Boutersem
Boutersem is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente telt ruim 8.000 inwoners. Een andere naam, die door de inwoners van Boutersem wordt gebruikt, is Baatsem. De oude spelling die hier en daar te vinden is in Boutersem is "Bautersem".
Gemeente in België ![]() | |||
---|---|---|---|
Geografie | |||
Gewest | ![]() | ||
Provincie | ![]() | ||
Arrondissement | Leuven | ||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
31,14 km² (2021) 80,83% 10,06% 9,1% | ||
Coördinaten | 50° 51' NB, 4° 50' OL | ||
Bevolking (bron: Statbel) | |||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
8.527 (01/01/2023) 49,14% 50,86% 273,83 inw./km² | ||
Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder |
(01/01/2023) 20,24% 59,72% 20,04% | ||
Buitenlanders | 4,93% (01/01/2022) | ||
Politiek en bestuur | |||
Burgemeester | Chris Vervliet (CD&V) | ||
Bestuur | CD&V, N-VA & Open Vld | ||
Zetels CD&V Vooruit N-VA Groen Open Vld |
19 6 5 3 3 2 | ||
Economie | |||
Gemiddeld inkomen | 24.191 euro/inw. (2020) | ||
Werkloosheidsgraad | 2,91% (jan. 2019) | ||
Overige informatie | |||
Postcode 3370 3370 3370 3370 3370 3370 |
Deelgemeente Boutersem Kerkom Neervelp Roosbeek Vertrijk Willebringen | ||
Zonenummer | 016 | ||
NIS-code | 24016 | ||
Politiezone | Bierbeek-Boutersem-Holsbeek-Lubbeek | ||
Hulpverleningszone | Oost Vlaams-Brabant | ||
Website | www.boutersem.be | ||
Detailkaart | |||
![]() | |||
ligging binnen het arrondissement Leuven in de provincie Vlaams-Brabant | |||
|

Geografie bewerken
Kernen bewerken
Naast Boutersem zelf telt de gemeente volgende woonkernen: Butsel, Kerkom, Neervelp, Roosbeek, Vertrijk, Willebringen en Honsem.
Tabel bewerken
# | Naam | Opp. (km²) |
Inwoners (2020) |
Inwoners per km² |
NIS-code |
---|---|---|---|---|---|
1 | Boutersem (incl. Vertrijk) | 11,49 | 3.937 | 343 | 24016A |
2 | Kerkom | 6,91 | 1.233 | 178 | 24016B |
3 | Roosbeek | 4,68 | 1.902 | 407 | 24016C |
4 | Neervelp (incl.Willebringen) | 8,06 | 1.163 | 144 | 24016D |
Geschiedenis bewerken
De Tiendaagse Veldtocht van 2 tot 12 augustus 1831 was een veldtocht van koning Willem I der Nederlanden om de Belgische Opstand met wapengeweld te onderdrukken. Op 11 en 12 augustus 1831 stonden in Boutersem het Belgische leger , aangevoerd door koning Leopold I, en het Nederlandse leger, aangevoerd door prins Willem (de latere koning Willem II) tegenover elkaar : de Slag bij Boutersem of de Slag bij Leuven (1831). België verkreeg zijn soevereiniteit door de dreiging van Franse militaire steun.[1],[2].
De gemeente in zijn huidige vorm is ontstaan als gevolg van drie fusieoperaties. In 1964 werden Boutersem en Vertrijk samengevoegd en in 1970 werden Roosbeek en Kerkom aan die fusiegemeente toegevoegd. Bij de nationale fusieoperatie van 1976 werden Willebringen en Neervelp die sedert 1970 deel uitmaakten van de fusiegemeente Honsem opgenomen, en kreeg de gemeente zijn definitieve grenzen.
In 1980 kocht de gemeente Boutersem het kasteel van Kwabeek en het bijbehorende park en vestigde hier het gemeentehuis. Deze functie vervult het tot op de dag van vandaag.
6 April 2019 : Tentoonstelling Bataljon 12e Linie in Luik : De geschiedenis van het 12e Linie is nauw verbonden met die van de Gemeente Boutersem. Luik heeft deze gemeente dus gevraagd om mee te werken aan de tentoonstelling. Aansluitend op de tentoonstelling heeft de Gemeenteraad van Boutersem op zijn beurt unaniem besloten om de naam ‘12e Liniehof’ aan een nieuwe straat te geven, gelegen in het dorpscentrum (Meer informatie in het persbericht 'Boutersem in Luikse tentoonstelling', in FR en NL).[3]
Luik bezorgde Boutersem interessante informatie. “Tot voor kort beschikten wij niet over een Belgisch verslag. De stad Luik heeft ons evenwel een verslag vanuit de 12de linie bezorgd, die op dat ogenblik in Boutersem streed. Zo hebben wij een paar bijzonder interessante aspecten van onze geschiedenis ontdekt. Zo bv dat de "wapenleuze" van de 12de linie door koning Leopold 1 verleend werd, na de gevechten bij Boutersem. Ook dat een Belgische vlag die ze uit Boutersem hadden meegenomen, gedurende een jaar het embleem van de 12de linie vormde. Dankzij deze tentoonstelling hebben wij dus ook een stuk van onze geschiedenis ontdekt, waarvan wij tot op heden slechts gedeeltelijk op de hoogte waren".[4]
Op 12 augustus 2021 is er de herdenking ‘190 jaar Slag bij Boutersem.’[5]. Deze herdenking vindt plaats onder meer in aanwezigheid van de plaatsvervangend Nederlandse ambassadeur en het Belgische Bataljon 12de Linie.[6],[7][8]. De plaatsvervangend ambassadeur bedankt de gemeente Boutersem en het regiment 12e Linie voor de waardige herdenkingsceremonie. (Video op Twitter[9]).
Demografische ontwikkeling bewerken
Demografische evolutie voor de fusie bewerken

- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwonertal op 31 december
- 1970:Aanhechting van Vertrijk (1965), Kerkom en[1] Neervelp (1970)
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente bewerken
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Cultuur bewerken
Taal bewerken
De officiële taal is er het Nederlands. Vele, vooral oudere inwoners gebruiken er het lokale dialect. Door immigratie van mensen die in Leuven studeerden en achteraf in de streek bleven hangen, wordt het lokale dialect in een minderheidsrol verdrongen.
Religie en levensbeschouwing bewerken
In de gemeente bevinden zich verschillende kerkdorpen. De kerken zijn:
- Sint-Hilariuskerk te Boutersem
- Sint-Martinuskerk te Kerkom
- Sint-Remigiuskerk te Neervelp
- Sint-Annakerk te Roosbeek
- Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Luciakerk te Vertrijk
- Sint-Pieterskerk te Willebringen
Daarnaast bevinden zich ook kapelletjes op het grondgebied van de gemeente waaronder de Sint-Martinuskapel bij Hoogbutsel en de Onze-Lieve-Vrouw-ten-Bloedekapel in Roosbeek.
Bezienswaardigheden bewerken
Bekende Boutersemnaren bewerken
- Georges Claes (1920-1994), tweevoudig winnaar Parijs-Roubaix
- Sandy Boets (1978), zangeres
- Élodie Ouédraogo (1981), atlete
- Edward Peeters (1923-2002), wielrenner, ritwinnaar in onder meer de ronde van Zwitserland en de ronde van België
- Antoine Ernst de Bunswyck (1874-1943), secretaris-generaal Ministerie van Justitie
Mobiliteit bewerken
Openbaar vervoer bewerken
Het openbaar vervoer in Boutersem wordt verzekerd door de NMBS (treinverbindingen) en De Lijn (busverbindingen).
Spoorvervoer bewerken
Boutersem heeft 1 spoorwegstation: het station Vertrijk in de gelijknamige deelgemeente. Dit station ligt langs spoorlijn 36 en verbindt de gemeente onder andere rechtstreeks met Landen, Tienen, Leuven, de luchthaven in Zaventem en Brussel.
Busvervoer bewerken
Boutersem kent twee belangrijke buslijnen op haar grondgebied. De lijn 380 (Leuven – Boutersem - Tienen) verbindt de kernen Roosbeek en Boutersem met de steden Tienen en Leuven. Lijn 6 (Hoegaarden – Neervelp – Leuven – Wijgmaal) verbindt de deelgemeente Neervelp met Leuven. Voor de intergemeentelijke verplaatsingen is er ook een belbus aanwezig in Boutersem. Met deze belbus kan iedereen in de gemeente zich ook naar Tienen verplaatsen. Er zijn ook nog specifieke schoolbussen en marktbussen in de verschillende deelgemeentes. Enkel lijnen 527 (schoolbus naar Heverlee) en 680 (marktbus naar Tienen) rijden door de hoofdkern Boutersem.
Wegennet bewerken
De belangrijkste wegen op het grondgebied van Boutersem zijn de N3 (die de gemeente verbindt met o.a. Leuven en Tienen), de N234 (Bevekom en Binkom) en de E40 (Leuven, Brussel, Tienen en Luik).
Politiek bewerken
Burgemeesters bewerken
- 1976-1988: Remi Pelegrin (CVP)
- 1989-1994: Jos Bosmans (CVP)
- 1995-2012: Guido Langendries (sp.a)
- 2013-2018: Sarah Boon (sp.a)
- 2019-2024: Chris Vervliet (CD&V)
2013-2018 bewerken
Burgemeester is Sarah Boon (sp.a). Zij leidt een coalitie bestaande uit sp.a en CD&V. Samen vormen ze de meerderheid met 12 op 19 zetels.
2019-2024 bewerken
Na de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 werd CD&V de grootste partij. De CD&V sloot een coalitie met N-VA en Open VLD. Samen vormen ze een meerderheid van 11 op 19 zetels. De burgemeester is Chris Vervliet.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 bewerken
Partij | 10-10-1976[10] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[11] | 14-10-2012[12] | 14-10-2018 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 17 | % | 17 | % | 17 | % | 17 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | % | 19 | |
CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V2 | 46,061 | 9 | 49,481 | 9 | 44,681 | 9 | - | 22,451 | 4 | 34,08A | 7 | 23,832 | 5 | 26,82 | 6 | ||
VU1 / CD&V+N-VAA / N-VA2 | 5,021 | 0 | - | - | - | - | 14,182 | 2 | 15,02 | 3 | |||||||
PVV1 / VLD2 / Open Vld3 | 25,681 | 4 | 21,281 | 3 | 24,311 | 4 | 22,222 | 4 | 27,162 | 6 | 25,52 | 4 | 19,153 | 4 | 14,33 | 2 | |
SP1 / sp.a2 | 23,241 | 4 | 29,241 | 5 | 23,951 | 4 | 34,981 | 7 | 38,321 | 8 | 40,422 | 8 | 33,882 | 7 | 25,62 | 5 | |
Agalev1 / Groen2 | - | - | 7,061 | 0 | 7,061 | 0 | 8,371 | 1 | - | 8,952 | 1 | 14,72 | 3 | ||||
B.tweed | - | - | - | 34,96 | 6 | - | - | - | - | ||||||||
Anderen(*) | - | - | - | 0,78 | 0 | 3,7 | 0 | - | - | 3,6 | 0 | ||||||
Totaal stemmen | 4532 | 4733 | 4874 | 5075 | 5350 | 5620 | 5664 | 5912 | |||||||||
Opkomst % | 96,17 | 94,3 | 94,42 | 95,89 | 93,87 | 93,9 | |||||||||||
Blanco en ongeldig % | 1,94 | 4,27 | 2,93 | 3,68 | 4 | 4,88 | 3,39 | 3,7 |
De rode cijfers en letters naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1994: NWP / 2000: G.B.L. / 2018: Leefbaar Boutersem
Noten & referenties bewerken