Provinciedistrict

Een provinciedistrict is een administratieve indeling in België tijdens de provincieraadsverkiezingen.

Door het Lambermontakkoord in 2000 werd de bevoegdheid voor de organisatie en werking van het lokale bestuur overgedragen aan de gewesten. Dit hield eveneens de overdracht in van de lokale kieswetgeving (zijnde gemeentelijk en provinciaal niveau). Wat het provinciale niveau betreft, is dit dus alleen relevant voor het Vlaams en Waals Gewest, gezien sinds de splitsing van de provincie Brabant in 1995 er geen provinciaal niveau meer is in Brussel-Hoofdstad.

In Wallonië bestaat nog het oude systeem: de provinciedistricten vormen het tussenliggende niveau tussen de kiesarrondissementen en de kieskantons; de reststemmen van een partij over de verschillende provinciedistricten van hetzelfde kiesarrondissement kunnen er via apparentering worden samengevoegd.

In Vlaanderen werden in 2017 de kantons afgeschaft en vormen provinciedistricten het enige niveau voor de verdeling van zetels bij provincieraadsverkiezingen, zonder apparentering.

Oprichting bewerken

De districten werd in het leven geroepen door de provinciekieswet van 1921 als groepering van kieskantons. Deze nieuwe kiesomschrijvingen kwamen er ter vervanging van de gerechtelijke kantons die tot dan gebruikt werden als kiesomschrijving voor de provincieraadsverkiezingen. Dit was nodig voor de invoering van evenredige vertegenwoordiging, aangezien 104 van de 222 (gerechtelijke) kantons slechts één of twee provincieraadsleden verkozen.

Provincie (Gerechtelijke) kantons Districten
Antwerpen 21 9
Brabant 29 14
West-Vlaanderen 31 12
Oost-Vlaanderen 34 14
Henegouwen 33 14
Luik 83 11
Limburg 13 10
Luxemburg 20 9
Namen 15 9
Totaal 222 102

Vlaamse provinciedistricten bewerken

Verkiezingen 2006 bewerken

In het Provinciedecreet van 2005[1] van de Vlaamse regering herdefinieerde deze de opdracht, bevoegdheden en organisatie van de (Vlaamse) provincies. Provincies met een miljoen inwoners of meer hadden 84 provincieraadsleden, deze met minder inwoners (de facto enkel Limburg) hadden er 75. Voorafgaand aan de provinciale verkiezingen in 2006 werd de lijst met indeling in provinciale kiesdistricten gepubliceerd en de zetelverdeling op basis van de bevolkingsaantallen per provinciedistrict. Er waren in totaal 52 provinciedistricten.[2]

provincie arrondissement provinciedistrict kieskantons
 
Provincieraad Antwerpen (84 zetels)
Antwerpen Antwerpen (24) Antwerpen
Boom (9) Boom, Kontich
Kapellen (15) Kapellen, Brecht, Zandhoven
Mechelen Mechelen (7) Mechelen, Puurs
Lier (8) Lier, Duffel, Heist-op-den-Berg
Turnhout Turnhout (6) Turnhout, Hoogstraten
Herentals (8) Herentals, Westerlo
Mol (7) Mol, Arendonk
 
Provincieraad Limburg (75 zetels)
Hasselt Hasselt (10) Hasselt
Beringen (10) Beringen
Genk (8) Genk
Herk-de-Stad (3) Herk-de-Stad
Sint-Truiden (5) Sint-Truiden
Maaseik Maaseik (5) Maaseik
Bree (4) Bree
Neerpelt (7) Pelt
Peer (5) Peer
Tongeren Tongeren (5) Tongeren, Riemst, Voeren
Bilzen (4) Bilzen
Borgloon (5) Borgloon
Maasmechelen (5) Maasmechelen
 
Provincieraad Oost-Vlaanderen (84 zetels)
Aalst Aalst (7) Aalst
Geraardsbergen (5) Geraardsbergen, Ninove
Zottegem (4) Zottegem, Herzele
Dendermonde Dendermonde (7) Dendermonde, Wetteren
Zele (4) Zele, Hamme
Eeklo Eeklo (5) Eeklo, Assenede, Kaprijke
Gent Deinze (6) Deinze, Nazareth, Nevele
Evergem (4) Evergem, Waarschoot, Zomergem
Gent (14) Gent
Lochristi (7) Lochristi, Destelbergen, Merelbeke
Oudenaarde Oudenaarde (3) Oudenaarde, Kruishoutem
Ronse (4) Ronse, Brakel, Horebeke
Sint-Niklaas Sint-Niklaas (7) Sint-Niklaas, Lokeren
Temse (7) Temse, Beveren, Sint-Gillis-Waas
 
Provincieraad West-Vlaanderen (84 zetels)
Brugge Brugge (20) Brugge, Torhout
Diksmuide Diksmuide (4) Diksmuide
Ieper Ieper (6) Ieper, Vleteren, Wervik, Zonnebeke
Poperinge (2) Mesen, Poperinge
Kortrijk Kortrijk (10) Kortrijk, Avelgem
Harelbeke (5) Harelbeke
Menen (5) Menen
Oostende Oostende (11) Oostende, Gistel
Roeselare Roeselare (6) Roeselare
Izegem (5) Izegem, Hooglede, Lichtervelde
Tielt Tielt (6) Tielt, Meulebeke, Oostrozebeke, Ruiselede
Veurne Veurne (4) Veurne, Nieuwpoort
 
Provincieraad Vlaams-Brabant (84 zetels)
Halle-Vilvoorde Halle (24) Halle, Asse, Lennik
Vilvoorde (22) Vilvoorde, Meise, Zaventem
Leuven Leuven (15) Leuven
Diest (15) Diest, Aarschot, Haacht
Tienen (8) Tienen, Glabbeek, Landen, Zoutleeuw

Arrest Grondwettelijk Hof 2007 bewerken

Een arrest van het Grondwettelijk Hof van 5 december 2007[3] vernietigde de indeling omdat deze een schending vormde van de grondwetsartikelen 10 en 11. Het hof oordeelde dat het verschil in omvang een niet-redelijke impact uitoefende op de verkiezingsresultaten. De vaststelling gold voornamelijk voor de kleine provinciedistricten van de provincies Limburg, West- en Oost-Vlaanderen[4]. Zo waren er in district Herk-de-Stad maar 3 en in tal van andere kleine districten slechts 4 zetels te begeven. Daardoor bestonden er grote verschillen op het vlak van de natuurlijke kiesdrempel (van 2,75 % tot meer dan 16 % van de stemmen nodig om één zetel binnen te halen), wat tot gevolg had dat het voor kleinere politieke partijen in sommige provincies, administratieve arrondissementen of kiesdistricten veel moeilijker was om verkozenen te behalen dan in andere.

Verkiezingen 2012 bewerken

Het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet van 2011[5] regelde de indeling in kiesarrondissementen en provinciedistricten.[6] Een aantal provinciedistricten werden samengevoegd (van 52 naar 35 in totaal), en voor het arrondissementeel niveau werden de voormalige senatoriële kiesarrondissementen gehanteerd. De provinciedistricten werden zo bepaald, dat elk van hen met minstens 6 zetels vertegenwoordigd is in de provincieraad. Er kwam een kiesdrempel van 5%. Tegelijk werden de aantallen provincieraadsleden verminderd. Deze indeling werd toegepast bij de provincieraadsverkiezingen van oktober 2012.

provincie kiesarrondissement provinciedistrict kieskantons
 
Provincieraad Antwerpen (72 zetels)
Antwerpen (41) Antwerpen (21) Antwerpen
Boom (7) Boom, Kontich
Kapellen (13) Kapellen, Brecht, Zandhoven
Mechelen-Turnhout (31) Herentals (7) Herentals, Westerlo
Lier (7) Lier, Duffel, Heist-op-den-Berg
Mechelen (6) Mechelen, Puurs
Turnhout (11) Turnhout, Arendonk, Mol, Hoogstraten
 
Provincieraad Limburg (63 zetels)
Limburg (63) Hasselt (8) Hasselt
Beringen (9) Beringen
Peer (7) Peer, Bree
Genk (7) Genk
Sint-Truiden (10) Sint-Truiden, Herk-de-Stad, Borgloon
Maasmechelen (9) Maasmechelen, Maaseik
Neerpelt (6) Neerpelt
Tongeren (7) Tongeren, Bilzen, Riemst, Voeren
 
Provincieraad Oost-Vlaanderen (72 zetels)
Gent (30) Gent (12) Gent
Deinze (11) Deinze, Nazareth, Nevele, Destelbergen, Lochristi, Merelbeke
Eeklo (7) Eeklo, Assenede, Kaprijke, Evergem, Waarschoot, Zomergem
Aalst-Oudenaarde (20) Aalst (6) Aalst
Geraardsbergen (8) Geraardsbergen, Ninove, Herzele, Zottegem
Oudenaarde (6) Oudenaarde, Kruishoutem, Brakel, Horebeke, Ronse
Dendermonde-Sint-Niklaas (22) Dendermonde (10) Dendermonde, Wetteren, Hamme, Zele
Sint-Niklaas (12) Sint-Niklaas, Lokeren, Beveren, Sint-Gillis-Waas, Temse
 
Provincieraad West-Vlaanderen (72 zetels)
Brugge (17) Brugge (17) Brugge, Torhout
Kortrijk-Ieper (24) Ieper (7) Ieper, Vleteren, Wervik, Zonnebeke, Mesen, Poperinge
Kortrijk (17) Kortrijk, Menen, Harelbeke, Avelgem
Oostende-Veurne-Diksmuide (16) Oostende (9) Oostende, Gistel
Veurne-Diksmuide (7) Diksmuide, Nieuwpoort, Veurne
Roeselare-Tielt (15) Roeselare (9) Roeselare, Hooglede, Izegem, Lichtervelde
Tielt (6) Tielt, Meulebeke, Oostrozebeke, Ruiselede
 
Provincieraad Vlaams-Brabant (72 zetels)
Halle-Vilvoorde (40) Halle (21) Halle, Asse, Lennik
Vilvoorde (19) Vilvoorde, Meise, Zaventem
Leuven (32) Leuven (13) Leuven
Diest (12) Diest, Aarschot, Haacht
Tienen (7) Tienen, Glabbeek, Landen, Zoutleeuw

Verkiezingen 2018 bewerken

Bij de hervorming in 2017 (decreet van 30 juni 2017) werden de provincieraadsleden gehalveerd, de kieskantons afgeschaft, een aantal provinciedistricten samengevoegd en apparentering afgeschaft. De nieuwe indeling wordt voor het eerst toegepast bij de provincieraadsverkiezingen van 14 oktober 2018.

In Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant komen de provinciedistricten volledig overeen met de administratieve arrondissementen. In Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen komen de provinciedistricten overeen met gegroepeerde arrondissementen, waarbij Gent ook Eeklo omvat en Ieper-Oostende-Diksmuide ook Veurne omvat.

provincie kiesarrondissement provinciedistrict
Provincieraad Antwerpen (36 zetels)
 
Antwerpen Antwerpen (20)
Mechelen-Turnhout Mechelen (7)
Turnhout (9)
Provincieraad Limburg (31 zetels)
 
Limburg Hasselt (15)
Maaseik (9)
Tongeren (7)
Provincieraad Oost-Vlaanderen (36 zetels)
 
Gent Gent (15)
Aalst-Oudenaarde Aalst-Oudenaarde (10)
Dendermonde-Sint-Niklaas Dendermonde-Sint-Niklaas (11)
Provincieraad Vlaams-Brabant (36 zetels)
 
Halle-Vilvoorde Halle-Vilvoorde (20)
Leuven Leuven (16)
Provincieraad West-Vlaanderen (36 zetels)
 
Brugge Brugge (9)
Ieper-Oostende-Diksmuide Ieper-Oostende-Diksmuide (11)
Kortrijk-Roeselare-Tielt Kortrijk-Roeselare-Tielt (16)

Waalse provinciedistricten bewerken

De zetelaantallen weergegeven in onderstaande tabel zijn de aantallen voor de provincieraden. Bij de verkiezingen voor de provincieraden zijn de provinciedistricten gelijk aan of maken ze deel uit van de administratieve arrondissementen.

Waalse Gewest[7]
provincie arrondissement provinciedistrict
 
Provincieraad Luik (56 zetels)
Luik (26) Luik (10)
Wezet (5)
Fléron (7)
Seraing (4)
Saint-Nicolas (5)
Verviers (15) Verviers (7)
Dison (4)
Eupen (4)
Hoei (6) Hoei (6)
Borgworm (4) Borgworm (4)
 
Provincieraad Luxemburg (37 zetels)
Aarlen (8) Aarlen (8)
Bastenaken (6) Bastenaken (6)
Marche-en-Famenne (7) Marche-en-Famenne (7)
Neufchâteau (9) Neufchâteau (5)
Bouillon (4)
Virton (7) Virton (7)
 
Provincieraad Namen (37 zetels)
Dinant (9) Dinant (5)
Ciney (4)
Namen (23) Namen (9)
Andenne (5)
Gembloers (9)
 
Provincieraad Henegouwen (56 zetels)
Aat (4) Aat (4)
Charleroi (18) Charleroi (9)
Châtelet (4)
Fontaine-l'Évêque (5)
Bergen (11) Bergen (4)
Boussu (7)
Zinnik (8) Zinnik (4)
La Louvière (4)
Thuin (6) Thuin (6)
Doornik-Moeskroen Doornik (9)
 
Provincieraad Waals-Brabant (37 zetels)
Nijvel (37) Nijvel (16)
Waver (21)

Zie ook bewerken