Zonnebeke

gemeente in West-Vlaanderen, België

Zonnebeke is een Belgische gemeente in het zuidwesten van de provincie West-Vlaanderen, de streek die gekend is als de Westhoek. De gemeente omvat vijf deelgemeenten: Beselare, Geluveld, Passendale, Zandvoorde en Zonnebeke en telt ruim 12.500 inwoners. De plaatselijke bevolking spreekt van 'Zunnebeke'.

Zonnebeke
Gemeente in België Vlag van België
Zonnebeke (België)
Zonnebeke
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Arrondissement Ieper
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
68,09 km² (2022)
84,13%
7,07%
8,8%
Coördinaten 50° 52' NB, 2° 59' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
12.705 (01/01/2024)
50,38%
49,62%
186,59 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
19,86%
59,57%
20,57%
Buitenlanders 3,35% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Ingrid Vandepitte (#TEAM8980)
Bestuur #TEAM8980
Zetels
#TEAM8980
Insamenspraak
N-VA
Lijst Passendale
23
14
5
3
1
Economie
Gemiddeld inkomen 20.108 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad 2,78% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
8980
8980
8980
8980
8980
Deelgemeente
Zonnebeke
Beselare
Geluveld
Passendale
Zandvoorde
Zonenummer 051 & 057
NIS-code 33037
Politiezone Arro Ieper
Hulpverleningszone Westhoek
Website Officiële website
Detailkaart
ligging binnen het arr. Ieper in de provincie West-Vlaanderen
Foto's
Zonnebeke
Zonnebeke
Portaal  Portaalicoon   België

Geschiedenis

bewerken

De naam Zonnebeke komt van Sinnebeche. De eerste vermelding van Sinnebeche dateert van rond 1072. Dit staat in een oorkonde van de bisschop Drogo uit Terwaan. Hierin vraagt hij aan Fulpoldus, kastelein van Ieper, om in het reeds bestaande parochiekerkje een kapittel van drie kanunniken te vormen en te onderhouden. Hierdoor ontstond een klooster dat later zou uitgroeien tot de invloedrijke en machtige augustijnenabdij Zonnebeke. Iets verderop vestigde zich een benedictijnse vrouwengemeenschap, de Nonnenbosabdij. De godsdiensttroebelen dreven haar eind 16e eeuw tot een verhuis naar Ieper. De mannenabdij bleef zo'n goede 700 jaar het centrum van cultureel, bestuurlijk werk en economie van het dorpje, tot de Franse Republiek in 1797 alle kerkelijke goederen in beslag nam en verkocht. De paters werden daarna verbannen.

Rond Zonnebeke hadden tijdens de Eerste Wereldoorlog heel wat gevechten plaats. In de deelgemeente Passendale bevindt zich het Tyne Cot Cemetery, de grootste Britse militaire begraafplaats ter wereld. In 2017 werd de Zonnebeke Church Dugout voor korte tijd voor het publiek opengesteld, een ondergrondse schuilplaats voor Britse soldaten onder de toenmalige kerk van Zonnebeke.

Na de Eerste Wereldoorlog kwamen de gevluchte inwoners terug. Het was onzeker of Zonnebeke zou worden heropgebouwd, maar met de steun van de Belgische overheid werden de werken aangevat. Architect Huib Hoste had er een groot aandeel in, al botste zijn modernisme op te veel weerstand om al zijn plannen te kunnen verwezenlijken.[1] Hij realiseerde uiteindelijk de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de toenmalige gemeenteschool, de pastorij en een huizenrij in de Roeselarestraat. Architect Antoon Dujardijn uit Brugge tekende het gemeentehuis, dat een heleboel vernieuwingen heeft meegemaakt, waaronder aanpassingen in 1975 en 1994 en de toevoeging van een inkom met onthaal in 2011.

Toponymie

bewerken

Zonnebeke of Sinnebeche is een duale taalkundige topologische naam voor een waterstroom.

  • Sinne: oud Germaans of Gallisch als sania voor een waterstroom zoals in Zenne, Seine, Senne, Sinne, Zuun
  • Beke of beche: modern Nederlands en Germaans als beek.

Naast Zonnebeke bestaat de gemeente nog uit de deelgemeenten Beselare, Geluveld, Zandvoorde en Passendale. Verder liggen in de gemeente nog een aantal gehuchtjes verspreid, zoals Molenaarelst, Broodseinde en Frezenberg.

# Naam Opp.
(km²)[2]
Inwoners
(2020)[2]
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Zonnebeke (I) 16,57 4.646 280 33037A
2 Passendale (IV) 22,51 3.088 137 33037B
3 Beselare (II) 14,40 2.659 185 33037C
4 Geluveld (III) 7,88 1.631 207 33037D
5 Zandvoorde (V) 6,74 474 70 33037E

De gemeente Zonnebeke grenst aan een groot aantal dorpen en gemeenten:

 
Zonnebeke, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Bezienswaardigheden

bewerken
  • De Onze-Lieve-Vrouwekerk werd gebouwd na de vernielingen van het dorpscentrum en de vorige kerk in de Eerste Wereldoorlog. Ze werd gebouwd tussen 1921 en 1924 naar een ontwerp van Huib Hoste, en wordt beschouwd als de eerste moderne kerk in België. De kerk, de pastorie en zijn omgeving zijn beschermd.
  • Het gemeentehuis dateert uit 1925.
  • Het Kasteel van Zonnebeke was in de 18de eeuw de vroegere abtswoning van de verdwenen Augustijnenabdij, maar werd vernield tijdens de oorlog. Een volledig nieuw gebouw werd in 1924 opgetrokken op het kasteeldomein. Het huisvest nu het Memorial Museum Passchendaele 1917.
  • Zonnebeke en zijn deelgemeenten tellen tientallen oorlogsmonumenten en militaire kerkhoven, zoals:
    • Een gedenkzuil met bovenaan aan elke zijde een bronzen "7" herinnert aan de 7th Royal Artillery Division. De zuil werd in 1924 opgericht.
    • Het Buttes New British Cemetery en aansluitend Polygon Wood Cemetery zijn twee Britse militaire begraafplaatsen. Op beide begraafplaatsen samen liggen ruim 2200 gesneuvelden begraven. Op een heuvel op de begraafplaats staat ook het Fifth Australian Division Memorial voor de gesneuvelde soldaten van deze divisie.

Galerij

bewerken

Natuur en landschap

bewerken

Zonnebeke ligt in Zandlemig Vlaanderen op een hoogte van 45 meter. De hoogte in de omgeving varieert van 20 tot 62 meter door de aanwezigheid van de Midden-West-Vlaamse Heuvelrug. De bossen en natuurgebieden van belang zijn het Polygoonbos in het zuiden, en het kasteeldomein, nu een openbaar park, in de kom. De Zonnebeek stroomt langs het dorp en het kasteeldomein.

Demografische ontwikkeling

bewerken

Demografische evolutie voor de fusie

bewerken
  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen

Demografische evolutie van de fusiegemeente

bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen: NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[3] Evolutie: 1992=index 100
1992 11.030 100,0
1993 11.083 100,5
1994 11.133 100,9
1995 11.219 101,7
1996 11.350 102,9
1997 11.382 103,2
1998 11.415 103,5
1999 11.475 104,0
2000 11.545 104,7
2001 11.581 105,0
2002 11.562 104,8
2003 11.570 104,9
2004 11.513 104,4
2005 11.620 105,3
2006 11.758 106,6
2007 11.908 108,0
2008 12.093 109,6
2009 12.179 110,4
2010 12.192 110,5
2011 12.307 111,6
2012 12.380 112,2
2013 12.365 112,1
2014 12.379 112,2
2015 12.396 112,4
2016 12.417 112,6
2017 12.355 112,0
2018 12.445 112,8
2019 12.481 113,7
2020 12.498 113,3
2021 12.511 113,4
2022 12.556 113,8
2023 12.658 114,8
2024 12.705 115,2

Politiek

bewerken

Structuur

bewerken
Zonnebeke Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau   Europese Unie   België   Vlaanderen   West-Vlaanderen Ieper Zonnebeke
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegen­woordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring West-Vlaanderen Kortrijk-Ieper Ieper Zonnebeke Zonnebeke
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Burgemeesters

bewerken

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

bewerken
Partij 10-10-1976[4] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[5] 14-10-2012[6] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 21 % 21 % 21 % 21 % 21 % 21 % 23 % 23 % 23
Agalev - - 3,62 0 4,68 0 - - - - -
SP1/ sp.a2/ InSamenspraak3/ Voor Zonnebeke4 17,551 3 26,971 6 30,391 7 28,891 7 26,81 6 26,542 6 24,612 5 23,93 5 4
CVP1/ KVP2/ CD&V4/ Team8980B 54,011 13 32,452 7 39,791 9 40,081 10 33,41 8 28,954 6 28,194 6 53,7B 14 B
ACW3 16,753 3
PVV1/ VLD2/ InspraakA/ Team8980B - - 4,471 0 5,952 0 5,022 0 34,84A 8 47,2A 12
VU1/ Inspraak822/ InspraakA/ N-VA3 12,811 2 23,842 5 21,741 5 20,4A 4 29,78A 7 14,93 3 3
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 - - - - 51 0 9,672 1 - - 2
Lijst Passendale - - - - - - - 7,4 1
AVB 15,63 3 - - - - - - - -
Totaal stemmen 7937 7980 8096 8213 8419 8849 9093 9256
Opkomst % 96,61 95,52 94,71 96,31 95,12 95,4
Blanco en ongeldig % 2,85 4 3,79 4,03 4,88 4,37 6,06 5,9

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt

Voetbalclub SC Zonnebeke is aangesloten bij de KBVB maar speelt al heel zijn bestaan in de provinciale reeksen.

Partnersteden

bewerken

Nabijgelegen kernen

bewerken

Passendale, Moorslede, Beselare, Sint-Juliaan, Sint-Jan, Ieper

Geboren in Zonnebeke

bewerken

Zie ook

bewerken
bewerken
Zie de categorie Zonnebeke van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.