Hemelumer Oldeferd

voormalige grietenij en gemeente in Friesland, Nederland
(Doorverwezen vanaf Hemelumer Oldefert)

Hemelumer Oldeferd (Fries: Himmelumer Aldefurd) is een voormalige gemeente in het zuidwesten van de provincie Friesland (Nederland) en heeft bestaan tot 1984. Hemelumer Oldeferd was gelegen aan het IJsselmeer.

Hemelumer Oldeferd
Voormalige gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Hemelumer Oldeferd (Friesland)
Hemelumer Oldeferd
Situering
Provincie Vlag Friesland Friesland
Coördinaten 52° 59′ NB, 5° 27′ OL
Algemeen
Oppervlakte 64,35 km²
Inwoners
(1 jan 1983)
4938
Overig
Voormalige gemeente 1816 - 1984
Opgegaan in Gaasterland-Sloten,
Nijefurd
Foto's
Het oude gemeentehuis van Hemelumer Oldeferd (2009)
Het oude gemeentehuis van Hemelumer Oldeferd (2009)
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Súdwest-Fryslân

Na de Friese herindeling van 1984 is Hemelumer Oldeferd opgesplitst in twee delen. Een groot deel is samen met de stadjes Workum, Hindeloopen en Stavoren opgegaan in de nieuwe gemeente Nijefurd. Een klein deel in het oosten met de dorpen Elahuizen (deels voorheen Nijega), Kolderwolde en Oudega is samen met de gemeenten Gaasterland en Sloten opgegaan in de nieuwe gemeente Gaasterland-Sloten.

Tot 1956 heette de gemeente Hemelumer Oldephaert en Noordwolde (H.O.N.). De naam van de gemeente is afgeleid van de oude hoofdplaats Hemelum; Oldeferd is het oude rechtsgebied: ferd (vrede); Noordwolde is het gebied in het zuidoosten van de gemeente waarin de dorpen Kolderwolde, Oudega en Elahuizen liggen. In 1955 besloot de gemeenteraad de naam te wijzigen naar Hemelumer Oldeferd. Deze naamswijziging had twee redenen. Ten eerste is de naam Oldeferd taalkundig correcter dan Oldephaert. Oldephaert deed ten onrechte denken aan oude vaart. Ten tweede was de oude naam erg lang en gaf de aanduiding Noordwolde verwarring met het dorp Noordwolde in de gemeente Weststellingwerf.[1][2]

Plaatsen

bewerken

De gemeente Hemelumer Oldeferd bevatte in 1983 zeven dorpen. De hoofdplaats was Koudum. De Nederlandse namen waren de officiële, met uitzondering van It Heidenskip. De plaatsnaamborden in de gemeente waren eentalig Fries.

Aantal inwoners per woonkern op 1 januari 1983:

Nederlandse naam Friese naam Inwoners
Koudum Koudum 2579
Warns Warns 788
Hemelum Himmelum 541
Molkwerum Molkwar 316
Elahuizen Ealahuzen 287
Oudega Aldegea 247
Heidenschap (ged.) It Heidenskip 96
Kolderwolde Kolderwâlde 78

Bron: Provincie Friesland

Tot 1967 maakte ook Nijega (H.O.N.) deel uit van de gemeente, waarna dit dorp opging in Elahuizen. Een aantal buurtschappen in de gemeente waren: Bovenburen, Galamadammen, Laaxum, Scharl en Trophorne.

Zie ook

bewerken

Aangrenzende gemeenten

bewerken
   Aangrenzende gemeenten   
 Hindeloopen       Workum       Wymbritseradeel 
             
 Stavoren   Gaasterland