Wikipedia

Bertem

gemeente in Vlaams-Brabant, België

Bertem is een plaats en gemeente in de provincie Vlaams-Brabant in België. De gemeente heeft in 2019 de kaap van 10.000 inwoners overschreden. De gemeente ligt in de landstreek Dijleland.

Bertem
Gemeente in België Vlag van België
Bertem (België)
Bertem
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Vlaams-Brabant Vlaams-Brabant
Arrondissement Leuven
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		29,99 km² (2021)
81,07%
10,7%
8,23%
Coördinaten 50° 52' NB, 4° 38' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid 		10.276 (01/01/2023)
49,13%
50,87%
342,64 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder 		(01/01/2023)
20,57%
58,61%
20,82%
Buitenlanders 8,96% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Joël Vander Elst (Open Vld)
Bestuur Open Vld, CD&V
Zetels
Open Vld
CD&V
Groen
N-VA
Vooruit
Onafhankelijk
 21
8
6
3
2
1
1
Economie
Gemiddeld inkomen 24.905 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 3,38% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
3060
3060
3061 		Deelgemeente
Bertem
Korbeek-Dijle
Leefdaal
Zonenummer 016 - 02
NIS-code 24009
Politiezone Voer En Dijle
Hulpverleningszone Oost Vlaams-Brabant
Website www.bertem.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Leuven
in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal  Portaalicoon   België

Toponymie bewerken

Het toponiem Bertem is mogelijk afkomstig van het Germaanse berta, dat "schitterend" betekent, en van "heem". Bertem kan dus verklaard worden als schitterende woning. De naam Bertem kan ook verwijzen naar de moerassen van de Voer of naar de eigennaam Beert.

Geschiedenis bewerken

Bertem ontstond als landgoed van de abdij van Corbie (Frankrijk). Het dorp telt nog vele "teussers" of veehandelaars. Om die reden is de huisstijl van de gemeente Bertem ook gebaseerd op het aloude "teussersgebaar"; twee handen die het gebaar uitvoeren waarmee de veeboeren een overeenkomst afsloten.

Op 23 november 1870 landde in Bertem een gasballon uit het belegerde Parijs.[1] Behalve de piloot Wilfrid de Fonvielle (fr) had L'Égalité vier passagiers, twaalf postduiven en wat post voor verwanten aan boord.

Tweede Wereldoorlog bewerken

De gemeente werd op 16 mei 1940 bezet door het Duitse leger.[2] Op 5 juli 1944 werd Bertem getroffen door een geallieerd luchtbombardement. De bevrijding volgde op 4 september 1944.

Minstens 24 weerstanders werden naar het Auffanglager van Breendonk gedeporteerd.[3][4]

Geografie bewerken

Kernen bewerken

De fusiegemeente telt naast Bertem zelf nog de deelgemeenten Korbeek-Dijle en Leefdaal.

Tabel bewerken

# Naam Opp.
(km²)		 Inwoners
(2020)		 Inwoners
per km²		 NIS-code
1 Bertem 10,76 4.779 444 24009A
2 Korbeek-Dijle 4,15 808 194 24009B
3 Leefdaal 15,08 4.553 302 24009C

Bezienswaardigheden bewerken

  • De Sint-Pieters-Bandenkerk, een oude romaanse kerk met een bijzonder Mariabeeldje en een Van Peteghemorgel uit 1829
  • De pastorie, opgetrokken in Lodewijk XVI-stijl
  • Het Sint-Medardushof, een gesloten hoeve uit de 17de-18de eeuw
  • Het Tempierenhof (ook gekend als Hof van Vroeienberg of van Sint-Verone), een hoeve met 17de-, 18de- en 19de-eeuwse elementen

Natuur en landschap bewerken

Bertem ligt op een hoogte van 37-94 meter. Het ligt aan de Voer. Het Bertembos en Eikenbos zijn de grootste bossen in Bertem. De Koeheide is een natuurreservaat beheerd door Natuurpunt. Op het leemplateau van Leefdaal komt een populatie hamsters voor en in Korbeek-Dijle de vroedmeesterpad.

Demografische ontwikkeling bewerken

Demografische evolutie voor de fusie bewerken

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwonertal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners
van jaar tot jaar
Op 1 januari
1992 tot heden
Aantal[5]
1992 8.529
1993 8.611
1994 8.665
1995 8.669
1996 8.765
1997 8.811
1998 8.856
1999 8.796
2000 8.843
2001 8.918
2002 8.888
2003 8.998
2004 9.015
2005 9.104
2006 9.215
2007 9.296
2008 9.435
2009 9.524
2010 9.569
2011 9.558
2012 9.638
2013 9.712
2014 9.773
2015 9.725
2016 9.803
2017 9.907
2018 9.958
2019 10.007
2020 10.141
2021 10.190
2022 10.258
2023 10.276

Mobiliteit bewerken

 
Een van de radartorens van Skeyes

Tegenwoordig is Bertem vooral bekend als doorvoergebied van de E40. Op het hoogste punt van de gemeente bevinden zich twee indrukwekkende radarinstallaties van Skeyes, voorheen Belgocontrol, die het vliegverkeer in de gaten houden.

Politiek bewerken

  Zie Lijst van burgemeesters van Bertem voor een overzicht

Bertem kende jarenlang een vrij opmerkelijk politiek systeem. Geen echte partijen, maar de twee fanfares vormden de basis hiervoor. Zo is er de 'IV Eemskinderen', opgericht in 1867, en liberaal van inborst, en de 'Vrijheidszonen', de fanfare van de sissen, de plaatselijke katholieken, ontstaan in 1891. Haar oorsprong lag waarschijnlijk in geschillen in de gemeenteraad over het onderwijs. Daar bleken de verschillen tussen de verschillende leden zo groot, dat een splitsing zich opdrong. De fanfares steunden een bepaalde lijst tijdens gemeenteraadsverkiezingen. Ook Leefdaal, waar Bertem in 1977 mee fuseerde, kende een gelijkaardig systeem.

2013-2018 bewerken

Bertem wordt bestuurd door een coalitie van Gemeentebelangen-Open Vld en CD&V. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 21 zetels. Tot eind 2015 was Albert Mees (Gemeentebelangen-Open Vld) burgemeester. Halverwege de legislatuur werd hij opgevolgd door zijn partijgenoot Joël Vander Elst.

2019-2024 bewerken

Na de verkiezingen van 2018 werd de coalitie tussen Gemeentebelangen-Open Vld en CD&V verdergezet met opnieuw 14 op 21 zetels. Joël Vander Elst werd herverkozen als burgemeester met 1361 voorkeurstemmen. Dit was de eerste keer dat een politicus in Bertem zoveel stemmen kreeg. De partijen sp.a en Groen trekken deze verkiezingen als een kartel naar de kiezer. In de gemeenteraad vormden ze nadien echter 2 verschillende fracties. Dit had tot gevolg dat er wel 3 van de 4 rechtstreeks verkozenen socialistisch waren maar door verschuivingen er vanaf september 2022 nog maar 1 socialistisch gemeenteraadslid overbleef. Het aantal gemeenteraadsleden van Groen steeg daarentegen van 1 naar 3.

De Bertemse gemeenteraad ziet er na de verkiezingen van 14 oktober 2018 als volgt uit[6]:

  • Gemeentebelangen-Open VLD: 8 zetels: Joël Vander Elst, Tom Philips, Yvette Laes, Jimmy Geyns, Roland Gustin, Diane Vander Elst, Hans Neckebrouck (volgt Albert Mees op) en Sonia Stiasteny (volgt Greet Goossens op)
  • CD&V: 6 zetels: Marc Morris, Joery Verhoeven, Eddy Vranckx (vanaf 2021 voorzitter van gemeenteraad), Jan De Keyzer, Iris De Smet en Roos De Backer (volgt Jenne Van Cortenberg op)
  • N-VA: 2 zetels: Joris Fonteyn en Jurgen Gyns (volgt Peter Persyn op)
  • Groen: 3 zetels: Wouter Fock, Maria Andries (volgt Leonard Vranckx op) en Bart Vander Elst (volgt Griet Verhenneman op)
  • Vooruit: 1 zetels: Pieter Sempels
  • Onafhankelijk: 1 zetel: Karin Baudemprez (tot februari 2019 in N-VA-fractie)

Schepencollege bewerken

Functie en bevoegdheden Naam Partij
Burgemeester
Politie en veiligheid, burgerzaken, feestelijkheden, begraafplaatsen, personeel en organisatieontwikkeling, preventie, bescherming en welzijn op het werk, informatie en communicatie. 		Joël Vander Elst Gemeentebelangen-Open VLD
Eerste schepen
Openbare werken, mobiliteit, patrimonium, wonen, ontwikkelingssamenwerking, gezondheidsbeleid, erfgoed en juridische zaken. 		Marc Morris CD&V
Tweede schepen
Onderwijs, cultuur, bibliotheek, seniorenwerking, sport en dierenwelzijn 		Yvette Laes Gemeentebelangen-Open VLD
Derde schepen
Milieu, evenementen, landbouw, bosbeleid, toerisme en kerkfabrieken 		Joery Verhoeven CD&V
Vierde schepen
Financiën, lokale Economie, ruimtelijke ordening, sociale zaken, jeugd, kinderopvang, ICT en GIS 		Tom Philips Gemeentebelangen-Open VLD

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 bewerken

Partij 10-10-1976[7] 10-10-1982[7] 9-10-1988[7] 9-10-1994[7] 8-10-2000[7] 8-10-2006[8] 14-10-2012[9] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 17 % 19 % 19 % 19 % 19 % 21 % 21 % 21 % 21
GB1/PVV2/GB-VLD3/GB-Open VLD4/PlusC 41,931 8 35,611 8 30,792 7 37,13 9 40,783 9 38,853 9 29,924 8 36,84 8 C
SP1/sp.a2/sp.a-GroenB/PlusC 10,51 1 14,31 2 11,341 2 11,141 2 13,71 2 13,872 2 13,222 2 19,1B 4
Agalev1/Groen2/sp.a-GroenB - - 6,851 0 8,581 1 14,631 2 8,872 1 8,812 1
CVP1/CD&V+N-VAA/CD&V2/CD&V-Jouw Dorpspartij3 38,01 8 26,41 5 23,431 5 23,851 6 30,91 6 38,41A 9 26,12 6 26,22 6 3
VU1/CD&V+N-VAA/N-VA2 7,921 0 8,01 1 7,691 1 6,491 0 - 17,882 4 17,92 3 2
Landelijke Christen-Democraten (LCD) 1,64 0 15,68 3 19,42 4 9,58 1 - - - - -
Anderen(*) - - 0,48 0 3,25 0 - - 4,06 0 - -
Totaal stemmen 4947 5427 5826 5936 6091 6425 6637 6779
Opkomst % 84,42 94,09 92,48 93,68 93,36 92,6
Blanco en ongeldig % 2,77 3,76 4,02 4,73 6,27 5,74 3,25 3,9

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1988: PVDA / 1994: Vlaams Blok / 2012: Bertem Beter Besturen (BBB)


Partnergemeenten bewerken

Bekende inwoners bewerken

Nabijgelegen kernen bewerken

Meerbeek, Veltem, Egenhoven, Korbeek-Dijle, Leefdaal

Literatuur bewerken

  • H. Vannoppen, De geschiedenis van Bertem, de parel van de Voervallei, Bertem, 1978.
  • H. Vannoppen, De geschiedenis van Bertem, het Teussersdorp bij de romaanse kerk, Bertem, 1980.
  • E. Derveaux (red.), Versteende geloften. Kapellen in Tervuren en Bertem (Vura Ducum, 7), Tervuren, 2009.

Externe links bewerken

Zie de categorie Bertem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bertem&oldid=67203669"