Zonnebeke

**Zonnebeke**
Gemeente in België
	(Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Ieper
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	68,09 km² (2021); 84,19%; 6,99%; 8,82%
Coördinaten	50° 52' NB, 2° 59' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	12.658 (01/01/2023) ; 50,45% ; 49,55% ; 185,9 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2023); 20,12%; 59,75%; 20,13%
Buitenlanders	2,95% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Ingrid Vandepitte (#TEAM8980)
Bestuur	#TEAM8980
Zetels; #TEAM8980 ; [Insamenspraak]; [N-VA] ; [Lijst Passendale];	23; 14; 5; 3; 1;
Economie
Gemiddeld inkomen	20.169 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad	2,78% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 8980; 8980; 8980; 8980; 8980	Deelgemeente; Zonnebeke; Beselare; Geluveld; Passendale; Zandvoorde
Zonenummer	051 & 057
NIS-code	33037
Politiezone	Arro Ieper
Hulpverleningszone	Westhoek
Website	www.zonnebeke.be
Detailkaart
	ligging binnen het arr. Ieper in de provincie West-Vlaanderen
Foto's
	Zonnebeke
Portaal	België

Zonnebeke is een Belgische gemeente in het zuidwesten van de provincie West-Vlaanderen, de streek die gekend is als de Westhoek. De gemeente omvat vijf deelgemeenten: Beselare, Geluveld, Passendale, Zandvoorde en Zonnebeke en telt ruim 12.500 inwoners. De plaatselijke bevolking spreekt van 'Zunnebeke'.

Geschiedenis Bewerken

De naam Zonnebeke komt van Sinnebeche. De eerste vermelding van Sinnebeche dateert van rond 1072. Dit staat in een oorkonde van de bisschop Drogo uit Terwaan. Hierin vraagt hij aan Fulpoldus, kastelein van Ieper, om in het reeds bestaande parochiekerkje een kapittel van drie kanunniken te vormen en te onderhouden. Hierdoor ontstond een klooster dat later zou uitgroeien tot de invloedrijke en machtige augustijnenabdij Zonnebeke. Iets verderop vestigde zich een benedictijnse vrouwengemeenschap, de Nonnenbosabdij. De godsdiensttroebelen dreven haar eind 16e eeuw tot een verhuis naar Ieper. De mannenabdij bleef zo'n goede 700 jaar het centrum van cultureel, bestuurlijk werk en economie van het dorpje, tot de Franse Republiek in 1797 alle kerkelijke goederen in beslag nam en verkocht. De paters werden daarna verbannen.

Rond Zonnebeke hadden tijdens de Eerste Wereldoorlog heel wat gevechten plaats. In de deelgemeente Passendale bevindt zich het Tyne Cot Cemetery, de grootste Britse militaire begraafplaats ter wereld. In 2017 werd de Zonnebeke Church Dugout voor korte tijd voor het publiek opengesteld, een ondergrondse schuilplaats voor Britse soldaten onder de toenmalige kerk van Zonnebeke.

Na de Eerste Wereldoorlog kwamen de gevluchte inwoners terug. Het was onzeker of Zonnebeke zou worden heropgebouwd, maar met de steun van de Belgische overheid werden de werken aangevat. Architect Huib Hoste had er een groot aandeel in, al botste zijn modernisme op te veel weerstand om al zijn plannen te kunnen verwezenlijken.^[1] Hij realiseerde uiteindelijk de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de toenmalige gemeenteschool, de pastorij en een huizenrij in de Roeselarestraat. Architect Antoon Dujardijn uit Brugge tekende het gemeentehuis, dat een heleboel vernieuwingen heeft meegemaakt, waaronder aanpassingen in 1975 en 1994 en de toevoeging van een inkom met onthaal in 2011.

Toponymie Bewerken

Zonnebeke of Sinnebeche is een duale taalkundige topologische naam voor een waterstroom.

Sinne: oud Germaans of Gallisch als sania voor een waterstroom zoals in Zenne, Seine, Senne, Sinne, Zuun
Beke of beche: modern Nederlands en Germaans als beek.

Kernen Bewerken

Naast Zonnebeke bestaat de gemeente nog uit de deelgemeenten Beselare, Geluveld en Zandvoorde en Passendale. Verder liggen in de gemeente nog een aantal gehuchtjes verspreid, zoals Molenaarelst, Broodseinde en Frezenberg.

	Naam	Oppervlakte (km²)	Bevolking (01/01/2014)
I	Zonnebeke	16,55	4.472
II	Beselare	14,33	2.684
III	Geluveld	7,79	1.553
IV	Passendale	22,22	3.152
V	Zandvoorde	6,68	521

De gemeente Zonnebeke grenst aan een groot aantal dorpen en gemeenten:

a. Moorslede (gemeente Moorslede) en het dorpje Slypskapelle
b. Dadizele (gemeente Moorslede)
c. Geluwe (stad Wervik)
d. Wervik (stad Wervik) en het dorpje Kruiseke
e. Komen (stad Komen-Waasten) en het dorpje Ten Brielen
f. Houthem (stad Komen-Waasten)
g. Hollebeke (stad Ieper)

h. Zillebeke (stad Ieper)
i. Ieper (stad Ieper)
j. Langemark (gemeente Langemark-Poelkapelle)
k. Poelkapelle (gemeente Langemark-Poelkapelle)
l. Westrozebeke (gemeente Staden)
m. Oostnieuwkerke (gemeente Staden)
n. Roeselare (stad Roeselare)

Kaart Bewerken

Zonnebeke, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Bezienswaardigheden Bewerken

Zie ook: Lijst van onroerend erfgoed in Zonnebeke

De Onze-Lieve-Vrouwekerk werd gebouwd na de vernielingen van het dorpscentrum en de vorige kerk in de Eerste Wereldoorlog. Ze werd gebouwd tussen 1921 en 1924 naar een ontwerp van Huib Hoste, en wordt beschouwd als de eerste moderne kerk in België. De kerk, de pastorie en zijn omgeving zijn beschermd.
Het gemeentehuis dateert uit 1925.
Het Kasteel van Zonnebeke was in de 18de eeuw de vroegere abtswoning van de verdwenen Augustijnenabdij, maar werd vernield tijdens de oorlog. Een volledig nieuw gebouw werd in 1924 opgetrokken op het kasteeldomein. Het huisvest nu het Memorial Museum Passchendaele 1917.
Zonnebeke en zijn deelgemeenten tellen tientallen oorlogsmonumenten en militaire kerkhoven, zoals:
- Een gedenkzuil met bovenaan aan elke zijde een bronzen "7" herinnert aan de 7th Royal Artillery Division. De zuil werd in 1924 opgericht.
- Het Buttes New British Cemetery en aansluitend Polygon Wood Cemetery zijn twee Britse militaire begraafplaatsen. Op beide begraafplaatsen samen liggen ruim 2200 gesneuvelden begraven. Op een heuvel op de begraafplaats staat ook het Fifth Australian Division Memorial voor de gesneuvelde soldaten van deze divisie.

Galerij Bewerken

Onze-Lieve-Vrouwekerk
Het Memorial Museum Passchendaele 1917
Buttes New British Cemetery
Gemeentehuis

Natuur en landschap Bewerken

Zonnebeke ligt in Zandlemig Vlaanderen op een hoogte van 45 meter. De hoogte in de omgeving varieert van 20 tot 62 meter door de aanwezigheid van de Midden-West-Vlaamse Heuvelrug. De bossen en natuurgebieden van belang zijn het Polygoonbos in het zuiden, en het kasteeldomein, nu een openbaar park, in de kom. De Zonnebeek stroomt langs het dorp en het kasteeldomein.

Demografische ontwikkeling Bewerken

Demografische evolutie voor de fusie Bewerken

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen

Demografische evolutie van de fusiegemeente Bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen: NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Politiek Bewerken

Structuur Bewerken

Zonnebeke		Supranationaal	Nationaal	Gemeenschap	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België	Vlaanderen	West-Vlaanderen	Ieper			Zonnebeke
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering	Vlaamse regering	Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegenwoordigers	Vlaams Parlement	Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring West-Vlaanderen			Kortrijk-Ieper	Ieper	Zonnebeke	Zonnebeke
Verkiezing		Europese	Federale	Vlaamse	Provincieraads-				Gemeenteraads-

Burgemeesters Bewerken

1921-1931: Emiel Priem
...
1948-1958: Antoon Van Walleghem
1958-1982: Paul Priem
1983-2003: Maurice Bourgois
2003-2014: Dirk Cardoen
2015-2022: Dirk Sioen
2023-????: Ingrid Vandepitte

2013-2018 Bewerken

Burgemeester is Dirk Cardoen van de INSPRAAK, die begin 2015 opgevolgd wordt door partijgenoot Dirk Sioen. Deze partij heeft de meerderheid met 12 op 23 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 Bewerken

Partij		10-10-1976^[2]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[3]		14-10-2012^[4]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	23	%	23
	CVP¹ / KVP² / ACW³ / CD&V⁴ / Team8980^B	54,01¹	13	32,45²	7	39,79¹	9	40,08¹	10	33,4¹	8	28,95⁴	6	28,19⁴	6	53,7^B	14
	ACW	54,01¹	13	16,75³	3	39,79¹	9	40,08¹	10	33,4¹	8	28,95⁴	6	28,19⁴	6
	Inspraak^A / Team8980^B	-		-		-		20,4^A	4	29,78^A	7	34,84^A	8	47,2^A	12
	PVV¹ / VLD²	-		-		4,47¹	0	5,95²	0	5,02²	0
	VU¹ / N-VA²	12,81¹	2	-		21,74¹	5	-		-						14,9²	3
	SP¹ / sp.a² / IN SAMENSPRAAK³	17,55¹	3	26,97¹	6	30,39¹	7	28,89¹	7	26,8¹	6	26,54²	6	24,61²	5	23,9³	5
	Lijst Passendale	-		-		-		-		-		-		-		7,4	1
	Vlaams Blok¹ / Vlaams Belang²	-		-		-		-		5¹	0	9,67²	1	-		-
	Agalev	-		-		3,62	0	4,68	0	-		-		-		-
	IN82	-		23,84	5	-		-		-		-		-		-
	AVB	15,63	3	-		-		-		-		-		-		-
Totaal stemmen		7937		7980		8096		8213		8419		8849		9093		9256
Opkomst %						96,61		95,52		94,71		96,31		95,12		95,4
Blanco en ongeldig %		2,85		4		3,79		4,03		4,88		4,37		6,06		5,9

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt