Den Haag
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Den Haag (ⓘ) of 's-Gravenhage (ⓘ) is met Sjabloon:Inwonertal NL gemeente inwoners (Sjabloon:Inwonertal NL datum, bron: CBS) de derde stad van Nederland. De agglomeratie telt 1.017.937 inwoners.[1]
Den Haag is de hoofdstad van de provincie Zuid-Holland. De Nederlandse regering en het parlement zijn in de stad gevestigd, en het is de residentie van het koninklijk huis[2]. Al is Den Haag niet de hoofdstad van Nederland, het vervult voor een belangrijk deel de rol die meestal aan een hoofdstad voorbehouden is. Zo staan bijna alle ambassades en ministeries in Den Haag. De naam van de stad is ook verbonden aan nationale en internationale rechtscolleges, zoals de Hoge Raad; Den Haag is een centrum voor de internationale rechtspraak en vredespolitiek. Den Haag is naast New York, Genève en Wenen een belangrijke VN-stad[3].
Naam
Vanouds werd de plaats Die Haghe of Den Hag(h)e genoemd. Vanaf het begin van de zeventiende eeuw gebruikte het stadsbestuur officieel de naam 's-Gravenhage, die deftiger klinkt en een samentrekking is van 'des Graven ha(a)ge' (waarschijnlijk werd het toen al opgevat als: de Haag (=bos) van de Graaf (van Holland)).
Sinds 1990 gebruikt de gemeente consequent de naam Den Haag in plaats van 's-Gravenhage, mede in verband met de internationalisering van de hofstad, haar huidige status van mondiaal justitieel centrum (met o.a. het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof), en om aan te sluiten bij buitenlandse benamingen als The Hague (Engels), La Haye (Frans), Den Haag (Duits), Haag (Deens, Noors, Zweeds), La Haya (Spaans), L'Aia (Italiaans) A Haia (Portugees), Gaaga (Russisch) en Haga (Roemeens).
In 1990 werd een voorstel om de gemeentenaam officieel in Den Haag te veranderen echter afgewezen. Beide namen zijn echter officieel toegestaan. Dit in tegenstelling tot Den Bosch, dat officieel alleen 's-Hertogenbosch heet. In paspoorten/identiteitskaarten en officiële stukken van de gemeente staat altijd 's-Gravenhage. De spoorwegen en de ANWB gebruiken echter de kortere naam Den Haag.
'Den Haag' heeft ook een figuurlijke betekenis - de verkleinvorm wordt wel gebruikt voor een 'deftig' aandoende plaats of een die met het Oranjehuis geassocieerd wordt. Zo wordt Arnhem het Haagje van het Oosten en Breda wel het Haagje van het Zuiden genoemd (zie Geschiedenis van Breda). Of vergelijk het Fries Haagje (Heerenveen). Tenslotte wordt 'Den Haag' gebruikt voor de Nederlandse overheid en de politiek in het algemeen.
Ook was Den Haag vanouds de plaats waar in de Nederlandse koloniën werkzame Nederlanders hun langdurig verlof plachten door te brengen. Na de onafhankelijkheid van Nederlands-Indië zijn veel Indische Nederlanders in Den Haag gaan wonen, vandaar de bijnaam De Weduwe van Indië.[4]
Stad of dorp?
Hoewel Den Haag in vrijwel alle opzichten een stad was, heeft het vanouds geen stadsrechten gehad. Desondanks kreeg het al in de Middeleeuwen bestuurlijke instellingen die alleen in steden voorkwamen. Prins Maurits had al vergevorderde plannen om van Den Haag een vestingstad te maken, maar de Staten Generaal zagen dit als een aantasting van de onafhankelijkheid van het bestuurscentrum van de zeven provinciën. Den Haag kreeg in 1806 van koning Lodewijk Napoleon en in 1810 van keizer Napoleon Bonaparte de eretitel stad. Dit gaf toen geen bijzondere rechten meer, want het stadsrecht was al in 1798 tijdens de Bataafse Republiek afgeschaft[5].
Lang voor die tijd had Den Haag al bijzondere privileges ontvangen, die Den Haag bestuurlijk het karakter van een stad gaven. Het waren echter de overige steden, die voorkwamen dat Den Haag, als zelfstandige stad, zitting kon nemen in het bestuur van het gewest Holland. Ook op andere terreinen had Den Haag de kenmerken van een stad:
- Den Haag had (sinds 1370) een eigen rechtbank en mocht eigen keuren (verordeningen) vaststellen;
- Den Haag had burgers, en alleen steden hadden burgers;
- Den Haag had een typisch stedelijk bestuur, met burgemeesters (sinds 1559), een secretaris (pensionaris) en een vroedschap (sinds 1451);
- Den Haag had een eigen schutterij;
- Den Haag had stedelijke rechten op economisch gebied: een jaarmarkt (sinds 1334), gilden, een lakennijverheid, bierbrouwerijen en andere typisch stedelijke nijverheid.
Het wettelijke verschil tussen stad en platteland is na de grondwet van 1848 en de Gemeentewet van 1851 definitief komen te vervallen.
Geschiedenis
In het Haagse gebied woonden al vroeg mensen, lang voordat er sprake was van een dorp met de naam Den Haag. De oudste archeologische vondsten gedaan in de omgeving van het Binnenhof dateren uit circa 3000 v.Chr.; zo werd in 1912 bij de bouw van Hotel Central aan de Lange Poten, nu onderdeel van het Tweede-Kamercomplex, een gave vuurstenen vuistbijl gevonden, waarvan de gebruikers ingedeeld kunnen worden bij de Vlaardingencultuur[6].
Het huidige Den Haag bestaat sinds 1230, toen graaf Floris IV van Holland op de plek waar reeds een hofstede stond van Vrouwe Meilindis van Wassenaer een bescheiden kasteel bouwde. In 1248 liet graaf Willem II, tevens Rooms koning geworden, een meer passend kasteel bouwen aan het duinmeer, de huidige Hofvijver. Zijn zoon Floris V zorgde er na Willems vroegtijdige dood voor dat de Ridderzaal voltooid werd.
De Ridderzaal en het Binnenhof werden versterkt, maar het dorp eromheen kreeg nooit stadsrechten, al bleef Den Haag residentie van de graven van Holland en hun opvolgers. Den Haag kon groeien als compromis tussen de Hollandse steden, maar diezelfde steden zorgden ervoor dat Den Haag geen vestingstad werd.
In 1528 werd Den Haag overvallen door de Gelderse veldheer Maarten van Rossum, die de nederzetting buiten het grafelijk kasteel brandschatte, waardoor de brandstichting werd afgekocht. Ook tijdens de beginjaren van de Tachtigjarige Oorlog werd Den Haag genadeloos geplunderd en raakte het nagenoeg ontvolkt. De stad was het Spaanse hoofdkwartier tijdens het Beleg van Leiden.
Al zeker sinds circa 1400 telde Den Haag enkele duizenden inwoners, waardoor het in feite eerder een stad dan een dorp was. Een stad placht in die tijd echter een zeer verregaande mate van zelfbestuur te hebben en de graven van Holland (en later hun opvolgers, de hertogen van Bourgondië en de Habsburgers) verkozen het om het in hun eigen residentie zelf voor het zeggen te hebben. Vanaf 1585 zette de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden deze praktijk voort, omdat Den Haag de plaats was waar het hoogste regeringsorgaan, de Staten-Generaal, resideerde.
Ook was het stadhouderlijk hof daar gevestigd. Aanvankelijk had het er in de jaren 1580 nog om gespannen of het verwoeste Den Haag weer zou worden opgebouwd: de machtige stad Delft wilde in haar directe omgeving de opkomst van een gevaarlijke rivaal liever verhinderen, mede omdat de stad Delft wenste dat de Staten-Generaal zich blijvend in Delft zou vestigen. Uiteindelijk werd toch tot wederopbouw besloten, en de Staten-Generaal bleven in Den Haag gevestigd.
In 1622 telde Den Haag 16.000 inwoners. In de 17e eeuw werd Den Haag omgeven door grachten, die door stadhouder prins Maurits als aanzet tot volledige vestingwerken waren aangelegd, maar van de geplande echte verdedigingswerken kwam verder niets. Aan het eind van de 18e eeuw was het bevolkingsaantal opgeklommen tot ongeveer 40.000, waarmee dit "dorp" de op twee na grootste nederzetting van Nederland was geworden (na Amsterdam en Rotterdam). Door de aanwezigheid van het stadhouderlijk Hof, de Staten-Generaal en buitenlandse diplomaten en (buitenlandse) adel had Den Haag een veel aristocratischer karakter dan de meeste andere Nederlandse steden. Er was een groot contrast tussen de aristocratische wijk rondom het Binnenhof en Voorhout en de meer volkse delen van het "dorp".
Pas in 1806, onder Frans bewind, kreeg Den Haag zijn stadsrechten, maar in die tijd was een vestingmuur eerder een keurslijf dan een voordeel: Den Haag bleef zonder omwalling en kon zich op ruime schaal uitbreiden. Na 1850 begon de stad zich uit te breiden buiten de 17e eeuwse grachtengordel. Het inwonertal was toen ruim 70.000. Omstreeks 1870 zou het aantal van 100.000 worden gehaald, en rond 1900, in de fin de siècle-tijd van Louis Couperus, telde de stad ongeveer 200.000 inwoners. Ten zuiden van de oude binnenstad ontstonden toen dichtbevolkte arbeiderswijken zoals het Laakkwartier en de Schilderswijk, terwijl tegen de duinkant nieuwe wijken voor de meer gefortuneerde burgers gebouwd werden, zoals het Statenkwartier, Duinoord en de Archipelbuurt. In die tijd speelde Den Haag ook in kunstzinnig opzicht een belangrijke rol vanwege de schilders van de Haagse School.
In 1873 werd op het Lange Voorhout waarschijnlijk het eerste Haags riool aangelegd, de putdeksel werd gemaakt door ijzergieterij de Prins van Oranje.
In 1899 vond in Den Haag de Eerste Haagse Vredesconferentie plaats, die leidde tot de oprichting van het Permanent Hof van Arbitrage, dat in Den Haag gevestigd werd. Tussen 1907 en 1913 werd Vredespaleis gebouwd, waarin dit Hof zou zetelen. Tevens werd later het Internationaal Gerechtshof in het Vredespaleis gevestigd.
Tegen het eind van de Tweede Wereldoorlog, op 3 maart 1945, kwamen tijdens het bombardement op Bezuidenhout 510 mensen om het leven. Het bombardement werd uitgevoerd door de geallieerden en had als doel de vernietiging van de mobiele V2-lanceerinrichtigingen van de Duitsers.
In de 20e eeuw heeft Den Haag gebieden geannexeerd wegens ruimtegebrek. De voormalige gemeente Loosduinen werd in 1923 als eerste samengevoegd met Den Haag. Met ingang van 1 januari 2002 zijn de nieuwbouwwijken Leidschenveen en Ypenburg als gevolg van grenscorrecties toegewezen aan Den Haag, ten koste van Leidschendam, Pijnacker, Rijswijk en Voorburg.
Stadsdelen en wijken
Den Haag telt acht stadsdelen. Elk van deze stadsdelen heeft een eigen stadsdeelkantoor, waar de meeste gemeentelijke diensten zijn gehuisvest. Dankzij die stadsdeelkantoren is de gemeente voor veel zaken makkelijker bereikbaar. De huidige indeling in stadsdelen is in 1988 vastgesteld door de gemeenteraad.
Centrum | ± 100.000 inwoners |
Escamp | ± 108.000 inwoners |
Haagse Hout | ± 42.000 inwoners |
Laak | ± 38.200 inwoners |
Leidschenveen-Ypenburg | ± 45.900 inwoners |
Loosduinen | ± 47.500 inwoners |
Scheveningen | ± 56.000 inwoners |
Segbroek | ± 59.000 inwoners |
Elk van deze stadsdelen is in 1988 onderverdeeld in wijken en buurten. Deze indeling wijkt af van de bekende wijk- en buurtindeling die sinds 1953 werd gebruikt.
Bevolkingssamenstelling
Den Haag telde op 30-11-2009 488.370 inwoners en is daarmee de derde stad van Nederland. Bijna de helft van de inwoners is allochtoon (westers en niet-westers). Het aandeel allochtone - ten opzichte van autochtone inwoners neemt gestaag toe. In de Schilderswijk en het Transvaalkwartier ligt het percentage allochtonen sinds 2005 rond de 100%. Ook in de wijken Groente- en Fruitmarkt, Laakkwartier en de Stationsbuurt wonen meer allochtonen dan autochtonen. De samenstelling van de allochtone bevolking verschilt per buurt. De buurten met de minste allochtonen - waarbij ook westerse allochtonen worden meegerekend als allochtoon - in Den Haag zijn Duindorp, Kijkduin, Kraayenstein en de Vogelwijk.[7] De wijken met de laagste inkomens per hoofd van de bevolking zijn de Schilderswijk, het Transvaalkwartier en Laakkwartier en Spoorwijk (alle €9.000,- of lager). De wijken met het meeste inkomen per hoofd van de bevolking zijn Benoordenhout, Haagse Bos (alhoewel deze wijk nog geen 300 inwoners heeft en we mogen aannemen dat het inkomen van de koningin – die er ook woont – niet meegenomen is in deze statistiek) en Westbroekpark/Duttendel (alle €19.000,- of hoger).
Noemenswaardig is het grote aantal Hindoestanen dat in Den Haag woont. Er wonen tegen de 50.000 Hindoestanen in Den Haag, wat neerkomt op zo'n 10%[8] van de totale bevolking.
Beschermd stadsgezicht
Rijksbeschermde stadsgezichten:
- Archipelbuurt (25 juli 1996)
- Belgisch Park (10 september 1996)
- Benoordenhout (31 oktober 1996)
- Centrum (4 juli 1994)
- Duinoord (29 juli 1996)
- Haagse Bos (22 mei 2003)
- Marlot (10 september 1996)
- Reigersbergen (10 september 1996)
- Scheveningse Bosjes (25 juli 1996)
- Statenkwartier (29 juli 1996)
- Van Stolkpark (25 juli 1996)
- Westbroekpark (10 september 1996)
- Willemspark II (25 juli 1996)
- Zorgvliet (31 oktober 1996)
Gemeentelijk beschermde stadsgezichten:
- Kijkduin (7 december 1989)
- Laakkwartier (14 februari 2002)
- Meer en Bos (7 december 1989)
- Regentessekwartier (14 februari 2002)
- Scheveningen-Dorp (6 maart 2003)
- Sportlaan-Segbroeklaan e.o. (4 november 2004)
- Valkenboskwartier (14 februari 2002)
- Vogelwijk (14 februari 2002)
- Vrederust-West (Drevenbuurt) (4 november 2004)
- Zeeheldenkwartier (14 februari 2002)
Zie ook:
Cultuur en recreatie
Bezienswaardigheden
- Binnenhof
- Gevangenpoort
- Grote Kerk
- Haagse Passage
- Indisch Monument
- Lange Voorhout
- Madurodam
- Mauritshuis
- Nieuwe Kerk
- Oude Stadhuis
- Paleis Noordeinde
- Ridderzaal
- Vredespaleis
- Kurhaus
Attracties
Grachten
Zoals ook andere steden in Nederland had Den Haag vroeger veel grachten, ook wel ruien genoemd. Zij dienden voor de scheepvaart maar ook als riool. Al omstreeks 1350 was Den Haag via de Vliet verbonden met Delft en in 1619 was de grachtengordel om Den Haag klaar. In 1900 werd de Laakhaven aangelegd, die uitgroeide tot de zesde binnenhaven van Nederland.
Naarmate de bevolking groeide, gingen de grachten steeds meer stinken. De rijken hadden huizen buiten de stad om 's zomers de stank te ontvluchten, maar de meeste mensen leefden in de stad. Er waren regelmatig epidemieën.
In de 19e eeuw worden de eerste rioleringen aangelegd, en veel grachten overkluisd of gedempt. Een groot probleem in Den Haag was, dat het grachtwater niet kon worden afgevoerd naar de zee. Het Verversingskanaal werd aangelegd naar de Noordzee, maar de Koninginnegracht is nooit tot aan de zee doorgetrokken.
Laat in de 20e eeuw is men in verschillende steden begonnen met het maken van plannen om meerdere oude grachten in ere te herstellen, het zgn. grachtenplan.
Sinds 2003 is het mogelijk om een rondvaart door de grachten van Den Haag te maken.
Musea
Er zijn veel musea in Den Haag te vinden. Enkele hiervan zijn:
- Beelden aan Zee
- Escher in het Paleis (gewijd aan graficus Escher)
- Galerij Prins Willem V
- Gemeentemuseum Den Haag
- Gevangenpoort
- Haags Bus Museum
- Haags Historisch Museum
- Haags Openbaar Vervoer Museum
- Kinderboekenmuseum
- Louwman Museum
- Mauritshuis
- Museon
- Museum Meermanno-Westreenianum (Museum van het Boek)
- Museum Mesdag en het Panorama Mesdag
- Museum voor Communicatie (voorheen Postmuseum)
Culturele voorzieningen
- ALBA theaterhuis
- Dr. Anton Philipszaal
- Centrum Beeldende Kunst
- Het Nutshuis
- Koninklijke Bibliotheek
- Koninklijke Schouwburg
- Lucent Danstheater
- Omniversum
- Openbare Bibliotheek Den Haag
- Stichting Internationaal Esperanto-Instituut
- Theater aan het Spui
- Theater De Regentes
Parken en natuurgebieden
Den Haag is voor een stad zeer rijk aan natuur. Binnen de gemeentegrens ligt een omvangrijk, ruigbegroeid duingebied, met daarlangs een breed, natuurlijk zandstrand van bijna tien kilometer lang. Verspreid door de stad liggen enkele grotere en kleinere parken, zoals het Rosarium, St. Hubertuspark, Marlot, de Paleistuin, Wapendal, de Bosjes van Pex, het Westbroekpark en het Zuiderpark. Ook liggen er verscheidene oude landgoederen en bossen, deels op een steenworp van het stadshart: het 120 hectare grote Haagse Bos en Arendsdorp, beide stammend uit de zeventiende eeuw.
De meeste andere landgoederen liggen, soms aaneengesloten, aan de rand van de stad, waar ze een omvangrijke groene gordel vormen die aan de noordkant overgaat in de nog groenere gemeente Wassenaar. Dat zijn onder meer Bloemendaal, Clingendael, Duindigt, Duinweide, Meer & Bos, Ockenburgh, Oostduin, Oosterbeek, Reijgersbergen en Sorghvliet. Tussen Den Haag en Scheveningen liggen de Scheveningse Bosjes en het Nieuwe Scheveningse Bos van samen 116 hectare, vanouds een ongerept en heuvelig duingebied, dat vanaf ongeveer 1700 geleidelijk beplant is om zandverstuiving tegen te gaan.
Ook centrale, parkachtige straten als het Lange Voorhout en de Lange Vijverberg met de grote Hofvijver dragen bij aan de ruime en groene indruk die Den Haag kan maken.
Gastronomie
Den Haag wordt ook wel de culinaire hoofdstad van Nederland genoemd.[bron?] De voornaamste reden hiervoor is dat de Indonesische keuken, ook wel de 2e nationale keuken van NL genoemd, hier het meest wordt geprofileerd. De oudste Indonesische restaurants van Nederland bevinden zich in Den Haag:
- Indonesisch restaurant Tampat Senang - 1922
- Indonesisch restaurant Garoeda - 1949
- Indonesisch restaurant Sarinah - 1973
Avenue Culinaire in Den Haag
Dat ook Den Haag grachten heeft, is te zien aan de Bierkade. Vroeger losten vrachtschepen hier hun lading, tegenwoordig wordt deze kade ook wel de avenue culinaire genoemd, vanwege de vele restaurantjes die in de voormalige pakhuizen zijn gevestigd.
Uitgaansgelegenheden
- Omgeving Buitenhof en Groenmarkt
- Grote Markt
- Het Plein
- Paard van Troje
- Plaats
Evenementen
- Beatstad
- Chinees Nieuwjaar Festival in het Haagse Chinatown
- City-Pier-City Loop
- De Betovering
- Haagse Pop Week
- Haags Bevrijdingsfestival
- Nederlandse Veteranendag
- Haags UIT Festival
- Ha-Schi-Ba
- Koninginnenach
- Parkpop
- TodaysArt
- Tong Tong Fair
- Vuurwerkfestival Scheveningen
Muziek
Den Haag heeft sinds 1826 haar eigen conservatorium.
Uit Den Haag zijn onder andere de bands en muzikanten Golden Earring, Shocking Blue, Supersister, Earth & Fire, Di-rect, Kane, Anouk, Darkraver en Chuck Deely afkomstig.
Winkels en markten
Op donderdagavond is het koopavond in Den Haag. Net als in de andere grote steden (Amsterdam en Rotterdam) mochten eerst alleen de (groot)winkelbedrijven in het centrum op zondag open zijn.
- Grote Marktstraat
- Haagsche Bluf
- Haagse Passage
- Hoogstraat en Noordeinde
- Lange Poten en Korte Poten
- Markthof
- Spuistraat en Vlamingstraat
- Venestraat
Als enige van de grotere steden in Nederland mogen sinds een paar jaar ook de winkels in de Haagse buitenwijken van 10.00 - 18.00 uur op zondag geopend zijn. Door deze beslissing is de concurrentiepositie van de kleinere winkels (veelal gerund door allochtonen) in de buitenwijken verbeterd wat de leefbaarheid van de buitenwijken ten goede komt. De binnenstad van Den Haag is genomineerd voor 'Beste binnenstad van Nederland'.[9] Ook telt Den Haag het hoogste aantal exclusieve winkelformules van alle steden in Nederland (75).[10]
Den Haag telt twee grote winkelcentra:
De Haagse Markt is de grootste permanente markt van Europa. Er is elke week op maandag, woensdag, vrijdag en zaterdag markt.
Onderwijs, welzijn en sport
Onderwijs
Den Haag heeft twee zelfstandige gymnasia: het Gymnasium Haganum en het Christelijk Gymnasium Sorghvliet
Er zijn vele basisscholen en middelbare scholen die onderwijs op de niveaus van vmbo tot en met gymnasium geven. Voorbeelden hiervan zijn Christelijk College de Populier,Aloysius College, Segbroek College, Dalton Den Haag, Zandvlietcollege, Internationaal College Edith Stein en het Vrijzinnig Christelijk Lyceum. Deze laatste school is met name bekend omdat drie prinsen en een aantal bekende Nederlanders hier hun opleiding hebben genoten.
Hoewel de stad niet over een grote zelfstandige universiteit beschikt, zijn er wel de Hague Academic Coalition, het T.M.C. Asser Instituut, het The Hague Forum for Judicial Expertise, het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut, het Institute of Social Studies, het The Hague Academy of International Law, een dependance van Universiteit Leiden, de Haagse Hogeschool, Hogeschool INHOLLAND Den Haag, Hotelschool Den Haag en een dependance van Hogeschool Helicon. Verder is het de thuishaven voor een van Nederlands grootste en meest vooraanstaande instituten op gebied van kunstonderwijs, namelijk de Haagse Hogeschool voor de Beeldende Kunsten, Muziek en Dans. Deze bestaat uit het Koninklijk Conservatorium, de Koninklijke Academie voor de Beeldende Kunsten en de Balletacademie van het Koninklijk Conservatorium. Ook in Den Haag gevestigd is de Vrije academie (voluit: Vrije Academie Werkplaats voor Beeldende Kunsten).
Vanaf 2010 zal universitair onderwijs worden gegeven aan de The Hague University.
Ziekenhuizen
- HagaZiekenhuis (Een bedrijf met verschillende ziekenhuizen, in totaal 4)
- MCH Westeinde
- Ziekenhuis Bronovo
Sport en recreatie
- De profvoetbalclub van Den Haag is ADO Den Haag, dat uitkomt in de Eredivisie na te zijn gepromoveerd via de play-offs in 2007/08. Andere voetbalclubs in de stad zijn Duindorp S.V., Duno, SVC '08, HVV, Quick, B.M.T., (HVV) Laakkwartier, VCS (Voetbalclub Sparta), VUC, Quick Steps, v.v. Escamp, SV Loosduinen, Graaf Willem II VAC, HBS, Rava Houtwijk, GDA, sv Die Haghe, SVV Scheveningen, v.v. Haagse Hout en nog vele andere voetbalclubs voor de jeugd.
- Verder kent Den Haag enkele bekende hockeyclubs: HCKZ en HDM.
- Tevens heeft Den Haag de nationale kampioen ijshockey, van het seizoen 2008/2009 HYS The Hague, wat huisvest in de De Uithof waarnaast een ijshockeybaan ook een 400m-schaatsbaan, een kartbaan en een klimwand gevestigd zijn.
- Honkbalvereniging ADO komt uit in de hoogste klasse, net als het eerste herensoftbalteam van Storks.
- Er zijn twee roeiverenigingen: burgerroeivereniging R.V. De Laak en studentenroeivereniging H.S.R.V. Pelargos. De Laak is in 1911 opgericht; Pelargos in 2002. De twee verenigingen kennen een innige samenwerking, ook al is in 2009 de nieuwe botenloods van Pelargos geopend, waardoor zij meer op eigen benen is komen te staan. De Haagse roeiwedstrijd is de Laak Pelargos Prognose Race (LPPR) en wordt ieder jaar begin maart gehouden.
- Op korfbalgebied voormalig landskampioen KV Die Haghe en op handbalgebied eredivisieclub HV Hellas.
- BC Drop Shot, de eerste kampioen van de eredivisie badminton.
- Een paar zwemverenigingen in Den Haag zijn : Zwemlust '68, DES
- Duiksport - Amphibius Onderwatersport.
- Den Haag heeft verder ook tal van judoclubs, waaronder Shi Sei en Lu Gia Jen.
- Hoofdzakelijk door het Haagse duingebied loopt de Europese wandelroute E9, ter plaatse ook North Sea Trail of Hollands Kustpad geheten. De E9 loopt langs de kust van Portugal naar de Baltische staten. Daarnaast is Den Haag het startpunt van de Europese wandelroute E11 die loopt tot aan de grens van Polen en Litouwen.
Verkeer en vervoer
- Den Haag is per auto te bereiken over de autosnelwegen A4, A12, A13, A44/N44 en Ring Den Haag.
- De meeste reizigers die Den Haag per trein aandoen, reizen via de spoorwegstations Den Haag Centraal en Den Haag HS. Op het laatstgenoemde station stoppen ook internationale treinen. Er is nog een aantal kleinere stations, te weten Moerwijk, Ypenburg, Laan van NOI en Mariahoeve. Den Haag heeft directe treinverbindingen met onder andere Leiden, Schiphol, Amsterdam, Alkmaar, Hoorn, Haarlem, Gouda, Utrecht, Delft, Rotterdam, Antwerpen, Brussel en Parijs.
- HTM Personenvervoer verzorgt met een uitgebreid net van tram- en buslijnen het vervoer in Den Haag en omliggende gemeenten.
- Onder de naam RandstadRail verzorgt de HTM sinds september 2007 het vervoer van en naar Zoetermeer en de RET exploiteert Metrolijn E van en naar het Hofplein in Rotterdam. Over enkele jaren zal deze lijn samengaan met de gelijknamige lijn naar Spijkenisse.
- De streekvervoerverbindingen met Den Haag zijn per 30 augustus 2009 in handen van Veolia. Voorheen werd het streekvervoer geëxploiteerd door Connexxion.
- Per 10 februari 2010 is de naam van Rotterdam Airport veranderd in Rotterdam - The Hague Airport. Het vliegveld is bereikbaar via de autosnelweg A13.
Politiek en recht
Stadsbestuur
Het College van Burgemeester en Wethouders voor de periode 2010-2014 wordt gevormd door een coalitie bestaande uit PvdA, VVD, D66 en CDA (26 van de 45 zetels). Het coalitieakkoord heet "Aan de Slag!".
De voorzitter van het College van B&W is burgemeester:
- Jozias van Aartsen (VVD), openbare orde en veiligheid, bestuursdienst en brandweer
De wethouders (8) zijn:
- Marjolein de Jong (D66), Cultuur, Broedplaatsen, Deel Ruimtelijke ontwikkeling (Internationale Zone, Binnenstad en Kijkduin), Internationaal profiel, Stadsdeel Centrum;
- Ingrid van Engelshoven (D66), Onderwijs, Bibliotheken, Aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt, Stadsdelen en Deconcentratie, Stadsdeel Haagse Hout;
- Karsten Klein (CDA), Sport, Welzijn, Jeugd, Stadsdeel Loosduinen;
- Sander Dekker (VVD), Financiën, Stadsbeheer, Stadsdeel Segbroek;
- Peter Smit (VVD), Deel Ruimtelijke ontwikkeling (Binckhorst, Den Haag Centraal en Vlietzone), Verkeer en vervoer, Stadsdeel Leidschenveen – Ypenburg;
- Marnix Norder (PvdA), Wonen, Deel Ruimtelijke ordening, Integratie, Krachtwijkenaanpak, Stadsdeel Scheveningen;
- Henk Kool (PvdA), Sociale zaken, Werkgelegenheid, Economie,Stadsdeel Laak;
- Rabin Baldewsingh (PvdA), Volksgezondheid, Duurzaamheid, Archeologie, monumenten, media, P&O en ICT en Stadsdeel Escamp.
Samenstelling gemeenteraad
Vanaf 1962 is de Haagse gemeenteraad als volgt samengesteld:
Gemeenteraadszetels | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Partij | 1962 | 1966 | 1970 | 1974 | 1978 | 1982 | 1986 | 1990 | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | ||
PvdA | 17 | 12 | 14 | 18 | 17 | 14 | 18 | 12 | 9 | 11 | 10 | 15 | 10 | ||
Partij voor de Vrijheid | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 8 | ||
VVD | 7 | 8 | 10 | 13 | 11 | 14 | 11 | 9 | 11 | 12 | 11 | 10 | 7 | ||
D66 | - | - | 3 | - | 3 | 2 | 2 | 7 | 7 | 3 | 3 | 2 | 6 | ||
CDA | 17 | 16 | 14 | 10 | 13 | 10 | 10 | 10 | 7 | 6 | 7 | 5 | 3 | ||
GL | 3 | 4 | 2 | 3 | 1 | 4 | 3 | 3 | 4 | 5 | 3 | 3 | 3 | ||
SP | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | 3 | 2 | 4 | 2 | ||
Haagse Stadspartij | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | 1 | 1 | 2 | ||
Politieke Partij Scheveningen | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 3 | 3 (2) | 1 | 1 | ||
Islam Democraten | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | 1 | ||
Partij voor de Dieren | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | ||
Lijst A. Khoulani | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | ||
CU/SGP | - | - | - | - | - | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 (2) | 1 | - | ||
Lijst Pim Fortuyn | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | - | ||
Solidair Nederland | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | - | ||
Leefbaar Den Haag | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 4 (2) | - | - | ||
CP(86)/CD | - | - | - | - | - | - | - | 3 | 5 | - | - | - | - | ||
Overige | 1 | 5 | 2 | 1 | - | - | - | - | - | - | 0 (2) | - | - | ||
Totaal | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 | 45 |
Noot 1: de tabel bevat de oorspronkelijke zetelaantallen direct na de gemeenteraadsverkiezingen. Tussen haakjes staat wat de zetelaantallen daarna waren.
Noot 2: partijen als GL, CDA en CU bestonden vroeger uit andere partijen die later zijn samengegaan in hoe ze nu heten. Vanwege de vergelijkbaarheid is de huidige naam ook voor het verleden gebruikt.
Haagse burgemeesters
Aangrenzende gemeenten
Aangrenzende gemeenten | ||||
---|---|---|---|---|
Wassenaar | ||||
Leidschendam-Voorburg Pijnacker-Nootdorp Zoetermeer | ||||
Westland | Delft | Rijswijk |
Stedenbanden
- Juigalpa (Nicaragua) - sinds 1984[11]
- Warschau (Polen) - sinds 1990[12]
- Suriname - sinds 2002[13]
- Bethlehem (Palestijnse Autoriteit) - sinds 2000[14]
- Swansea (Wales)
- Nazareth (Israël)
- Al Hoceima (Marokko)
Rechtspraak
De stad profileert zich als een "Internationale stad van Vrede en Recht" (International City of Peace and Justice). Den Haag is de derde "VN-stad" in de wereld na New York en Genève. Instellingen als het Internationaal Gerechtshof, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens en het Internationaal Strafhof opereren vanuit Den Haag. Verschillende academische instituten op het gebied van internationale relaties, internationaal recht en internationale ontwikkeling zijn verenigd in de Hague Academic Coalition.
De volgende tribunalen/gerechtshoven zijn gevestigd in de stad:
Media
Kranten
Radio en televisie
- RTV West
- Den Haag FM
- Den Haag TV
- Hofstad Radio
- Infothuis
- PartyMania TV - Haagse Jongeren Omroep
Hagenaars en Hagenezen
Naast Hagenaar kan een inwoner van Den Haag ook Hagenees worden genoemd. Met deze informele term worden personen aangeduid die geboren en getogen zijn in Den Haag en daar bij voorkeur ook nog wonen. Een Hagenaar kan ook iemand zijn die niet geboren en getogen is in Den Haag, maar daar wel woont. Hoewel het woord Hagenees niet per se een negatieve connotatie heeft, zal lang niet elke inwoner van de stad er prijs op stellen als Hagenees te worden aangeduid. Een andere definitie is dat Hagenezen de mensen zijn die plat Haags praten, terwijl Hagenaars de mensen zijn die voornaam Haags spreken.
Het klassieke verhaal wil dat er een scheiding is tussen Hagenaars die op zand wonen en de Hagenezen die op veen wonen. Den Haag is deels gebouwd op zandduinen, waarvan de grens met de veengebieden ongeveer gelijk loopt met de Laan van Meerdervoort. Wijken zoals Laakkwartier, Schilderswijk en Escamp zijn gebouwd op veengrond. Als je geboren bent op 't zand ben je een Hagenaar, ben je geboren op 't veen dan ben je een Hagenees.
Zie ook
Externe link
- ↑ http://openbaar.haaglandenincijfers.nl
- ↑ Den Haag is dit pas weer sinds 1980; Koning Juliana had haar residentie in Baarn op Paleis Soestdijk.
- ↑ Den Haag Extreem beveligd, Trouw, 24 maart 2009]
- ↑ Bekend van het lied van Wieteke van Dort, Den Haag. De weduwe van Indië ben jij.
- ↑ Gemeentearchief Den Haag: " Is Den Haag een stad of een dorp?
- ↑ Anne de Hingh en Evert van Ginkel, De archeologie van Den Haag, Utrecht 2009, p. 31
- ↑ Den Haag in cijfers
- ↑ De Stadskrant van 15 maart 2006
- ↑ Den Haag genomineerd voor 'Beste Binnenstad van Nederland', Gemeente Den Haag
- ↑ Den Haag telt meeste bijzondere winkels, Gemeente Den Haag
- ↑ Stedenband Den Haag-Juigalpa
- ↑ Stedenband Den Haag-Warschau
- ↑ [http://www.stedenbanden.nl/detail_city.phtml? know_id=193&username=gast@stedenbanden.nl&password=9999&publish=Y&username=gast@stedenbanden.nl&password=9999&groups=STEDENBANDEN Stedenband Den Haag-Suriname]
- ↑ [1]