Jutrijp
Jutrijp (Fries: Jutryp) is een dorp in de gemeente Súdwest-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente |  Súdwest-Fryslân
| ||
| Coördinaten | 52° 60′ NB, 5° 39′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (2021-01-01) |
275[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8623 | ||
| Woonplaatscode | 2412 | ||
| Belangrijke verkeersaders | N354 | ||
| |||
Het ligt ten zuidoosten van IJlst, ten zuiden van Sneek en ten noorden van Hommerts. De dorpskern ligt aan de Hengstepoel en de Louwepoel, die de Zandsloot met de Jutrijpervaart verbindt. Aan de westelijke rand van het dorpsgebied stroomt de Wijde Wijmerts.
Aan de westkant liggen er twee grote eilanden die de Ooster Wijmerts scheidde van de Zwarte Brekken en de Witte Brekken. Jutrijp vormt samen met Hommerts een tweelingdorp. De twee dorpen worden tezamen ook wel Jutrijp-Hommerts of Hommerts-Jutrijp genoemd, ze liggen beide aan de N354. In 2021 telde Jutrijp 275 inwoners.
GeschiedenisBewerken
Jutrijp is in de late Middeleeuwen als een waterdorp ontstaan. Het dorp groeide langs de westelijke zijde van de Var, die later de Zandsloot is gaan heten en bij Jutrijp ook de Jutrijpervaart.
Door de aanleg van de rijksstraatweg in 1843 ontwikkelde zich het als een langgerekt lintdorp, en vergroeide het wat met Hommerts. In de tweede helft van de twintigste eeuw kwam daar dan weer langzaam veranderde als zich vanaf de poelen nieuwbouw ontwikkelde. Zo heeft het midden in het lint een dorpskom gekregen.
Het dorp werd in 1482 vermeld als Ryp, in 1496 als In dae Joetryp, in 1496 als Jaetryp, in 1505 als Jortryp, in 1517 als Ietryp en in 1543 als Jutrijp. De oudste vermelding duidt op het feit dat de plaats op de oever van de Var was gelegen.
De latere toevoeging daaraan (Joet/Jort/Jut) is onduidelijk in betekenis. Mogelijk wijst naar het Oudfriese woord voor gat, 'iet' maar het zou ook kunnen verwijzen naar een persoonsnaam, gedacht wordt aan de persoonsnaam Jort.
Tot 2011 lag Jutrijp in de voormalige gemeente Wymbritseradeel.
KerkenBewerken
Het dorp heeft een tweetal opeenvolgende kerken gehad. De eerste kerk had een stompe kerktoren. De toren bleef staan nadat de zaalkerk die bekend stond om diens schilder- en snijkerk toch rond 1819 werd gesloopt.
De toren bleef tot iets na halfweg de 19e eeuw staan. Rond 1819 werd er in het dorp een vervangende kerk gebouwd. Deze kerk werd in de jaren 70 van de twintigste eeuw echter ook afgebroken. Sindsdien heeft het dorp geen kerk meer.
JachthavenBewerken
Het dorp heeft een eigen jachthaven in Louwepoel, aan de Jutrijpervaart. Het is via de brede Zoolsloot verbonden met de water en natuurgebied Witte- en Zwarte Brekken en Oudhof.
SportBewerken
De meeste sportverenigingen in het dorp zijn gezamenlijke verenigingen van het tweelingdorp. De meeste daarvan zijn wel gevestigd in Hommerts. Het onder meer om de kaatsvereniging De Boppeslach, de voetbalvereniging VV HJSC, volleybalvereniging Far Ut, zeilvereniging Sterke Yerke, gymnastiekvereniging SHELL en de ijsclub Iendracht.
CultuurBewerken
Net als bij de sportvereniging zijn de meeste culturele verenigingen gezamenlijke verenigingen van het tweelingdorp. Het betreft onder meer de muziekvereniging Ere Zij God en de toneelvereniging De Spegel. In Hommerts staat tevens het dorpshuis Oan it Far.
OnderwijsBewerken
Voor het basisonderwijs is het aangewezen op de gezamenlijke basisschool Van Haersma Buma in Hommerts.
Openbaar vervoerBewerken
Bus (Arriva)
- Lijn 42: Sneek - Jutrijp - Hommerts - Woudsend - Tjerkgaast - Spannenburg - Follega - Eesterga - Lemmer v.v.
- Lijn 45: Sneek - Jutrijp - Hommerts - Woudsend - Ypecolsga - Elahuizen - Oudega - Kolderwolde - Hemelum v.v.
- Lijn 46: Sneek - Jutrijp - Hommerts - Osingahuizen - Heeg - Lytshuizen - Oudega v.v.
- Lijn 47: Sneek - Jutrijp - Hommerts - Woudsend - Ypecolsga - Harich - Balk - Sondel - Lemmer v.v.
Externe linkBewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|
