Sexbierum

dorp in gemeente Waadhoeke, Nederland

Sexbierum (Fries: Seisbierrum) is een dorp in de gemeente Waadhoeke, in de Nederlandse provincie Friesland. Sexbierum ligt tussen Franeker en de Waddenzeekust. Het vormt met Pietersbierum een dubbeldorp. Het dorp ligt aan de N393. De Opvaart loopt van Harlingen tot aan Sexbierum.

Sexbierum
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Sexbierum (Friesland)
Sexbierum
Situering
Provincie Friesland
Gemeente Waadhoeke
Coördinaten 53° 13′ NB, 5° 29′ OL
Algemeen
Inwoners
(2021-01-01)
1.705[1]
Overig
Postcode 8855
Netnummer 0517
Woonplaatscode 1373
Belangrijke verkeersaders A31 N393
Foto's
Sexbierum langs de Opvaart.
Sexbierum langs de Opvaart.
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Friesland

In 2021 telde het dorp 1.705 inwoners.[1] De voormalige buurtschap Sexbierumerhorn ten noorden van Sexbierum was deel van de Hornestreek en was tot 20ste eeuw een de buurtschap .

Geschiedenis bewerken

 
Dorpsplein
 
Stinswier met uitzicht op het dorp

Sexbierum is ontstaan op een terp op een kwelderwal langs de Waddenzee.

In 1275, de oudste zekere vermelding, wordt de naam van het dorp geschreven als Sixtisberen. In de 14e eeuw kwamen de schrijfwijzes Sixtebeeren en Sexberum voor. In de 15e eeuw werd dit Sixtiberum en in 1505 Sexbierum. Bierum komt van het Oudfriese bêre, dat schuur of huis betekent. Het eerste deel komt van de persoon Sixtus, wellicht de heilige paus Sixtus II. De verklaring van Rembertus Westerhoff, die in 1865 suggereerde dat de naam Sexbierum 'dijksterhuizen' zou betekenen, is verouderd, sinds bekend is dat de terp op een natuurlijke kwelderwal en niet op een dijk werd opgeworpen.

Na de Tweede Wereldoorlog breidde Sexbierum zich uit richting Pietersbierum, waarmee het in de jaren 70 van de twintigste eeuw vergroeide.

Sexbierum lag tot 1 januari 1984 in de gemeente Barradeel. Oorspronkelijk stond het gemeentehuis van de gemeente Barradeel in Pietersbierum, maar nadat de grens een kleine honderd meter werd opgeschoven, kwam het in Sexbierum te staan. Totdat de gemeente Barradeel op 1 januari 1984 werd opgeheven, bleef Sexbierum de hoofdplaats van die gemeente. Tussen 1984 en 2018 lag het dorp in de gemeente Franekeradeel, die in 2018 opging in de gemeente Waadhoeke.

Kerken bewerken

In het dorp staan twee kerken. De Sixtuskerk was voor de Reformatie gewijd aan de heilige paus Sixtus II[2] en bestaat sinds de 13e eeuw. De kerk werd in de 15de eeuw uitgebreid tot een kruiskerk, maar in de 18e eeuw werd de zuidelijke dwarsarm afgebroken en de noordelijke verbouwd tot consistoriekamer. Daarbij werd in de noordelijke muur in een ingemetselde nis een beeld van de heilige Sixtus teruggevonden. Mogelijk was dit ten tijde van de Reformatie verborgen.

De gereformeerde kerk is veel jonger. Deze kerk dateert uit 1928 en verving een kerk uit 1882.

Molen bewerken

 
De Korenaar

In Sexbierum staat de korenmolen De Korenaar, die uit 1868 stamt.

State bewerken

Buiten het dorp is de poort van Liauckama State bewaard gebleven. Het was een van de grootste staten van Friesland. De state werd in de 19e eeuw afgebroken.

Attractiepark bewerken

In 1987 werd bij Sexbierum een windattractiepark en bezoekerscentrum met de naam Aeolus (naar de god van de wind) gebouwd. Het werd gebouwd bij het proefwindmolenpark bij het nabijgelegen Oosterbierum, dat tot 1994 heeft bestaan. Het attractiepark werd in 2017 gesloten.

Sport bewerken

 
Rijksmonument

Sexbierum heeft diverse sportverenigingen. Samen met Pietersbierum heeft Sexbierum sinds 1905 de gezamenlijke kaatsvereniging KV De Twa Doarpen/D.I.O.S.. Verder is er onder meer de Algemene Voetbal Club (AVC), de tennisvereniging WESP en de judovereniging Koka.

Cultuur bewerken

De Drumfanfare Concordia Sexbierum bestaat sinds 1979. Het dorp heeft een dorpshuis, met de naam It Waed. Het dorpshuis wordt gebruikt door de inwoners van Pietersbierum. Een van de bestaande Koninklijke Rederijkerskamers van Nederland is die van Sexbierum: Koninklijke Rederijkerskamer Ons Genoegen.

Onderwijs bewerken

Het dorp heeft een christelijke basisschool, De Skeakel geheten. Tot en met het schooljaar 2016-2017 kende het dorp ook een openbare basisschool, die De Barraboech heette.

Geboren in Sexbierum bewerken

Zie ook bewerken

Externe links bewerken

Zie de categorie Sexbierum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.