Markt (winkel)

Een markt is een verkoopgelegenheid die in de lage landen veelal in buitenlucht wordt georganiseerd, zoals op een plein of in een straat, waar marktlieden volgens ter plaatse geldende marktregels, op (huur)kramen of vanuit (eigen) verkoopwagens waar aan de man proberen te brengen. Het woord markt is afgeleid van het Latijnse woord mercatus, hetgeen markt en handel betekent.^[1]

Markt in Rotterdam

Groentemarkt

In de middeleeuwen was het recht een markt te organiseren (marktrecht) een van de vrijheden die een persoon of organisatie met bestuurlijke macht over een gebied, aan een nederzetting of plaats in dat gebied kon geven. Zo zijn steden als Oldenzaal, Gouda, Schagen, Leiden of Leuven tot bloei gekomen. Er golden allerlei voorschriften, zoals de regel dat niet met valse munt betaald mocht worden, en het kon zijn dat weegschalen en weeglood vooraf moesten worden geijkt. Op deze manier kon vertrouwen bij kopers worden opgebouwd.

Een algemene markt waar alle soorten producten worden aangeboden wordt aangeduid als een warenmarkt, maar er zijn ook gespecialiseerde markten. Zo spreken we ook bijvoorbeeld over een groentemarkt, een vismarkt, een textielmarkt, een eiermarkt, et cetera. Veel markten gaan wekelijks op een vaste dag en locatie door, vaak is dit in de voormiddag, al zijn er ook namiddag- of avondmarkten. Weekmarkten trekken vooral bezoekers voor verse voeding, anno 2022 minder voor non-food producten die er vroeger meer verkocht werden. ^[2] Ook kan een markt genoemd worden naar een gebeurtenis die plaatsvindt of gevierd wordt ten tijde of omstreeks het tijdstip waarop de markt plaatsvindt, zoals: de kerstmarkt en de nieuwjaarsmarkt.

Ook zijn er gespecialiseerde markten zoals boekenmarkten, rommel- en vlooienmarkten, veemarkten, jaarmarkten die vaak op een bepaald tijdstip en bepaalde plaats terugkeren. Tevens kent men braderieën.

Later kwam ook de supermarkt, maar omdat deze door één eigenaar worden bedreven is dit geen markt in de oorspronkelijke zin van het woord.

Groothandel, DetailhandelBewerken

Wet market in Singapore

Een markt kan zijn georganiseerd als groothandel, waar alleen handelaren mogen inkopen, of als detailhandel, waar de consument mag kopen. Markten voor de groothandel vinden vaak plaats in hallen, bekend zijn de voormalige groente- en vleeshallen in Parijs, kortweg Les Halles. Amsterdam kende zijn "Markthallen".

De markt voor consumenten is een vorm van straathandel, waarmee echter ook de verkoop op straat buiten de markt om bedoeld wordt, zoals venters, een op zich zelf staande poffertjeskraam of haringkar. Ook rommelmarkten en garageverkopen horen hiertoe.

NederlandBewerken

Van oudsher zijn in Nederland de kaasmarkten in Alkmaar en Gouda bekend. Vanaf de 19e eeuw voeren vooral de grootste steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht bekende markten. Verder heeft bijna elke stad en dorp zijn eigen weekmarkt. De Haagse Markt is de grootste markt van Nederland. De Albert Cuypmarkt en Bloemenmarkt in Amsterdam zijn onder bezoekers aan Nederland zeer bekend.^[3] Op Koningsdag worden traditioneel vrijmarkten gehouden.

Buiten NederlandBewerken

Londen heeft met Portobello Road Market en Parijs met de markt op Rue Mouffetard ook een grote en bekende markt, in Antwerpen is de vogelenmarkt en in Brussel de Zuidmarkt en de rommelmarkt op het Vossenplein bekend. Ook grote steden in vele landen in Azië zoals Singapore en Hong Kong hebben avondmarkten. In landen met doorgaans hoge temperaturen worden markten vaak in grote binnenruimtes georganiseerd.

AfbeeldingenBewerken

Textielmarkt Doetinchem
Vismarkt in Brugge
Shilin Night Market in Taipei, Taiwan
Hodod, Roemenië
Vismarkt te Leiden, 19de eeuw
Markt in tweedehands spullen, Nieuwstraat in Leiden, eind 19de eeuw
Boerenmarkt in Nijmegen (1900)
Bioscoopjournaal uit 1947. In de Jordaan te Amsterdam wordt gevlagd omdat er, voor het eerst na de oorlog, weer markt wordt gehouden op de Lindengracht.