Station Brussel-Zuid
Station Brussel-Zuid (Frans: Gare de Bruxelles-Midi) is een Belgisch spoorwegstation ten zuiden van het centrum van Brussel (op het grondgebied van de gemeente Sint-Gillis). Brussel-Zuid is een knooppunt van internationale en nationale treinen en telt 22 perronsporen. Het is met ca. 60.000 passagiers per dag (ma. t/m vr.) in oktober 2018 het op twee na drukste treinstation van het land (na Brussel-Noord en Brussel-Centraal).[2] In het weekend wordt het station gemiddeld door 25.000 reizigers per dag gebruikt. Het station is verbonden met de Brusselse metro onder de naam Zuidstation/Gare du Midi.
_Naambord_Brussel-Zuid.png){kind=small}
| ||||
| ||||
De noordelijke onderdoorgang van het station
| ||||
| Plaats | Sint-Gillis | |||
| Opening | 1869 | |||
| Telegrafische code | FBMZ | |||
| Aantal sporen | 22 | |||
| Aantal perrons | 11 | |||
| Lijn(en) | 0 - 28 - 50A - 96 - 124 | |||
| Coördinaten | 50° 50′ NB, 4° 20′ OL | |||
| Reizigerstellingen[1] • Weekdag • Zaterdag • Zondag |
( 2019) 59670 23733 24534 | |||
| Beheerder | NMBS | |||
  | ||||
| Stationsinformatie NMBS | ||||
| ||||
GeschiedenisBewerken
BogaardenstationBewerken
In 1840 opende het eerste Zuidstation, toen Bogaardenstation genoemd, zijn deuren op de plaats waar het Bogaardenklooster stond. Voor de ingang werd het Rouppeplein aangelegd. Daar bevindt zich nog steeds het oude stationsbuffet. De naam "Hôtel à La Grande Cloche" verwijst naar de toenmalige stationsklok.
Het was een kopstation met zes sporen waar treinen toekwamen uit Bergen, Charleroi en La Louvière. Omdat het Bogaardenstation te klein werd voor 150.000 reizigers per dag, besloot men het naar buiten te verschuiven. De afbraak vond plaats in 1864 en op de oude sporen kwam de statige Zuiddreef, later hernoemd tot Stalingradlaan.
Zuidstation van PayenBewerken
In 1869 was het nieuwe station (nabij de huidige plaats) klaar, een monumentaal neoklassiek gebouw ontworpen door de architect Auguste Payen. Het was nog steeds een kopstation, waarvan de hoofdingang uitkwam op het Grondwetplein. De urbanistische inplanting gebeurde door Victor Besme.
De ingang kreeg de vorm van een triomfboog, rijkelijk gedecoreerd met sculpturen. Joseph Ducaju maakte allegorische standbeelden en Louis Samain de bas-reliëfs en het grote beeld op het dak. Dit in 1880 geplaatste werk toonde de godin van de overwinning in een wagen, als huldebetoon aan de spoorwegtechniek.
In het begin van de twintigste eeuw was de omgeving ten zuiden van het station nog weinig bebouwd en er waren twee renbanen zoals te zien is op deze kaart uit 1905. Later kwam in het gebied het goederenstation Klein-Eiland, allerlei stelplaatsen, spoorwerkplaatsen en spooraansluitingen naar diverse bedrijven.
Zuidstation van Blomme en PetitBewerken
Vanwege de aanleg van de Noord-Zuidverbinding in 1949 sloot het oude station definitief: het werd vervangen door een functioneel gebouw van gele baksteen met een klokkentoren, 300 m verderop. Dit modernistisch doorvoerstation werd ontworpen door de architecten Adrien Blomme, Yvan Blomme en Fernand Petit. De sporen werden op de hoogte van het dak geplaatst en een brug leidde ze naar Brussel-Kapellekerk, waar ze ondergronds gingen. Hun aantal was op achttien gebracht.
In het begin van de jaren negentig begon de modernisering. In Brussel-Zuid, het belangrijkste station van heel het land, werd een nieuwe ruimte voor de Eurostar- en Thalysterminals ingericht en de toren werd gedemonteerd (anno 1994).
De renovatie werd stilgelegd na de afwerking van de HST-terminal. Vanaf 2012 wilde men alle overige perrons renoveren en ze voorzien van een V-vormige overkapping die ontworpen werd door architect Jean Nouvel. Echter is dit plan tot op heden nooit uitgevoerd. In afwachting zijn de houten perronoverkappingen in het grijs herschilderd (vroeger lichtblauw) en waterdicht gemaakt teneinde afbladering van de verf te voorkomen. In het verleden waren er op de perrons telefooncellen ter beschikking van de reizigers. Anno 2013 werden ze verwijderd. Een exemplaar werd bewaard.
Franse benamingBewerken
In het Frans wordt het Brusselse Zuidstation 'Bruxelles-Midi' genoemd. 'Midi' is Frans voor zuiden, al is in het Belgisch Frans 'Sud' couranter. De benaming 'Bruxelles-Midi' is ouder dan de term 'Brussel-Zuid', een vertaling die er pas in 1898 kwam bij de gelijkstelling van het Nederlands en het Frans. In de 19de-eeuwse Franse taal was 'Le Midi' nog de gebruikelijke benaming voor het zuiden. Het Nederlands-Frans woordenboek van Van de Velde en Sleeckx uit 1861 geeft als eerste vertaling voor zuiden 'midi' en pas als tweede variant 'sud'. Treinstations kregen in deze tijd doorgaans de naam mee van de richting waarin de vertrekkende treinen reden. Vanuit het Brusselse Zuidstation vertrokken vooral treinen naar het zuiden van het land en zelfs al nachttreinen naar Frankrijk. Andere stations als Haren-Zuid en Charleroi-Zuid kregen dan weer wel de vertaling 'Haren-Sud' en 'Charleroi-Sud' mee. Toen bij de gelijkheidswet van 1898 een Nederlandse vertaling gezocht moest worden heeft men dan ook voor de naam 'Brussel-Zuid' geopteerd. De benaming Bruxelles-Midi bleef echter tot op de dag van vandaag behouden. Brussel-Zuid is ook niet het enige station met een dergelijke vertaling: Vorst-Zuid wordt in het Frans ook Forest-Midi genoemd.
SpoorlijnenBewerken
TreindienstBewerken
Sinds 26 november 2017
InternationaalBewerken
EurostarBewerken
| Treintype | Verbindingen | Dienstregeling | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| EUR | London St Pancras Intl. - Lille-Europe - Brussel-Zuid | 16x/dag | |
| EUR | London St Pancras Intl. - Lille-Europe - Brussel-Zuid - Rotterdam Centraal - Amsterdam Centraal | 2x/dag | In beide richtingen via spoor 3. |
InterCityExpressBewerken
| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| ICE 79 | InterCityExpress (DB Fernverkehr) | Brussel-Zuid – Brussel-Noord – Luik-Guillemins – Aachen Hbf – Köln Hbf – Frankfurt (Main) Flughafen Fernbahnhof – Frankfurt (Main) Hbf | Rijdt elke twee uur. |
ThalysBewerken
| Treintype | Verbindingen | Dienstregeling |
|---|---|---|
| THA | Brussel-Zuid - Paris-Nord | 16x/dag |
| THA | Amsterdam Centraal - Schiphol - Rotterdam Centraal - Antwerpen-Centraal - Brussel-Zuid - Paris-Nord | 11x/dag |
| THA | Amsterdam Centraal - Schiphol - Rotterdam Centraal - Antwerpen-Centraal - Brussel-Zuid - Aéroport de Paris-Charles de Gaulle - Marne la Vallée-Chessy | 2x/dag |
| THA | Paris-Nord - Brussel-Zuid - Luik-Guillemins - Aken Hbf - Keulen Hbf | 9x/dag |
| THA | Paris-Nord - Brussel-Zuid - Luik-Guillemins - Aken Hbf - Keulen Hbf - Düsseldorf Hbf - Duisburg Hbf - Essen Hbf - Dortmund Hbf | 3x/dag |
| THA | Amsterdam Centraal - Brussel-Zuid - Albertville - Bourg-Saint-Maurice | Enkel tijdens winter |
| THA | Amsterdam Centraal - Brussel-Zuid - Avignon - Marseille Saint-Charles | Enkel tijdens zomer |
| THA | Brussel-Zuid - Aéroport de Paris-Charles de Gaulle - Bordeaux | Enkel tijdens zomer |
| THA | Brussel-Zuid - Straatsburg | 1x/maand |
TGVBewerken
Doordat deze treinen op verschillende tijdstippen rijden, kan men doorheen de dag 8 keer rechtstreeks sporen naar Rijsel en Parijs Charles De Gaulle Luchthaven, 6 keer naar Lyon en 3 keer naar Marseille.
Intercity direct (Beneluxtrein)Bewerken
| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| 9200 IC 35 | Intercity direct (NS International) | Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal – Breda – Antwerpen-Centraal – Mechelen – Brussel-Centraal – Brussel-Zuid/Midi | Via HSL |
| 9600 IC 35 | Intercity direct (NS International) | Den Haag HS – Rotterdam Centraal – Breda – Antwerpen-Centraal – Mechelen – Brussel-Centraal – Brussel-Zuid/Midi | Rijdt vier keer per dag. De eerste rit start op Amsterdam Centraal en rijdt via Schiphol Airport naar Den Haag HS en verder. De laatste rit vanuit Brussel rijdt na Den Haag HS door naar Schiphol Airport en Amsterdam Centraal. |
NightjetBewerken
| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| NJ 425 | Nightjet (ÖBB) | Brussel-Zuid – Brussel-Noord – Luik-Guillemins – Aachen Hbf – Köln Hbf – Bonn-Beuel – Koblenz Hbf – Mainz Hbf – Frankfurt(M) Flughafen Fernbf – Frankfurt (Main) Süd – Nürnberg Hbf – Augsburg Hbf – München Hbf – Rosenheim – Kufstein – Wörgl Hbf – Jenbach – Innsbruck Hbf | Twee keer per week. Trein splitst en combineert in Nürnberg Hbf met NJ 50425. |
| NJ 50425 | Nightjet (ÖBB) | Brussel-Zuid – Brussel-Noord – Luik-Guillemins – Aachen Hbf – Köln Hbf – Bonn-Beuel – Koblenz Hbf – Mainz Hbf – Frankfurt(M) Flughafen Fernbf – Frankfurt (Main) Süd – Nürnberg Hbf – Regensburg Hbf – Passau Hbf – Wels Hbf – Linz Hbf – Amstetten – St.Pölten Hbf – Wien Meidling – Wien Hbf | Twee keer per week. Trein splitst en combineert in Nürnberg Hbf met NJ 425. |
Intercity (nationaal)Bewerken
Sinds 9 december 2018
S-treinenBewerken
| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| S 1 | GEN (NMBS) | Nijvel – Brussel-Zuid – Mechelen – Antwerpen-Centraal | Op zondag een deel Brussel-Noord - Nijvel en een deel Brussel-Zuid - Antwerpen-C. |
| S 2 | GEN (NMBS) | 's-Gravenbrakel – Brussel-Zuid – Leuven | |
| S 3 | GEN (NMBS) | Zottegem – Brussel-Zuid – Dendermonde | Rijdt niet in het weekend. |
| S 6 | GEN (NMBS) | Aalst – Geraardsbergen – Halle – Brussel-Zuid – Schaarbeek | In het weekend vanaf Denderleeuw. |
| S 8 | GEN (NMBS) | Brussel-Zuid – Brussel-Schuman – Ottignies – Louvain-la-Neuve | |
| S 10 | GEN (NMBS) | Dendermonde – Brussel-West – Brussel-Zuid – Aalst |
ReizigerstellingenBewerken
De grafiek en tabel geven het gemiddeld aantal instappende reizigers weer op een week-, zater- en zondag.[3][4]
| Tabel: aantal instappende reizigers station Brussel-Zuid | |||
|---|---|---|---|
| Weekdag | Zaterdag | Zondag | |
| 1998 | 41 576 | 11 778 | 11 493 |
| 1999 | 36 973 | 11 095 | 10 830 |
| 2000 | 39 188 | 11 246 | 9 476 |
| 2001 | 53 243 | 20 109 | 19 016 |
| 2002 | 41 365 | 13 329 | 13 055 |
| 2003 | 40 454 | 13 625 | 13 438 |
| 2004 | 43 318 | 14 537 | 13 118 |
| 2005 | 44 155 | 15 673 | 15 764 |
| 2006 | 47 582 | 15 428 | 15 348 |
| 2007 | 49 194 | 15 658 | 15 592 |
| 2008 | - | - | - |
| 2009 | 45 104 | 18 103 | 14 819 |
| 2010 | - | - | - |
| 2011 | - | - | - |
| 2012 | 54 855 | 17 755 | 19 422 |
| 2013 | 58 732 | 20 422 | 20 284 |
| 2014 | 61 941 | 24 122 | 23 485 |
| 2015 | 62 545 | 19 347 | 21 453 |
| 2016 | 60 361 | 23 797 | 24 358 |
| 2017 | 58 461 | 26 078 | 24 079 |
| 2018 | 58 035 | 21 961 | 23 837 |
| 2019 | 59 670 | 23 733 | 24 534 |
SpoorindelingBewerken
| spoor | lengte | gebruik |
|---|---|---|
| 1 - 2 | 400m | uitsluitend voor Eurostar |
| 3 - 6 | 400m | hoofdzakelijk voor Eurostar, Thalys, TGV en ICE, beperkt binnenlands treinverkeer |
| 7 - 21 | binnenlands treinverkeer | |
| 22 | doodlopend, bereikbaar vanuit het zuiden (kant Charleroi) |
Metro, premetro, tram en busBewerken
_naambord_Zuidstation.png){kind=small}
| ||||
| ||||
Lokettenhal van het metrostation
| ||||
| Opening | 2 oktober 1988 | |||
| Perronsporen | 4 | |||
| Netwerk |  Brusselse metro en premetro
| |||
| Exploitant | MIVB | |||
| Lijn(en) |       
| |||
| Aansluitingen | ||||
| Tram |   
| |||
| Bus |     
| |||
| De Lijn |            
| |||
| TEC | 123, 365a, W | |||
| Ligging | ||||
| Coördinaten | 50° 50′ NB, 4° 20′ OL | |||
 Locatie van het (pre)metrostation
| ||||
| ||||
Onder de noordzijde van het spoorwegstation bevindt zich het metrostation Zuidstation (Frans: Gare du Midi). Dit station kwam in gebruik op 2 oktober 1988 en wordt aangedaan door de metrolijnen 2 en 6. Sinds 3 december 1993 wordt het zuidstation ook aangedaan door de noord-zuidas van de Brusselse premetro; voordien was er enkel een bovengrondse halte bij de tunnelinrit, die nog steeds door een aantal lijnen wordt gebruikt. De sporen in beide reisrichtingen liggen boven elkaar. De metrosporen zijn aan beide zijden van perrons voorzien, wat garant staat voor een goede doorstroming.
In het metrostation stoppen ook de trams (premetro) die de zuidelijke verlenging (Zuidstation-Albert) van de Noord-Zuidverbinding aandoen, de huidige lijnen 3, 4 en 51. Op beide niveaus stoppen deze trams aan de overzijde van een metroperron, wat een snelle overstap mogelijk maakt.
De overige trams (32, 81, 82) stoppen bovengronds, in de zogenaamde 'overdekte straat'. Tussen het (pre)metrostation en de bovengrondse tramhalte is, tot ergernis van veel reizigers, geen rechtstreekse verbinding aanwezig. In maart 2011 begon de bouw van een nieuwe toegang tot de metroperrons van het Zuidstation aan de zijde van de Fonsnylaan.[5]
In de 'overdekte straat' is verder ook de eindhalte te vinden van de MIVB-buslijnen. De bussen van De Lijn stoppen iets verderop, bij het Baraplein. De TEC-bussen stoppen aan de andere kant van het station, bij de uitgang van de 'overdekte straat'.
MetrolijnenBewerken
| 2 - Elisabeth - Simonis | |
| 6 - Elisabeth - Koning Boudewijn |
TramlijnenBewerken
| 3 - Esplanade - Churchill (ondergronds) | |
| 4 - Noordstation - Stalle P (ondergronds) | |
| 32 - Da Vinci - Drogenbos Kasteel (rijdt alleen 's avonds) | |
| 51 - Stadion - Van Haelen (ondergronds) | |
| 81 - Marius Renard - Montgomery | |
| 82 - Berchem Station - Drogenbos Kasteel ('s avonds beperkt tot Zuidstation) |
MIVB-buslijnenBewerken
| 27 - Zuidstation - Andromeda | |
| 49 - Zuidstation - Bockstael | |
| 50 - Zuidstation - Lot Station | |
| 78 - Zuidstation - Humaniteit (rijdt alleen tijdens de spits) |
De Lijn-buslijnenBewerken
Geldig vanaf 27 december 2010:
| 116 - Brussel-Kapellekerk - Itterbeek - Ternat. | |
| 117 - Brussel-Kapellekerk - Itterbeek - Dilbeek Rondenbos. | |
| 118 - Brussel-Kapellekerk - Itterbeek - Schepdaal. | |
| 136 - Groot-Bijgaarden - Dilbeek - Ukkel - Alsemberg. | |
| 137 - Dilbeek - Ukkel - Alsemberg. | |
| 140 - Brussel-Kapellekerk - Leerbeek (snelbus). | |
| 141 - Brussel-Kapellekerk - Sint-Martens-Lennik - Leerbeek. | |
| 142 - Brussel-Kapellekerk - Vlezenbeek - Gaasbeek - Leerbeek. | |
| 144 - Brussel-Zuid - Sint-Pieters-Leeuw - Leerbeek. | |
| 145 - Brussel-Zuid - Sint-Pieters-Leeuw - Herfelingen. | |
| 170 - Brussel-Zuid - Sint-Pieters-Leeuw - Halle. | |
| 171 - Brussel-Zuid - Brukom - Halle. |
TEC-buslijnenBewerken
| 123 - Brussel-Zuid - Argenteuil Berlaymont | |
| 365a - Brussel-Zuid - Waterloo - Charleroi | |
| W - Brussel-Zuid - Waterloo - Eigenbrakel |
Zie ookBewerken
FotogalerijBewerken
Westelijke toegang op het Victor Hortaplein (2008)
Westelijke toegang in de Frankrijkstraat (2011)
Zicht op de perrons vanuit het noorden (2010)
De staat van de perrons in 2008.
Noordelijk einde van de internationale perrons in 2008.
Internationale perrons
Loketten van KLM - Air France - Delta
Omgeving van het station op de hoek van het Hortaplein, Onderwijsstraat en Frankrijkstraat.
Parking van het Zuidstation onder het Hortaplein aan de westzijde van het station.
Expresstrein in 1957
Class 57 locomotief in 1957. Justitiepaleis in de achtergrond.
.jpg)
Externe linkBewerken
- MIVB-omgevingsplattegrond (330 KB)
Bronnen, noten en/of referenties
|
|
Zie de categorie Brussels Midi station van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
| Spoorwegstations in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest |  |
|---|---|
|
Arcaden · Bockstael · Boondaal · Bordet · Bosvoorde · Brussel-Centraal · Brussel-Congres · Brussel-Groendreef · Brussel-Kapellekerk · Brussel-Luxemburg · Brussel-Noord · Brussel-Schuman · Brussel-West · Brussel-Zuid · Delta · Diesdelle · Etterbeek · Evere · Ganshoren · Haren · Haren-Zuid · Jette · Josaphat · Koninklijk Station · Koninklijke Sint-Mariastraat · Kuregem · Laken · Leuvensesteenweg · Meiser · Merode · Moensberg · Mouterij · Paleisstraat · Rogierstraat · Schaarbeek · Schaarbeek-Josaphat · Simonis · Sint-Agatha-Berchem · Sint-Job · Thurn en Taxis · Thurn en Taxis (Goederen) · Ukkel-Kalevoet · Ukkel-Stalle · Vorst-Oost · Vorst-Zuid · Watermaal · Wetstraat |
| Spoorwegstations aan de spoorlijn 0: Brussel-Noord - Brussel-Zuid |
|---|
|
0,0: Brussel-Noord · 1,0: Brussel-Congres · 1,9: Brussel-Centraal · 2,7: Brussel-Kapellekerk · 3,8: Brussel-Zuid |
| Spoorwegstations aan de spoorlijn 28: Schaarbeek - Brussel-Zuid (Cursief: voormalig station) |
|---|
|
0,0: Schaarbeek · 1,5: Koninklijk Station · 1,9: Laken · 2,8: Thurn en Taxis · 4,7: Simonis · 5,9: Brussel-West · 7,7: Kuregem · 8,9: Brussel-Zuid · |
| Spoorwegstations aan de spoorlijn 50A: Brussel - Oostende (Cursief: voormalig station) |
|---|
|
3,8: Brussel-Zuid · 52,1: Gent-Sint-Pieters · 56,1: Drongen · 58,8: Halewijn · 61,9: Landegem · 64,9: Hansbeke · 68,5: Bellem · 71,5: Aalter · 76,1: Maria-Aalter · 80,7: Beernem · 86,5: Oostkamp · 92,2: Brugge · 98,9: Varsenare · 101,8: Jabbeke · 108,0: Oudenburg · 109,9: Zandvoorde · 114,3: Oostende |
| Spoorwegstations aan de spoorlijn 96: Brussel-Zuid - Quévy (Cursief: voormalig station) |
|---|
|
0,0: Brussel-Zuid · 3,9: Vorst-Zuid · 6,0: Ruisbroek · 9,1: Lot · 11,1: Buizingen · 13,6: Halle · 16,0: Lembeek · 18,1: Tubeke-Noord · 18,7: Tubeke · 20,9: Stéhoux · 23,7: Hennuyères · 25,5: Hennuyères-Village · 29,6: 's-Gravenbrakel · 35,8: Zinnik · 41,1: Neufvilles · 44,8: Masnuy-Saint-Pierre · 48,6: Jurbeke · 51,6: Erbisoeul · 54,6: Ghlin · 57,5: Nimy-Maisières · 60:3: Bergen · 62,2: Cuesmes · 67,1: Frameries · 69,4: Genly · 71,2: Blaregnies · 74,9: Quévy |
| Spoorwegstations aan de spoorlijn 124: Brussel - Charleroi (Cursief: voormalig station) |
|---|
|
0,0: Brussel-Zuid · 2,1: Vorst-Oost · 4,0: Ukkel-Stalle · 5,6: Ukkel-Kalevoet · 7,8: Linkebeek · 9,1: Holleken · 11,4: Sint-Genesius-Rode 12,6: De Hoek · 15,5: Waterloo · 18,8: Eigenbrakel · 23,4: Lillois · 28,1: Baulers · 29,3: Nijvel · 33,6: Bois-de-Nivelles · 37,0: Obaix-Buzet · 40,9: Luttre · 43,4: La Chaussée · 46,5: Courcelles-Motte · 48,7: Roux · 49,5: Monceau · 52,9: Marchienne-au-Pont · 53,7: Marchienne-Oost · 55,9: Charleroi-Zuid |