Groen (politieke partij)
Groen is een Vlaamse, progressieve en groene politieke partij, die bijna 7000 leden telt (2022).[1] Pacifisme, sociale rechtvaardigheid en ecologie (duurzame ontwikkeling) zijn drie pijlers van het Groen-programma. De partij noemt 'de kwaliteit van leven' de 'groene draad door haar programma'. Groen is een zusterpartij van het Frans- en Duitstalige Ecolo.
Groen | ||||
---|---|---|---|---|
Algemene gegevens | ||||
Partijvoorzitter | Nadia Naji en Jeremie Vaneeckhout | |||
Actief in | Vlaanderen België | |||
Hoofdkantoor | Van Orleystraat 5-11 1000 Brussel België | |||
Aantal leden | < 7000 (2022)[1] | |||
Mandaten | ||||
Europees Parlement (Belgische zetels) | ||||
Senaat | ||||
Kamer | ||||
Vlaams Parlement | ||||
Brussels Parlement | ||||
Gedeputeerden in Vlaamse provincies | ||||
Burgemeesters in Vlaamse gemeenten | ||||
Fractieleiders | ||||
Europees Parlement | Sara Matthieu | |||
Senaat | France Masai (fractie met Ecolo) | |||
Kamer | Wouter De Vriendt (fractie met Ecolo) | |||
Vlaams Parlement | Björn Rzoska | |||
Brussels Parlement | Arnaud Verstraete | |||
Ideologie en geschiedenis | ||||
Richting | Links | |||
Ideologie | Ecologisme Pacifisme Progressivisme | |||
Voormalige namen | 1979: Agalev 2003: Groen! | |||
Verwante organisaties | ||||
Jongerenorganisatie | Jong Groen | |||
Seniorenorganisatie | GroenPlus | |||
Internationale organisatie | GG | |||
Europese fractie | Groenen/VEA | |||
Europese organisatie | EGP | |||
Media | ||||
Website | www.groen.be | |||
|
Van 1979 tot 15 november 2003 heette de partij Agalev. Daarna werd de naam Groen!. Begin 2012 werd het uitroepteken weggelaten. De huidige voorzitters zijn Nadia Naji en Jeremie Vaneeckhout.
Geschiedenis bewerken
Anders Gaan Leven bewerken
Omvorming tot Groen! (2003) bewerken
Na een korte chaotische periode in de zomer van 2003 neemt Vera Dua het roer over van Dirk Holemans en brengt de rust terug in het groene kamp. De zware klap voor de groenen heeft nog meer gevolgen: honderden nieuwe leden melden zich aan. Intussen wordt er getimmerd aan een nieuw inhoudelijk project. De sleutelwoorden van deze vernieuwde missie zijn solidariteit, lange termijn en grenzen. Om de vernieuwing volop duidelijk te maken voor de buitenwereld kiest men ook voor een nieuwe naam die meer gelijkenis vertoont met die van de andere Europese groene partijen, kortweg Groen!.
Op het congres van november 2003 wordt het partij-jargon nog meer gemoderniseerd: Dua mag zich als eerste groene voorzitter laten noemen in plaats van politiek secretaris. Voor het eerst mogen de groene verkiezingskandidaten ook persoonlijke affiches gebruiken. Ook enkele andere oude principes sneuvelen om efficiënter te kunnen werken. Desalniettemin blijft de uiteindelijke beslissingsmacht bij het ledencongres liggen.
Een aantal bekende gezichten (zoals het Antwerps boegbeeld Fauzaya Talhaoui en de toenmalige minister Ludo Sannen) stapten vóór de verkiezingen van 2004 over naar het kartel sp.a - Spirit.
De verkiezingen van 2004 en 2007 bewerken
Groen! kiest voor de verkiezingen van 13 juni voor een gerichte campagne. Met als inzet "Vera zoekt… 280.000 mensen" worden alle creatieve en weinig kostende middelen ingezet voor een dynamische campagne. Groen! spreekt haar kiezers rechtstreeks aan met de verkiezingsslogan "De bal ligt in uw kamp". Het is een spannende campagne, maar op de avond van de verkiezingen blijkt dat Groen! het gehaald heeft: de partij haalt opnieuw scores die ruim boven de kiesdrempel uitsteken: 7,6% voor het Vlaamse, 9,8% voor het Brusselse en 8% voor het Europees Parlement. In Limburg slaagde de partij er echter niet in om de kiesdrempel te halen.
Na de verkiezingen beslist de partij om in de oppositie te gaan. In de periode na de verkiezingen van 2004 keert de rust een beetje weer in de partij. Ondanks het feit dat de financiële en personele gevolgen van de nederlaag van 2003 nog zwaar doorwegen, wordt er gewerkt aan de versterking van de partij met het oog op de volgende jaren. Er wordt sterk geïnvesteerd in inhoud met congressen in 2005 en 2006.
Bij de federale verkiezing in 2007 slaagt Groen! er in terug in Kamer en Senaat te komen.
In 2007 had Groen! vier zetels in de Kamer van volksvertegenwoordigers, twee in de Senaat, zes in het Vlaams Parlement, één in het Brusselse en één in het Europees Parlement. In het Europees Parlement zetelt ex-Volksunie Europarlementariër Bart Staes voor de Europese Federatie van Groene Partijen/Europese Vrije Alliantie; hij vormt daar met het Nederlandse GroenLinks een transnationale fractie.
Op 10 november 2007 werd tijdens een partijcongres een opvolger gekozen voor partijvoorzitster Vera Dua. Tussen zes kandidaten werd Mieke Vogels in twee stemronden verkozen.
De verkiezingen van 2009 en de opname van SLP bewerken
Na de Vlaamse verkiezingen op 7 juni 2009 vergrootte Groen! zijn aantal zetels in het Vlaams Parlement van 6 naar 7. Na de Europese verkiezingen die ook op 7 juni gehouden werden, bleef Bart Staes de enige vertegenwoordiger in het Europees Parlement voor de Vlaamse groene partij.
Eind 2009 beslisten zowel Groen! als de Sociaal-Liberale Partij dat SLP voortaan deel zou uitmaken van Groen!. Niet iedereen was daar echter mee akkoord: ex-minister Jef Tavernier en Rita Brauwers, fractieleidster in de Brugse gemeenteraad, verlieten uit onvrede de partij.
In het voorjaar van 2008 werd Wouter Van Besien, die bij de voorzittersverkiezingen tweede was, aangeduid als ondervoorzitter. Op 25 oktober 2009 volgde hij Vogels - die ontslag nam - op als voorzitter, terwijl Björn Rzoska ondervoorzitter werd. In 2013 werd die laatste opgevolgd door Elke Van den Brandt.[2]
De federale verkiezingen van 13 juni 2010 bewerken
Omvorming tot "Groen" bewerken
Op 11 januari 2012 veranderde de naam "Groen!" in "Groen". De partij nam ook een nieuw logo en een nieuwe ondertitel aan: "Werkt voor iedereen".[3]
De lokale verkiezingen van 14 oktober 2012 en 14 oktober 2018 bewerken
Voor het eerst slaagde de partij erin op provinciaal niveau deel uit te maken van het bestuur, namelijk in Vlaams-Brabant. Op zaterdag 15 december 2012 legde Luc Robijns de eed af als provinciaal gedeputeerde. Hij werd in september 2014 opgevolgd door Tie Roefs.
Na de verkiezingen in 2018 werd Riet Gillis de eerste gedeputeerde van Groen in het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen. Ondanks electorale vooruitgang in Vlaams-Brabant werd Groen er niet meer opgenomen in de nieuwe provinciale bestuurscoalitie.
De Vlaamse, federale en Europese verkiezingen van 26 mei 2019 bewerken
Sinds begin 2019 waren milieu en ecologie uitgegroeid tot een van de belangrijkste politieke thema's met bijzonder veel persaandacht voor onder meer de klimaatstakingen en diverse klimaatbetogingen. De partij had de beweging ontstaan rond Anuna De Wever ook van bij de start ondersteund en aangemoedigd.[4] Toen peilingen in het voorjaar van 2019 Groen tot 16% deden pieken, met eventuele uitschieters richting 19% rekening houdend met de foutenmarge,[5] waren de verwachtingen zeer hoog gespannen. Die verwachtingen werden echter niet ingelost: ongeveer 10 procent in het Vlaams Parlement en net geen 10 procent in de Kamer. De partij boekte daarmee een winst van iets meer dan een procentpunt op Vlaams niveau en ongeveer een procentpunt op federaal niveau.[6] Ten opzichte van de lokale verkiezingen van 14 oktober 2018 ging de partij zelfs achteruit. Analisten linkten dit verlies mede aan twee dossiers waar de partij niet lang voor de stemslag in het defensief werd gedrongen:[7] het afschaffen van het fiscaal interessante statuut van de salariswagen enerzijds[8] en het invoeren van een vermogenskadaster anderzijds.[9] Dat laatste werd op basis van de tekst die de partij in de memorie van toelichting neerschreef door Het Laatste Nieuws omschreven als: "Je moet elke fles wijn in je kelder en elk boek in je kast aangeven", wat nuancering verdiende.[10]
Toch was de balans positief : met in totaal 28 parlementsleden, waarvan 11 nieuwkomers, had Groen nog nooit zo veel verkozenen. Ook de Kamerfractie gebundeld met de Franstalige zusterpartij Ecolo, heeft met 21 leden, de grootste groene fractie ooit.[11] Ze maakt deel uit van de meerderheid van de nieuwe federale regering-De Croo die aantrad op 1 oktober 2020. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest was Groen de grootste Vlaamse partij geworden in Brussel en de partij trad toe tot de regering-Vervoort III, waarbij minister Elke Van den Brandt tevens het ministerieel college van de Vlaamse Gemeenschapscommissie voorzit.
Nieuwe voorzitters, logo en slogan in 2022 bewerken
Op 11 juni 2022 kozen leden van Groen voor het eerst twee covoorzitters aan het hoofd van de partij.[12] Nadia Naji en Jeremie Vaneeckhout namen de fakkel over van Meyrem Almaci. In augustus 2022 stelde Groen een nieuw, veelkleurig logo voor om te benadrukken dat de partij zich niet enkel op milieu, klimaat en natuur wil focussen, maar ook op thema’s zoals gezondheid, welzijn en de strijd tegen ongelijkheid. De nieuwe slogan luidde 'Groen is meer dan Groen'.
Structuur bewerken
(Voormalige) partijvoorzitters en ondervoorzitters bewerken
Agalev, zoals de partij tot 2003 heette, kende geen echte partijvoorzitter. Zowel het wekelijkse Uitvoerend Comité (partijbestuur) als de maandelijkse Stuurgroep (partijraad) werden voorgezeten door een gespreksleider. Het dagelijks bestuur lag bij de secretaris(sen) enerzijds en de fractieleiders in de parlementen anderzijds. De voorzitter en ondervoorzitter worden door de leden op een congres verkozen voor een termijn van vijf jaar. Zij moeten een verschillende genderidentiteit hebben.
Voorzitter(s) | Periode | Verkiezing | Ondervoorzitter |
---|---|---|---|
Vera Dua | 15 november 2003 – 10 november 2007 | Verkozen op 15 november 2003 | niet van toepassing |
Mieke Vogels | 10 november 2007 – 24 oktober 2009 | Verkozen op 10 november 2007 | Wouter Van Besien (vanaf 17 mei 2008) |
Wouter Van Besien | 24 oktober 2009 – 15 november 2014 | Verkozen op 24 oktober 2009 | Björn Rzoska (tot 19 januari 2013) Elke Van den Brandt (vanaf 19 januari 2013) |
Meyrem Almaci | 15 november 2014 – 11 juni 2022 | Verkozen op 15 november 2014 | Jeremie Vaneeckhout |
Herkozen op 19 oktober 2019 | Dany Neudt | ||
Nadia Naji Jeremie Vaneeckhout |
11 juni 2022 – heden | Verkozen op 11 juni 2022 | niet van toepassing |
Politieke mandaten bewerken
Verleden bewerken
Federale regeringsdeelnames bewerken
Regering | Premier | Partijen | Periode |
---|---|---|---|
De Croo | Alexander De Croo | Open Vld/MR, sp.a/PS, Groen/Ecolo, CD&V | 1 oktober 2020 |
Vlaamse regeringsdeelnames bewerken
Regering | Minister-president | Partijen | Periode |
---|---|---|---|
Regering-Somers | Bart Somers | VLD, sp.a, Groen!, Spirit | 2003-2004 |
Brusselse regeringsdeelnames bewerken
Regering | Minister-president | Partijen | Periode |
---|---|---|---|
Regering-Picqué IV | Charles Picqué | Open Vld, CD&V, Groen, PS, cdH, Ecolo | 2009-2013 |
Regering-Vervoort I | Rudi Vervoort | Open Vld, CD&V, Groen, PS, cdH, Ecolo | 2013-2014 |
Regering-Vervoort III | Rudi Vervoort | PS, Ecolo en DéFI, Groen, Open Vld, one.brussels-sp.a. | 2019-heden |
Gewezen ministers bewerken
Minister en staatssecretaris van Groen waren:
Heden bewerken
Uitvoerende macht bewerken
Federale regering bewerken
Federale regering De Croo | ||
---|---|---|
Functie | Naam | Bevoegdheid |
Vicepremier | Petra De Sutter | Overheidsbedrijven en Ambtenarenzaken |
Minister | Tinne Van der Straeten | Energie |
Brusselse regering bewerken
Brusselse regering Vervoort III | ||
---|---|---|
Functie | Naam | Bevoegdheid |
Minister | Minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Verkeersveiligheid |
Wetgevende macht bewerken
Europees Parlement bewerken
Federaal parlement bewerken
Kamer van volksvertegenwoordigers bewerken
- Kim Buyst
- Kristof Calvo
- Barbara Creemers
- Wouter De Vriendt (fractievoorzitter)
- Eva Platteau
- Dieter Van Besien
- Stefaan Van Hecke
- Kathleen Pisman
Senaat bewerken
Brussels Hoofdstedelijk Parlement bewerken
- Juan Benjumea Moreno
- Lotte Stoops
- Elke Van den Brandt
- Arnaud Verstraete (fractievoorzitter)
Vlaams Parlement bewerken
- Meyrem Almaci
- Imade Annouri
- Stijn Bex
- Johan Danen
- Ann De Martelaer
- Celia Groothedde
- Elisabeth Meuleman
- An Moerenhout
- Staf Aerts
- Björn Rzoska
- Mieke Schauvliege (fractievoorzitter)
- Chris Steenwegen
- Tine Van den Brande
- Jeremie Vaneeckhout
Burgemeesters bewerken
Districtsburgemeesters bewerken
Resultaten lokale verkiezingen bewerken
2006-2012 bewerken
Vlaamse Provincieraden | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Provincie | Perc. | Stemmen | Zetelverdeling | ||||||
Antwerpen | 7,83% | 86.214 | 4 / 84 | ||||||
Limburg | 4,63% | 24.957 | 0 / 75 | ||||||
Oost-Vlaanderen | 9,12% | 88.456 | 4 / 84 | ||||||
Vlaams-Brabant | 8,49% | 58.480 | 7 / 84 | ||||||
West-Vlaanderen | 6,76% | 53.969 | 2 / 84 |
Vlaamse Gemeenteraden[13] | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
raad | Zetelverdeling | ||||||||
Groen-burgemeesters | 2 / 308 | ||||||||
Groen-schepenen | 28 / 1.578 | ||||||||
Groen-verkozenen in de gemeenteraden | 247 / 7.350 | ||||||||
Groen-verkozenen in de districtraden | 18 / 211 | ||||||||
Groen-verkozenen in de OCMW-raden | 91 / 3.131 |
2012-2018 bewerken
Vlaamse Provincieraden | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Provincie | Perc. | Stemmen | Zetelverdeling | ||||||
Antwerpen | 9,27% | 102.414 | 6 / 72 | ||||||
Limburg° | 20,10% | 108.748 | 2 / 63 | ||||||
Oost-Vlaanderen | 9,04% | 87.380 | 6 / 72 | ||||||
Vlaams-Brabant | 9,60% | 66.038 | 7 / 72 | ||||||
West-Vlaanderen | 7,47% | 59.121 | 4 / 72 |
° In Limburg trok Groen in kartel met sp.a naar de kiezer.
2018-2024 bewerken
Vlaamse Provincieraden | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Provincie | Perc. | Stemmen | Zetelverdeling | ||||||
Antwerpen | 14,3% | 163.193 | 5 / 36 | ||||||
Limburg | 8,5% | 46.952 | 1 / 31 | ||||||
Oost-Vlaanderen | 14,0% | 138.859 | 5 / 36 | ||||||
Vlaams-Brabant | 15,1% | 106.741 | 6 / 36 | ||||||
West-Vlaanderen | 12,2% | 97.576 | 4 / 36 |
Bekende (ex-)leden bewerken
- Magda Aelvoet
- Meyrem Almaci
- Fatima Bali
- Luc Barbé
- Wilfried Bervoets
- Stijn Bex
- Janine Bischops[14]
- Eddy Boutmans
- Eva Brems
- Adelheid Byttebier
- Kristof Calvo
- Bart Caron
- Rudi Daems
- Paskal Deboosere
- Joke Devynck
- Bruno De Lille
- Jacinta De Roeck
- Wouter De Vriendt
- Ludo Dierickx
- Vera Dua
- Fernand Geyselings
- Jos Geysels
- Eloi Glorieux
- Toon Hermans
- Dirk Holemans
- Peter Tom Jones
- Tom Kestens
- Els Keytsman
- Tom Lanoye
- Geert Lambert
- Annemie Maes
- Johan Malcorps
- Elisabeth Meuleman
- Els Olaerts
- Dirk Peeters
- Marijke Pinoy
- Ingrid Pira
- Freya Piryns
- Björn Rzoska
- Hermes Sanctorum
- Ludo Sannen
- Bart Slegers
- Patsy Sörensen
- Bart Staes
- Paul Staes
- Jos Stassen
- Fauzaya Talhaoui
- Jef Tavernier
- Patrice Toye[14]
- Jef Ulburghs
- Lode Vanoost
- Wouter Van Besien
- Peter Vanhoutte
- Tinne Van der Straeten
- Luckas Vander Taelen
- Tine Van den Brande
- Elke Van den Brandt
- André Van de Vyver
- Hugo Van Dienderen
- Stefaan Van Hecke
- Marcel Vanthilt[14]
- Els Van Weert
- Mieke Vogels
- Steven Vromman
- Filip Watteeuw
- Joos Wauters
- Evita Willaert