewerken

Bestuursmeerderheid

bewerken
2001-2006
bewerken

De gemeente Lennik werd bestuurd door een grote coalitie (13 op 19 zetels) van VLD Lennik en LENNIK2000 : een kartel van VU (later ex-VU'ers) met onafhankelijken en sp.a).

2007-2012
bewerken

De coalitie wordt verdergezet, al kwam VLD op onder de benaming LVB en behoort de sp.a niet langer tot de onafhankelijke lijst LENNIK 2000, die sinds 2012 omgedoopt is tot LENNIK² (Lennik Kwadraat) en ook sinds 2012 een kartel vormt met de intussen opgerichte lokale N-VA.

Sinds 2011 is tweede schepen Eddy Warrand afgescheurd van LVB en voortaan onafhankelijk, waardoor de meerderheid nog uit 10 op 19 zetels bestond. Warrand kwam in 2012 op met een nieuwe lijst: LEF. Ook nam Willy De Waele in 2011 voortijdig ontslag als burgemeester, opgevolgd door Irina De Knop.

2013-2018
bewerken

Burgemeester blijft Irina De Knop (LIJST BURGEMEESTER). Zij leidt een coalitie bestaande uit Lijst Burgemeester en CD&V. Samen vormen ze de meerderheid met 11 (7+4) op 19 zetels.

Half 2015, op de uitzonderlijke gemeenteraad op een maandagochtend, neemt raadslid Van Vlaenderen afstand van de LB, en daardoor bestaat de coalitie nog uit 10 op 19 zetels. In de loop van 2015 gaat ook schepen Van Ginderdeuren - naar aanleiding van een lopend gerechtelijk onderzoek rond zijn activiteit als advocaat (niet als politicus) - als onafhankelijke zetelen, uit onvrede omdat hem zijn schepenbevoegdheden werden ontnomen. Maar vanaf 2016 steunt hij wel opnieuw mee de bestuurscoalitie (5+4+1 zetels) in een akkoord waarbij hij zijn bevoegdheden van zijn coalitiegenoten terugkreeg.

2019-2024
bewerken

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 werden, door de bevolkingsaangroei tot meer dan 9000 inwoners, 2 zetels meer verkozen in de gemeenteraad: 21 in plaats van de gewoonlijke 19. Twee lijsten boekten vooruitgang in zetels: Groen (van 0 naar 2) en het kartel N-VA - LENNIK² (van 7 naar 8), die laatste wordt de grootste en haalt met Geert De Cuyper ook de grootste stemmentrekker van de gemeente. De liberale Lijst Burgemeester blijft op 7 zetels.
Er zijn verschillende coalities mogelijk. De vorige coalitie (LB-CD&V) heeft geen meerderheid meer, ze willen toch verder samenwerken en klinken zich aan elkaar vast, en verleiden verrassend het oppositievoerende Groen tot een nieuwe bestuursmeerderheid (7+3+2 zetels). In het nieuwe College wordt Irina De Knop opnieuw burgemeester, naast 2 schepenen voor CD&V, 1 voor LB en 1 voor Groen.

 
Gemeentehuis van Lennik

Burgemeesters

bewerken
  • 1977-1981: Jan Bascour (LVB (PVV)), tevens gewezen staatssecretaris en parlementsvoorzitter
  • 1982-1994: Etienne Van Vaerenbergh (VU), 2 bestuursperioden, tevens parlementslid (1990-2004)
  • 1995-1996: André Plasman (CVP)
  • 1996-2000: Henri Van Eeckhoudt (CVP)
  • 2001-2011: Willy De Waele (Open Vld - LVB), bijna 2 bestuursperioden, tevens gewezen provincieraadslid
  • 2011-2018: Irina De Knop (LB - Open Vld), tevens gewezen Vlaams parlementslid (2009-2014)

Vlaamsgezind

bewerken

In 2003 werd, op initiatief van de gemeente Lennik, gesteund door een eenparige gemeenteraad, door zeven burgemeesters de Conferentie van burgemeesters en Staten-Generaal in Halle-Vilvoorde opgericht. Het is een overlegforum van 28 van de 35 gemeentebesturen (zonder taalfaciliteiten) in het bestuurlijk arrondissement Halle-Vilvoorde, dat met gezamenlijke standpunten en protestacties, de splitsing van BHV op de nationale politieke agenda plaatste en behield.

Ook stuurde de gemeenteraad al verschillende keren een motie over communautaire thema's naar nationale politieke organen.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

bewerken
Partij of kartel 10-10-1976[5] 10-10-1982[5] 9-10-1988[5] 9-10-1994[5] 8-10-2000[5] 8-10-2006[6] 14-10-2012[7] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 19 % 19 % 19 % 19 % 19 % 19 % 19 % 21 % 21
LVB761/ LBM2/ PVV3/ VLD4/ Lijst Burgemeester5 54,381 10 43,422 9 42,463 8 28,84 6 31,624 7 31,685 7 30,315 7 30,35 7 31,95 7
Agalev1/ Groen-sp.aD/ Groen2 - - - - 5,491 0 7,75D 1 6,79D 0 11,12 2 8,22 1
SP1/ LENNIKB/ Lennik 2000C/ Groen-sp.aD - 6,061 0 6,291 0 31,26B 6 28,78C 6 - -
CVP-VUA/ LENNIKB/ Lennik 2000C/ N-VA-LENNIK²2/ N-VA+Lennik3 - 47,43A 10 51,25A 11 22,75C 4 28,532 7 31,42 8 22,23 5
Lennik² / Team LENNiKE - - - - - 29,4E 7
CVP1/ CVP-VUA/ CD&V2/ Team LENNiKE 45,621 9 35,741 7 26,521 5 23,582 5 20,82 4 16,32 3
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 - - - 4,21 0 7,581 1 14,242 2 8,062 1 8,62 1 8,32 1
LEF - - - - - - 5,51 0 2,3 0 -
AVB - 3,1 0 - - - - - - -
Totaal stemmen 5387 5689 6032 6195 6424 6487 6539 6585 5030
Opkomst % 96,47 95,07 94,33 94,60 93,60 92,8 69,6
Blanco en ongeldig % 2,91 3,04 2,98 3,89 3,52 3,11 3,62 2,9 1,0

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes gedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.

Geboren in Lennik

bewerken

Bekende inwoners

bewerken

Stedenband

bewerken
  •   Arconate (Italië), sinds 1988
  •   Abcoude (Nederland), 2000-2011
    Wegens oude banden met de adellijke heersers van het Kasteel van Gaasbeek was Lennik, behalve met Arconate, ook verzusterd met Abcoude. Nadat deze plaats en gemeente per 2011 was opgegaan in de gemeente De Ronde Venen werd daar eind 2011 besloten de zusterband, met bijbehorende tradities, te stoppen in het kader van bezuinigingen.[8]

Zie ook

bewerken
bewerken
Zie de categorie Lennik van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.