Oosterend (Súdwest-Fryslân)
Oosterend (officieel, Fries: Easterein) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| Zicht op het dorp | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente |  Súdwest-Fryslân
| ||
| Coördinaten | 53° 6′ NB, 5° 37′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (2021-01-01) |
935[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8734 | ||
| Woonplaatscode | 2013 | ||
| Foto's | |||
_-_11_(50549824668).jpg)
| |||
| |||
Het ligt ten zuidoosten van Wommels en ten zuidoosten van Itens, te midden van Bolsward, Sneek, Leeuwarden en Franeker, De dorpskern ligt aan de Oosterendervaart, die de Wijnsevaart en de Hidaardervaart met elkaar verbindt.
In 2021 telde het dorp 935 inwoners. Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Driehuizen (onbewoond deel), Meilahuizen en Schrok. Tot 1955 viel ook het dorp Roodhuis onder het dorp Oosterend.
GeschiedenisBewerken
Hoe oud het dorp exact is, is onduidelijk. Mogelijk is het ontstaan toen het eiland waarop het was gelegen, ook wel aangeduid als Oosterend, bedijkt werd. Het betreft de vroegste bedijking. Er wordt ook wel gedacht dat het op een terp is ontstaan. Het dorp zelf kende meerdere verhogingen, die al dan niet opgehoogd waren.
Verschillende omliggende dorpen lagen binnen het eiland, zoals Hennaard, Itens en Lutkewierum. Het dorp werd een tijd na de oprichting van de grietenij Hennaarderadeel het belangrijkste dorp. Later nam Wommels deze positie over.
In 1378 werd de plaats vermeld als to Aestereynde, in 1402 als toe Aesterende, in 1433 als in Oestereynde en in 1505 als Oestereynd. De plaatsnaam duidt er op dat op het oostelijk (Oudfries: Aester) gelegen einde (eynde), van iets lag. In 1991 werd de officiële naam gewijzigd in het Friestalige Easterein.
Tot de gemeentelijke herindeling in 1984 maakte Oosterend deel uit van de gemeente Hennaarderadeel. Hierna maakte het deel uit van de gemeente Littenseradeel. Sinds 1 januari 2018 hoort het dorp bij de gemeente Súdwest-Fryslân.
Beschermd dorpsgezichtBewerken
Een deel van Oosterend is een beschermd dorpsgezicht, een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland. Verder zijn er in het dorp een tiental rijksmonumenten.
KerkBewerken
Het dorp wordt gekenmerkt door de Martinikerk. Deze is grotendeels middeleeuws en bezit de oudste sacristie van Friesland. De kerk heeft de zeldzame kraak (oksaal) uit 1554 met renaissance-snijwerk. In het interieur bevindt zich een 17e-eeuwse herenbank.
MolenBewerken
_-_M%C3%BBne_Rispens.jpg)
Ten zuiden van het dorp staat de Rispenserpoldermolen, een oorspronkelijk uit 1821 daterende grondzeiler. De molen staat aan de rand van de buurtschap Driehuizen, en heeft het adres van de weg van deze buurtschap, Trijehuzen. De molen wordt soms geadresseerd als Hidaard, maar de molen staat in het dorpsgebied van Oosterend.
SportBewerken
Het dorp kent onder meer de kaatsvereniging KF Easterein, voetbalvereniging VV SDS, tennisvereniging Smash en gymnastiekvereniging O.D.I. Easterein. De volleybalvereniging COVOS is er ook voor de omliggende dorpen zoals Wommels, Roodhuis en Itens. Het dorp heeft ook een eigen sporthal.
CultuurBewerken
Het dorp heeft een eigen dorpskrant, de Fanfare Wilhelmina, de toneelvereniging Fuort mar Los en het kunstcentrum In de Kerk.
OnderwijsBewerken
Het dorp heeft een eigen basisschool, De Foareker geheten. Het kent verder de Peuteropvang De Poaskepole.
Bekende (ex-) inwonersBewerken
De schrijfster Marga Claus groeide op in het dorp.
Geboren in OosterendBewerken
- Pier Popckes Donia circa 1420, grootvader van Pier Gerlofs Donia (ook bekend als Grote Pier)
- Oepke Noordmans (1871-1956), theoloog en predikant
- Herman Ridderbos (1909-2007), predikant, theoloog en hoogleraar (Gereformeerde Kerken in Nederland)
- Wiert Berghuis (1911-1989), vooraanstaand ARP-politicus en burgemeester
- Klaas Bruinsma (1931-2018), vertaler en dichter
- Si Shut Hau (1991-), voetballer
Externe linkBewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|
