Wikipedia

Tielt

gemeente en stad in West-Vlaanderen, België
Zie Tielt (Vlaams-Brabant) voor de deelgemeente in de Vlaams-Brabantse gemeente Tielt-Winge.

Tielt is een stad en gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen. Ze ligt in de driehoek Gent, Brugge en Kortrijk. De stad telt ruim 20.000 inwoners en is de hoofdplaats van het arrondissement Tielt.

Tielt
Stad in België Vlag van België
Tielt (België)
Tielt
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Arrondissement Tielt
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		68,85 km² (2021)
81,49%
8,62%
9,89%
Coördinaten 51° 0' NB, 3° 20' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid 		20.701 (01/01/2023)
50,11%
49,89%
300,67 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder 		(01/01/2023)
18,79%
58,2%
23,01%
Buitenlanders 8,79% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Luc Vannieuwenhuyze (CD&V)
Bestuur CD&V, Iedereen Tielt
Zetels
CD&V
N-VA-Open Vld
Iedereen Tielt
Vooruit
Groen
 27
13
7
4
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 20.343 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 4,13% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
8700
8700
8700
8700 		Deelgemeente
Tielt
Aarsele
Kanegem
Schuiferskapelle
Zonenummer 051
NIS-code 37015
Politiezone Regio Tielt
Hulpverleningszone Midwest
Website www.tielt.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Tielt
in de provincie West-Vlaanderen
Portaal  Portaalicoon   België

Geschiedenis bewerken

  Zie Geschiedenis van Tielt voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Vroegste geschiedenis bewerken

 
Tielt op de Ferrariskaart

Tielt is ontstaan in de periode 5de-10de eeuw. De oudste vermelding in de vorm van Tiletum[1] en dateert uit 1105. Het betreft een vermeldingen van de belasting die de heer van een Tieltse villa betaalde. Daarom werden in 2005 in de stad verschillende evenementen gehouden om '900 jaar Tielt op schrift' te vieren.

In 1245 werden aan Tielt de stadsrechten verleend, en in 1275 werd de lakenhalle gebouwd. Daarna volgden het houden van een jaarmarkt (recht geschonken door Filips de Stoute), een schepenhuis, de Minderbroeders (lange tijd was in Tielt zelfs het noviciaat) en een Latijnse school in 1686, namelijk het Sint-Jozefscollege (vandaag De Bron). Tussendoor werd meermaals een gedeelte van Tielt verwoest door een stadsbrand of de Gentenaren die oorlog kwamen voeren.

In 1602 werd Tanneke Sconyncx beschuldigd van hekserij en in Tielt gemarteld tot ze bezweek.

Eerste Wereldoorlog bewerken

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was het hoofdkwartier van het Duitse vierde leger gevestigd in een aantal Tieltse herenhuizen, die allemaal werden opgeëist door de Duitse bezetter. Het Armee Ober Kommando 4 (A.O.K. 4) logeerde in de Hoogstraat in huizen nr. 26, 34, 44, 53 en 54, alsook in de Nieuwstraat nr. 7 tot en met 21. De generaal-veldmaarschalk hertog Albrecht van Württemberg was opperbevelhebber van 1914 tot 1917 en werd nadien opgevolgd door Friedrich Bertram Sixt von Armin. Beiden logeerden in de woning Hoogstraat 26, die eigendom was van de toenmalige schepen en latere burgemeester René Colle. Het leger bestond uit 180.000 manschappen die in België actief waren. De staf van het commando bestond tot 400 medewerkers, soldaten en officieren. De Duitse keizer Wilhelm II kwam verscheidene malen hier op bezoek, namelijk in 1914, 1915 en 1916.[2]

Tweede Wereldoorlog bewerken

 
1e Pantserdivisie (Polen) in Tielt, 1944

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Tielt verscheidene keren gebombardeerd, waardoor na de bevrijding door de 1e Poolse Pantserdivisie onder leiding van generaal Maczek op 8 september 1944 de heropbouw noodzakelijk was. Er sneuvelden vijf Tieltenaars, acht Poolse en vijfentwintig Duitse soldaten. Op het Generaal Maczekplein in Tielt staat het Bevrijdingsmonument; een Sherman Fireflytank om de bevrijding door de Polen te herdenken. Het werd door generaal Maczek in september 1979 onthuld.

Geografie bewerken

Kernen en wijken bewerken

De stad Tielt bewerken

 
Markt met Halletoren en Sint-Pieterskerk op de achtergrond

Tielt is een typische provinciestad, zodat de nodige centrumfuncties aanwezig zijn. Zowel in de verzorgende als industriële sector is Tielt een belangrijke regionale pool met de aanwezigheid van het Sint-Andriesziekenhuis, het daaraan verbonden Woon- en Zorgcentrum Samen en het Woon- en Zorgcentrum Deken Darras, en de drie industrieterreinen. Ook de functie van scholenstad is sterk aanwezig met vijf secundaire scholen (alle niveaus in het katholiek en gemeenschapsonderwijs zijn aanwezig). Naast het verplichte dagonderwijs is in Tielt ook een Stedelijke Academie voor Muziek en Woord en een Stedelijke Kunstacademie aanwezig (2300 leerlingen), met afdelingen in een aantal buurgemeenten.

Deelgemeenten bewerken

Naast de oorspronkelijke gemeente Tielt telt de gemeente drie deelgemeenten: voormalige gemeenten die in de tweede helft van de twintigste eeuw erbij zijn gevoegd:

  • Schuiferskapelle: de kleinste deelgemeente, ten noorden van de eigenlijke stad.
  • Kanegem: de deelgemeente in het noordoosten, iets groter dan Schuiferskapelle. Ze staat bekend door de fleurige bloemen waar het dorp mee versierd is.
  • Aarsele: de grootste deelgemeente van Tielt, in het zuidoosten.
 
Tielt, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.
Naam Oppervlakte
(km²)		 Bevolking
(2019[3])
I Tielt (kerngemeente) 34,64 15.227
II Schuiferskapelle 7,93 1.129
III Kanegem 10,84 1.179
IV Aarsele 15,10 2.959

De Romeinse cijfers in bovenstaande tabel en op de landkaart corresponderen met elkaar.

De gemeente Tielt grenst aan de volgende dorpen en gemeenten:

Bezienswaardigheden bewerken

  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Tielt voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  •  
    De Hallentoren
  •  
    Huis Mulle de Terschueren
  •  
    De Sint-Pieterskerk
  •  
    De Onze-Lieve-Vrouwekerk
  •  
    De Sint-Jozef Werkmankerk
  •  
    Toren van Huis Denys en Sint-Pieterskerk vanuit de Ieperstraat
  •  
    Sherman-tank en herdenkingsmonument Poolse bevrijding
  •  
    Beeld Generaal Maczek
  •  
    Beeld van Tanneke Sconyncx, beschuldigd van hekserij
  •  
    De voormalige woning van burgemeester René Colle.
  •  
    Minderbroederklooster
  •  
    Poelbergmolen
  •  
    Stadhuis

Natuur en landschap bewerken

Tielt ligt in Zandlemig Vlaanderen, op het Plateau van Tielt. Het betreft een cuestarug die zich uitstrekt van Aarsele tot Koolskamp. Tielt ligt aan de Poekebeek die in oostelijke richting stroomt. De hoogte bedraagt 14 tot 51 meter. Van landschappelijk belang is de Poelberg, een geïsoleerde heuvel van ruim 40 meter hoogte ten zuidoosten van Tielt.

Demografie bewerken

Demografische evolutie voor de fusie bewerken

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december
  • 1866: Afsplitsing van Schuiferskapelle in 1862 als zelfstandige gemeente

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar Aantal[4]
1992 19.403
1993 19.377
1994 19.459
1995 19.384
1996 19.435
1997 19.365
1998 19.240
1999 19.241
2000 19.208
2001 19.115
2002 19.177
2003 19.221
2004 19.229
2005 19.234
2006 19.269
2007 19.357
2008 19.474
2009 19.536
2010 19.647
2011 19.714
2012 19.922
2013 19.974
2014 19.968
2015 20.070
2016 20.159
2017 20.301
2018 20.422
2019 20.502
2020 20.603
2021 20.390
2022 20.500
2023 20.701
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Politiek bewerken

Structuur bewerken

Tielt Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau   Europese Unie   België   Vlaanderen   West-Vlaanderen Tielt Tielt
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers		 Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring West-Vlaanderen Roeselare-Tielt Tielt Tielt Tielt
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Burgemeesters bewerken

Tijdspanne Burgemeester[5]
1800 - 1814 Mulle
1814 - 1826 Jacob Eugeen Larmuseau
1827 - 1830 Auguste Dury
1830 - 1836 Jean Poelman
1836 - 1841 Pierre Erard
1841 - 1881 Charles Stevens
1882 - 1892 Leo de Mûelenaere
1892 - 1909 Jan Boone
1909 - 1919 Emiel Vandevyvere
Tijdspanne Burgemeester
1919 - 1932 Fritz Boone
1933 - 1946 René Colle
1946 - 1969 Joseph Baert (CVP)
1969 - 1988 Daniël Vander Meulen
1989? - 1991[6] Marcel Verleye
1992[7] - 1995 Firmin Warnez
1995 - 2011 Michiel Van Daele
2011 - 2012 Luc Vannieuwenhuyze (CD&V)
2013 - 2018 Els De Rammelaere (N-VA)
2019 - heden Luc Vannieuwenhuyze (CD&V)

Geschiedenis bewerken

Legislatuur 2019 - 2025 bewerken

De burgemeester van Tielt is sinds 1 januari 2019 Luc Vannieuwenhuyze, die met zijn partij CD&V een coalitie sloot met Iedereen Tielt en Groen. In januari 2023 besliste Groen om uit het stadsbestuur te stappen. De coalitie werd verdergezet door CD&V en Iedereen Tielt.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 bewerken

Partij of kartel 10-10-1976[8] 10-10-1982[8] 9-10-1988[8] 9-10-1994[8] 8-10-2000[8] 8-10-2006[9] 14-10-2012[10] 14-10-2018[11] 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 27% 27% 31
CVP1/ CD&V+N-VAA/ CD&V2 53,181 15 42,261 12 44,111 13 32,611 10 40,931 12 55,48A 16 42,52 12 40,82 13 2
VU1/ VU&ID2/ CD&V+N-VAA/ Open Vld-N-VAB/ Team BurgemeesterD 23,611 6 19,141 4 - 9,981 2 13,372 3 28,2B 7 24,4B 7 D
GT1/ TIELT2/ VLD3/ Open Vld-N-VAB/ Team BurgemeesterD - 19,521 5 31,382 8 32,243 10 21,253 6 17,113 4
Iedereen Tielt1/ Iedereen Telt2 - - - - - - - 16,71 4 2
SP1/ sp.a2/ sp.a+GroenC/ Vooruit3 16,631 4 17,651 4 15,241 3 11,691 2 121 3 21,382 5 23,88C 6 11,52 2 3
Agalev1/ Groen!2/ sp.a+GroenC/ Groen3 - - 6,371 1 6,221 1 6,631 1 6,022 0 6,63 1 3
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 - - - 3,081 0 5,821 0 - 5,422 0 - -
Anderen(*) 6,57 0 1,42 0 1,98 0 4,17 0 - - - - -
Totaal stemmen 13470 13831 14251 14252 14257 7667 14655 14801
Opkomst % 96,05 94,69 94,09 96,03 93,11 93,80
Blanco en ongeldig % 3,54 4,49 4,76 5,75 5,23 4,76 4,60 5,50

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt.
(*) 1976: OK (5,83%), PVDA (0,74%) / 1982: UV (1,42%) / 1988: UV (0,84%), VI (0,57%), PVDA (0,57%) / 1994: CDP (3,6%), PVDA (0,57%)

Cultuur bewerken

Stadswapen bewerken

 

In zilver (wit) een keper van keel (rood) vergezeld van drie omgewende (naar rechts) sleutels in sabel (zwart). Het Schild is gekroond met de stedenkroon. De keper (rode driehoek) werd verleend door Willem van Normandië toen hij Tielt privileges toekende. Het is afgeleid van het wapen van Kortrijk. De drie sleutels moesten voor een onderscheid zorgen met het wapen van Harelbeke dat dezelfde privileges kreeg als Tielt.

Evenementen bewerken

Sinds 1959 profileert Tielt zich als Europastad. Om de vier jaar rijdt de Europastoet uit op de zondag van de Tieltse Europafeesten. Deze jaarlijkse feesten vinden plaats tijdens het eerste weekend van juli, met optredens, braderie, straattheater, bluesfestival in de Patersdreef en vuurwerk.

Mobiliteit bewerken

Wegen bewerken

De N37 (primaire weg categorie II) verbindt Tielt in noordoostelijke met de autosnelweg A10/E40 ter hoogte van Aalter. In westelijke richting loopt deze weg richting Roeselare en zorgt er voor aansluiting op de snelweg A17/E403.

De N35 loopt in oostelijke richting naar Oost-Vlaanderen en de stad Deinze.

Spoorwegen bewerken

Op 31 december 1855 bereikten de spoorwegen Tielt met de lijn 73, Deinze - Tielt, die later deel uitmaakte van de lijn Gent - Deinze - Lichtervelde - Veurne - De Panne. Er kwam ook een lijn 73A naar Ingelmunster, die Tielt rechtstreeks met Kortrijk verbond, maar deze is nu niet meer in gebruik. Er zijn twee stations in Tielt, Station Tielt en Station Aarsele.

Buurtspoorwegen bewerken

Op 7 december 1886 werd de buurtspoorweglijn van Tielt naar Aalter geopend. Deze lijn werd later verlengd tot de Nederlandse grens bij Watervliet. Op 24 december 1889 is de buurtspoorweglijn naar Zwevezele, Ardooie, Roeselare en Hooglede geopend. Beide lijnen deelden de sporen tussen de markt en het station, waar eveneens een paardentram dienst heeft gereden van 16 juli 1899 tot 30 september 1914. In 1953 werden de buurtspoorweglijnen in Tielt opgeheven en opgebroken.

Bekende Tieltenaars bewerken

Zustersteden bewerken

Tielt is verbroederd met vier zustersteden:

Zie ook bewerken

Nabijgelegen kernen bewerken

Aarsele, Kanegem, Schuiferskapelle, Egem, Pittem, Meulebeke, Marialoop, Wakken, Dentergem

Externe link bewerken

Zie de categorie Tielt van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tielt&oldid=67384081"