Haacht

gemeente in Vlaams-Brabant, België

Haacht is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente telt op 1 januari 2023 15.425 inwoners. Sinds de fusie van 1977 bestaat de gemeente Haacht uit de deelgemeenten Haacht, Wespelaar, Tildonk en verder de gehuchten Wakkerzeel en Kelfs die respectievelijk van Werchter en van Herent werden afgescheiden en bij Haacht gevoegd. Haacht is al sinds de Franse Revolutie de hoofdplaats van het gelijknamige gerechtelijke kanton en kieskanton, behorende tot het arrondissement Leuven. De gemeente ligt in de landstreek Dijleland en in de Brabantse Kempen.

Haacht
Gemeente in België Vlag van België
Haacht (België)
Haacht
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Vlaams-Brabant Vlaams-Brabant
Arrondissement Leuven
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
30,74 km² (2021)
72,35%
16,78%
10,87%
Coördinaten 50° 59' NB, 4° 38' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
15.425 (01/01/2023)
48,78%
51,22%
501,83 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
19,31%
58,62%
22,07%
Buitenlanders 3,73% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Steven Swiggers (Open Vld)
Bestuur Open Vld, Vooruit, CD&V
Zetels
Open Vld
N-VA
Groen
CD&V
Vooruit
23
9
5
4
3
2
Economie
Gemiddeld inkomen 24.174 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 3,84% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
3150
3150
3150
Deelgemeente
Haacht
Tildonk
Wespelaar
Zonenummer 016 - 015
NIS-code 24033
Politiezone Boortmeerbeek-Haacht-Keerbergen
Hulpverleningszone Oost Vlaams-Brabant
Website www.haacht.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Leuven
in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal  Portaalicoon   België
De Sint-Remigiuskerk

Toponymie bewerken

De naam "Hacht" werd voor het eerst gebruikt in een document uit de eerste helft van de 12e eeuw. Hach, wat haag betekent, wordt gecombineerd met het verzamelende -t. Hacht zou dus een plaats geweest zijn waar hagen groeiden. Een ander argument voor deze naamverklaring is dat als Haacht in het dialect van de wijde regio wordt uitgesproken, namelijk "Hoght", krijgt men het dialectwoord voor haag.

Geschiedenis bewerken

 
Zicht op de huidige antitankgracht, onderdeel van de KW-stelling

De vondst van twee weefgewichten getuigt van bewoning in Haacht nog voor het begin van de jaartelling, terwijl uit pollenonderzoek blijkt dat er in het oosten van de gemeente al 1500 jaar daarvoor graan werd geteeld. Potscherven wijzen dan weer op bewoning tijdens de Gallo-Romeinse periode.

Kerkelijk behoorde de gemeente eeuwenlang tot het bisdom Luik, meer bepaald tot het aartsdiakonaat Brabant. Zo zorgde de vroegere bedding van de Dijle, die zuidelijker liep, voor een kerkelijke scheiding van de gemeente. De rivier vormde de grens tussen het bisdom Luik (Haacht) en het bisdom Kamerijk (Wespelaar en Tildonk) en zelfs een grens tussen de 2 kerkprovincies, respectievelijk het aartsbisdom Keulen en het aartsbisdom Reims. Na de hervorming van 1559 behoort de gemeente Haacht kerkelijk tot het aartsbisdom Mechelen.

Het bestuur van de gemeente werd uitgeoefend door de ridders van Rotselaar, die tussen de 14e en de 16e eeuw ook een kasteel te Haacht verkregen, het Kasteel Van Roost, dat sinds de 19e eeuw verdwenen is. Rotselaar en Haacht vormden dus één heerlijkheid, die in de 16e eeuw in de handen van de hertogen van Croÿ kwam. In de 17e à 18e eeuw verhuisde de macht naar de hertogen van Arenberg.

Geografie bewerken

Kernen bewerken

Naast de dorpskern van Haacht telt de gemeente nog volgende woonkernen: Kelfs, Tildonk, Wakkerzeel, Wespelaar en Sint-Adriaan. De bebouwing van die laatste sluit aan op die van Haacht-centrum. Dan is er nog Haacht-Station dat vastgebouwd is aan Wespelaar.

Tabel bewerken

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Haacht 15,46 7.174 464 24033A
2 Tildonk 9,80 3.971 405 24033B
3 Wespelaar 5,46 3.709 680 24033C

De verdeling van het aantal inwoners over andere kernen was per 31 december 2019 als volgt:

Bezienswaardigheden bewerken

  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Haacht voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  • De Sint-Remigiuskerk, waarvan de koorzijmuren nog van de originele kerk uit 1281 stammen.
  • De Brouwerij Haacht, de grootste Belgische brouwerij die nog in Belgische handen is en derde brouwerij in België qua marktaandeel, draagt wel de naam van de gemeente, maar ligt in werkelijkheid in de naburige gemeente Boortmeerbeek. De grens tussen beide gemeenten ligt namelijk midden op de Provinciesteenweg richting Brussel, waarbij het ene rijvak Haachts en het andere eigendom van Boortmeerbeek is.
  • Het Domein Heiken
  • De Behoudenis der Krankenkapel
  • Het Kasteel Van Roost
  • De antitankgracht, die gebouwd werd in 1939 als onderdeel van de KW-stelling in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. De gracht had weinig nut, omdat het Duitse leger een wijde omtrekbeweging rond het verdedigingswerk maakte. Sinds 1997 beheert Natuurpunt er 10 hectare natuurgebied. Via de onthaalsite aan de oude Hansbrug is de anti-tankgracht te verkennen waarin ook het park is opgenomen dat zich op de plaats van het voormalig Kasteel van Roost bevindt.

Natuur en landschap bewerken

Haacht ligt in de Zuiderkempen op een hoogte van 7-12 meter. De bodem is zandig. Ten noorden van Haacht stroomt de Dijle.

Demografische ontwikkeling bewerken

Demografische evolutie deelgemeente voor de fusie bewerken

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen, 1976 = inwonersaantal op 31 december

Demografische evolutie van de fusiegemeente bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners
van jaar tot jaar
Op 1 januari
1992 tot heden
Aantal[1]
1992 12.297
1993 12.453
1994 12.535
1995 12.685
1996 12.791
1997 12.889
1998 13.039
1999 13.157
2000 13.158
2001 13.223
2002 13.235
2003 13.339
2004 13.373
2005 13.499
2006 13.608
2007 13.729
2008 13.898
2009 14.001
2010 14.159
2011 14.183
2012 14.186
2013 14.275
2014 14.204
2015 14.262
2016 14.296
2017 14.442
2018 14.470
2019 14.577
2020 14.854
2021 15.080
2022 15.264
2023 15.425

Bestuur en politiek bewerken

Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024
4
2
9
3
5
De 23 zetels zijn als volgt verdeeld:

Burgemeesters bewerken

  • Anno 1931: Verhoeven
  • Anno 1942: Joseph Vermeylen

De burgemeesters sinds de gemeentefusie van 1977 zijn als volgt:

  • 1977-1982: André Le Roy (CD&V), voordien burgemeester van Wespelaar
  • 1983-1998: René Van Langendonck
  • 1998-2000: Marc Verbeeck
  • 2001-2006: Edmond Fillet (VLD)
  • 2007-2012: Armand Van Cappellen (CD&V)
  • 2013-2015: Edmond Fillet (Open Vld)
  • 2016-heden: Steven Swiggers (Open Vld)

2024 bewerken

In aanloop naar de verkiezingen van oktober 2024 herdoopte de lokale Open Vld zich tot 'Team 3150' en vormen meerderheidspartij CD&V en oppositiepartij Groen een gemeenschappelijke lijst.

2019-2024 bewerken

In de legislatuurperiode 2019-2024 wordt Haacht bestuurd door een coalitie van Open Vld, CD&V en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 23 zetels. Steven Swiggers blijft burgemeester. Jos Verdeyen is de enige CD&V-schepen en Karin Jiroflée de enige sp.a-schepen. Tom Van der Auwera, Nico Bogaerts en Ilse Fillet zijn schepenen voor Open Vld. In najaar 2021 volgde Annelotte Van Meldert Nico Bogaerts op als schepen. Tim Timmermans nam de fakkel over van Ilse Fillet als schepen en voorzitter van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn in het voorjaar van 2022.

2013-2018 bewerken

In de legislatuurperiode 2013-2018 werd Haacht bestuurd door een coalitie van Open Vld, Groen en sp.a. Samen vormden ze de meerderheid met 13 op 23 zetels. Van 2013 tot 2015 was Edmond Fillet (Open Vld) burgemeester. Halverwege de legislatuur werd hij opgevolgd door zijn partijgenoot Steven Swiggers.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 bewerken

Partij 10-10-1976[2] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[3] 14-10-2012[4] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 21 % 21 % 21 % 21 % 23 % 23 % 23 % 23
CVP1 / CD&V2 52,141 12 28,361 7 30,461 7 28,381 6 28,511 7 28,182 7 17,722 4 15,32 3
PVV1 / VLD2 / Open Vld3 12,321 2 9,761 1 - 15,892 3 28,022 7 27,662 7 28,943 7 34,03 9
SP1 / LVB2 / sp.a-DNAB / sp.a3 27,981 6 27,061 6 35,71 9 33,932 8 20,581 5 30,46B 7 14,733 3 10,43 2
VU1 / D.N.A.A / sp.a-DNAB / N-VA2 7,561 1 10,421 1 12,151 2 14,29A 3 14,28A 3 23,582 6 22,82 5
Agalev1 / D.N.A.A / sp.a-DNAB / Groen2 - - 6,141 0 15,032 3 17,52 4
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - - - 8,61 1 13,702 2 - -
GBH - 24,41 6 15,55 3 7,51 1 - - - -
Totaal stemmen 7424 8244 8740 9102 9443 9936 10202 10582
Opkomst % 95,49 93,27 92,29 93,49 91,89 92,4
Blanco en ongeldig % 3,1 4,52 4,43 6,36 5,1 4,59 4,44 4,6

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt

Gemeentebedrijf bewerken

De gemeente heeft in 2003 het Autonoom Gemeentebedrijf Haacht (AGB Haacht) opgericht, dat instaat voor het beheer en de exploitatie van de gebouwen van het dienstencentrum Den Breughel, het vrijetijdscomplex Den Dijk en het cultuurprogramma in GC Den Breughel.

Mobiliteit bewerken

Doorheen de gemeente loopt de gewestweg N21 (Provinciesteenweg-Stationsstraat-Werchtersesteenweg). Deze weg loopt door de dorpskern van Haacht. De straten Zoellaan-Lombaardenlaan-Kloosterstraat-Wespelaarsesteenweg-Jennekensstraat worden beschouwd als ringweg om het doorgaande verkeer uit de dorpskern te houden.

Aan de zuidkant van het kanaal Leuven-Dijle loopt de fietssnelweg F8.

Openbaar vervoer bewerken

Station Haacht ligt ten zuiden van het centrum en is een belangrijk lokaal vervoersknooppunt met verbindingen tussen Leuven en Mechelen, Sint-Niklaas en Gent. De halte aan spoorlijn 53 had tot juli 2015 loketten maar is sindsdien een stopplaats.

Verderop lijn 53 liggen ook de haltes Wespelaar-Tildonk en Hambos. Deze laatste wordt echter minder frequent bediend.

Vroeger liep er een tramlijn vanuit Brussel (buurtspoorwegen van de provincie Brabant) over het traject van de N21 tot in Haacht-centrum. In de hedendaagse tijd was er sprake van het (her)aanleggen van een tramlijn tussen Brussel en Haacht/Heist-op-den-Berg in het kader van Brabantnet maar anno 2013 is dat idee afgevoerd wegens niet rendabel.

Economie bewerken

De gemeente kent twee KMO-zones, Kruineike en Hambos. Ook de industriezone aan Kampenhout-Sas ligt tegen de gemeentegrens aan.

In de dorpskern van Haacht bevindt zich een ruim aantal handelszaken, met een wekelijkse markt op woensdagnamiddag en jaarmarkten in juni en oktober.

Onderwijs bewerken

Ondanks het landelijk karakter van de gemeente, zijn er op veel niveaus onderwijsvoorzieningen aanwezig. Op het niveau van kleuteronderwijs en lager onderwijs zijn er gemeentescholen in Haacht en Wespelaar. De katholieke vrije basisscholen bevinden zich in Haacht, Haacht-Station, Wakkerzeel en Tildonk. Bovendien is er ook een Freinetschool in Haacht.

Op het middelbare onderwijsniveau bestaat er zowel a.s.o.-, t.s.o.- als b.s.o.-onderwijs in Don Bosco Haacht (DBH) en Sint-Angela Tildonk (SATI).

Sport bewerken

In Haacht speelt handbalclub HC AtomiX. De herenploeg speelde jaren in de Belgische Eerste Klasse en speelt zijn thuismatchen in het sportcomplex Den Dijk. Anno 2020 spelen de heren in de BeNeliga en de dames in 2de Nationale. AtomiX heeft een sterke jeugdwerking die behoort tot de top in Vlaanderen.

Haacht kent ook twee voetbalploegen: KVC Haacht en Sparta Haacht-Statie.

In de deelgemeenten voetballen FC Tildonk en VK Wakkerzeel.

Naast een Handbalclub en Voetbalclubs telt Haacht ook een basketbalclub BBC Haacht en een volleybalclub Feniks Haacht.

Sportevenementen bewerken

  • Sinds 2007 vindt de Haachtse Stratenloop plaats. De wedstrijd is zowel voor mannen als vrouwen. Er is keuze uit 5 km,10 km en 15 km.
  • In mei 2003 won Tom Boonen zijn allereerste grote koers in Haacht! De Quick Step-Davitamon renner won toen de langste rit in de Ronde van België tussen Knokke-Heist en Haacht (224 km). Hij won de sprint van een vluchtersgroep van zes renners met een fietslengte voorsprong op de Fransman Jimmy Engoulvent (tweede) en de Nederlander Karsten Kroon (derde).
  • Sinds 2011 eindigt de eindejaarsklassieker Primus Classic Impanis-Van Petegem in Haacht. Sinds 2015 behoort deze wedstrijd tot de hoogste categorie. De afgelopen jaren werd de koers steevast gewonnen door grote namen met André Greipel, Sep Vanmarcke, Greg Van Avermaet, Fernando Gaviria, Matteo Trentin en Edward Theuns op de erelijst.

Faciliteiten bewerken

  • De gemeente Haacht bezit sedert 2003 een moderne en complete sporthal ('Den Dijk' gelegen in Wespelaar aan de Dijkstraat) met een aparte gymnastiekhal. In 2019 werd de polyvalente zaal Den Box gerealiseerd op dezelfde vrijetijdssite.
  • In september 2012 opende het gemeenschapscentrum GC Den Breughel de deuren.

Trivia bewerken

Anno 2005 verkozen de lezers van de krant Het Nieuwsblad de antitankgracht tot mooiste plekje van Vlaanderen in de categorie 'Rivieren en beken'.

Bekende personen bewerken

Nabijgelegen kernen bewerken

Wespelaar, Haacht-Station, Rijmenam, Keerbergen, Werchter, Wakkerzeel

Externe links bewerken

Zie de categorie Haacht van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.