Menen

gemeente in West-Vlaanderen, België

Menen (Frans: Menin) is een stad in de Belgische provincie West-Vlaanderen. De stad telt ruim 34.000 inwoners. In de streek zelf wordt de stad Mjinde genoemd, in de rest van de provincie wordt de naam Mjeenn gebruikt.

Menen
Stad in België Vlag van België
Menen (België)
Menen
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Arrondissement Kortrijk
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
33,16 km² (2021)
54,01%
18,49%
27,5%
Coördinaten 50° 48' NB, 3° 7' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
34.322 (01/01/2023)
49,69%
50,31%
1034,93 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
20,93%
57,82%
21,25%
Buitenlanders 13,71% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Eddy Lust (Open Vld)
Bestuur Open Vld, N-VA, sp.a
Zetels
CD&V
Open Vld
sp.a
N-VA
Vlaams Belang
Groen
31
10
6
6
4
3
2
Economie
Gemiddeld inkomen 18.021 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 6,69% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
8930
8930
8930
Deelgemeente
Menen
Lauwe
Rekkem
Zonenummer 056
NIS-code 34027
Politiezone Grensleie
Hulpverleningszone Fluvia
Website www.menen.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Kortrijk
in de provincie West-Vlaanderen
Portaal  Portaalicoon   België

Geschiedenis bewerken

 
Menen in de eerste helft van de 17e eeuw (afbeelding uit Flandria Illustrata - 1641)

In het gebied zijn vondsten uit het laatpaleolithicum en uit het neolithicum bekend. Ook uit de Romeinse tijd zijn dakpannen en potscherven gevonden, en ook sporen van een kleine Gallo-Romeinse nederzetting uit het 3e kwart van de 1e eeuw n.Chr.

De stad is ontstaan aan een doorwaadbare plaats in de Leie, op de handelsweg Torhout-Rijsel. De oudste naamsvermelding stamt uit 1087, toen het patronaatsrecht van de kerk van Menen werd toegekend aan de Abdij van Hasnon. In 1193 kwamen ze aan Arnulf en Mathilde van Menen, die de heerlijkheid Menen in bezit hadden. De familie heerste tot 1288. Toen ontnam graaf Gwijde van Dampierre de heerlijke rechten en viel Menen rechtstreeks onder de graaf. Het beheer kwam nu aan een baljuw. Nabij de Sint-Vedastuskerk was waarschijnlijk de burcht van de heren.

In 1351 verleende graaf Lodewijk van Male stadsrechten aan Menen. Menen werd stapelplaats voor wollen garens en verkreeg ook marktrechten. De Leie speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling tot een belangrijk centrum van lakennijverheid. In de 16e eeuw was de stad beroemd om zijn bier en telde toen 104 meester-brouwers. De stapelplaats verhuisde in 1353 naar Moorsele, waar veel spinsters werkten.

In 1488 vonden plunderingen plaats door troepen van Frederik III, naar aanleiding van de Vlaamse Opstand tegen Maximiliaan. In 1548 werd een groot deel van de stad door brand verwoest, waarbij ongeveer 570 van de 700 huizen verwoest werden. Hierna vonden vele uitbreidingen plaats en de stichting van nieuwe gebouwen.

Als grensstad werd Menen al vroeg versterkt. De eerste omwallingen dateren uit 1578, nog tijdens de aanleg ervan werd Menen ingenomen door Malcontenten. In 1579 werd de stad door Schotse troepen op de Spaansgezinden heroverd en in 1582 kwam de stad, door Alexander Farnese, definitief in Spaanse handen. Tussen 1579 en 1830 werd Menen tweeëntwintig maal belegerd. De belegeringen drukten zwaar op de welvaart van de stad, de bevolking was sinds 1578 massaal vertrokken naar Haarlem, de weefindustrie zou de komende tien jaren zelfs halveren.[1]

Vanaf 1635 was Frankrijk in oorlog met Spanje. Menen werd in 1645 door Frankrijk veroverd en geplunderd, in 1658 kwam Menen weer in Spaanse handen. De vestingen werden geslecht, maar in 1678 kwam Menen weer bij Frankrijk krachtens het Verdrag van Nijmegen.

Tussen 1679 en 1689 werd de stad versterkt door Vauban. Tijdens de Spaanse Successieoorlog werd Menen opnieuw belegerd, nu door de troepen van Marlborough. In 1706 capituleerde Menen en werden de Franse legers verdreven. In 1713 kwam Menen aan de Oostenrijkse Nederlanden.

Tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog voerde Frankrijk oorlog met Oostenrijk en in 1744 werd Menen beschoten en ingenomen door de troepen van Lodewijk XV. Het Hollandse garnizoen, dat daar vanwege het Barrièretraktaat aanwezig was, moest vertrekken. De Fransen vernietigden de meeste vestingwerken die ze zelf ooit hadden gebouwd. Krachtens de Vrede van Aken werd Menen weer Oostenrijks.

In 1792 werd Menen opnieuw door de Fransen ingenomen, in 1793 gevolgd door Oostenrijkers, Hollanders, Fransen en opnieuw Oostenrijkers. In 1794 werd Menen opnieuw vanuit Halluin door de Fransen gebombardeerd, wat tot grote schade leidde, en op 30 april van dat jaar kwam de stad in Franse handen. Dit duurde tot 1814, toen werd het onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden. Opnieuw werd Menen een vestingstad tegen Frankrijk gericht. In 1830 kwam Menen aan de nieuwe staat België, maar de vestingbouw ging door tot 1840. Vanaf 1852 werden de vestingen gedeeltelijk geslecht en de militaire gronden verkocht.

In 1853 kwam, op initiatief van de Société des chemins de fer de la Flandre-Occidentale, Spoorlijn 69 tot stand die Menen met onder meer Kortrijk en Ieper verbond. In 1879 volgde een spoorlijn naar Tourcoing.

In 1846 werd de steenweg naar Wervik in gebruik genomen en in 1869 die naar Moeskroen. Ook riolering en gasverlichting werden aangelegd. De industrie was verwaarloosbaar, de inwoners werkten in de fabrieken van Halluin, Roncq, Tourcoing en Armentières. In Menen kende men vooral de verwerking van vlas, katoen, kant en tabak. Vooral de firma van A. Plaideau, opgericht in 1815, was van belang. In de 2e helft van de 19e eeuw kwamen daarbij gas, rubber, baksteen en ijzer. Vaak stond er ook een fabriek in het naburige Halluin, om invoertarieven te ontwijken.

Op 14 oktober 1914 werd Menen door de Duitsers bezet. De oorlog leidde ertoe dat de helft van de huizen werd vernield. Na de oorlog werd in 1921-1923 de wijk Ons Dorp gebouwd. De houten noodwoningen werden uiteindelijk vervangen door huizen in de Nieuwe Tuinwijk.

In 1921 werd de Leie rechtgetrokken, waardoor schepen tot 300 ton Menen konden bereiken. De oude Leie-arm werd in 1923 gedempt. In 1971 en 1987-1988 werd de Leie geschikt gemaakt voor nog grotere schepen.

Kernen en buurgemeenten bewerken

Naast Menen-centrum liggen binnen de gemeente ook nog de deelgemeentes Lauwe en Rekkem. In Rekkem ligt nog het dorp Paradijs, dat door de A14/E17 van Rekkem gescheiden is. Binnen Menen zelf liggen in het centrum nog twee aparte wijken en parochies, namelijk De Barakken en Ons Dorp. Menen zelf bevindt zich grotendeels ten noorden van de Leie, Lauwe en Rekkem meer oostwaarts ten zuiden van die rivier. De bebouwing in de stadskern van Menen, meer bepaald de wijk De Barakken ten zuiden van de Leie, sluit over de Franse grens aan op die van Halluin.

# Naam Oppervlakte Bevolking (2006)
I
 
(V)
(VI)
Menen
- Menen
- De Barakken
- Ons Dorp
16,49
 
 
 
19.246
 
 
 
II Lauwe 8,80 8.357
III
 
(IV)
Rekkem
- Rekkem
- Paradijs
7,90
 
 
4.813
 
 

De gemeente Menen grenst aan de volgende dorpen:

Kaart bewerken

 
Menen, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Bezienswaardigheden bewerken

  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Menen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur en landschap bewerken

Menen ligt aan de Leie, die deels grensrivier is met Frankrijk (Halluin) en deels door de stad loopt. De hoogte varieert tussen 17 en 20 meter. De stad ligt in Zandlemig Vlaanderen.

Evenementen bewerken

Jaarlijks worden in Menen de Wieltjesfeesten gehouden. Ook Grensrock is een evenement dat jaarlijks wordt gehouden, artiesten zoals Ozark Henry, K's Choice en vele anderen kwamen de Menenaars met hun talenten amuseren.

Politiek bewerken

Structuur bewerken

Menen Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau   Europese Unie   België   Vlaanderen   West-Vlaanderen Kortrijk Menen
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegen­woordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring West-Vlaanderen Kortrijk-Ieper Kortrijk Menen Menen
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Burgemeesters bewerken

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 bewerken

Partij 10-10-1976[2] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[3] 14-10-2012[4] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 31 % 31 % 31 % 31 % 31 % 31 % 31 % 31
CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V2 38,391 13 30,181 10 28,031 10 26,211 9 24,111 8 21,99A 7 23,862 8 29,42 10
VU1 / CD&V+N-VAA / N-VA2 14,831 4 16,041 5 10,191 2 - - 17,252 6 12,62 4
PVV1 / VLD2 / Open Vld3 10,591 3 13,761 4 17,051 5 17,72 6 22,242 7 19,082 6 16,013 5 18,13 6
SP1 / sp.a-SpiritB / sp.a-GroenC /sp.a2 33,851 11 33,811 12 37,981 13 31,151 11 32,951 12 32,24B 12 24,26C 8 17,22 6
AGALEV1 / Groen!2 / sp.a-GroenC / Groen3 - - 5,981 1 6,081 1 - 4,822 0 9,23 2
Vlaams Blok1/Vlaams Belang2 - - - 5,481 1 7,531 2 12,512 4 5,922 1 10,22 3
PVDA1/KP-PVDA2 0,771 0 0,621 0 0,762 0 0,991 0 - - - 3,21 0
KPB 1,57 0 0,92 0 - - - - -
Open Stad Menen - - - - - - 7,37 2 -
NIEUW - - - - - 9,37 2 5,33 1 -
VIA - - - - 5,37 1 - - -
GEBE - - - 11,57 3 5,28 1 - - -
Anderen(*) - 4,67 0 - 0,82 0 2,51 0 - - -
Totaal stemmen 23750 23079 23009 22605 22327 22918 22314 22326
Opkomst % 94,26 93,12 92,62 94,08 91,94 93,4
Blanco en ongeldig % 5,2 5,91 6,08 6,79 6,29 5,62 6,59 6,2

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*) 1982: KF / 1994: WIEB / 2000: JONK

Demografische evolutie bewerken

Demografische ontwikkeling voor de fusie bewerken

Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976= inwoneraantal per 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar Aantal[5]
1992 32.649
1993 32.534
1994 32.422
1995 32.408
1996 32.388
1997 32.201
1998 32.281
1999 32.155
2000 32.028
2001 31.918
2002 32.156
2003 32.080
2004 32.141
2005 32.325
2006 32.413
2007 32.439
2008 32.466
2009 32.610
2010 32.530
2011 32.731
2012 32.683
2013 32.707
2014 32.964
2015 32.905
2016 32.877
2017 33.112
2018 33.190
2019 33.385
2020 33.540
2021 33.708
2022 33.982
2023 34.322
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Bekende personen bewerken

Nabijgelegen kernen bewerken

Geluwe, Wervik, Halluin, Rekkem, Lauwe, Moorsele, Dadizele

Literatuur bewerken

Externe links bewerken

Zie de categorie Menen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.