Brantgum

dorp in de Friese gemeente Noardeast-Fryslân, Nederland

Brantgum (Friese uitspraak: [’brɔntxm]?) is een dorp in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. Brantgum ligt ten noordwesten van Dokkum, tussen Foudgum en Waaxens aan beide kanten van de N356. Brantgum werkt op veel fronten samen met Foudgum en Waaxens.

Brantgum
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Brantgum (Friesland)
Brantgum
Situering
Provincie Friesland
Gemeente Noardeast-Fryslân
Coördinaten 53° 21′ NB, 5° 56′ OL
Algemeen
Oppervlakte 3,59[1] km²
- land 3,58[1] km²
- water 0,01[1] km²
Inwoners
(2023-01-01)
240[1]
(67 inw./km²)
Woning­voorraad 110 woningen[1]
Overig
Postcode 9153
Woonplaats­code 3390
Belangrijke verkeersaders  
Foto's
Brantgum
Brantgum
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Friesland

In 2023 telde het dorp 240 inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap Veldburen.

Geschiedenis

bewerken

Het dorp is ontstaan op een terp. De terp werd enkele eeuwen voor de christelijke jaartelling opgeworpen op een kwelderwal. De terp werd halverwege de 19e eeuw in tweeën gedeeld door de weg die loopt van Dokkum naar Holwerd. Aan de zuidwestzijde is de terp flink afgegraven.

In de 13e eeuw werd de plaats vermeld als Brontegum, in 1470 als toe brantgum, in 1500 als thoe brantghum, in 1505 als Brantghum en in 1543 als Branteghum. De plaatsnaam zou duiden op het feit het de woonplaats (heem/um) van de familie Brantinga, afgeleid van de persoon Brant.

Tot 1984 behoorde Brantgum tot Westdongeradeel, later tot Dongeradeel, waarna deze opging in Noardeast-Fryslân.

 
De kerk van Brantgum

De kerk van Brantgum is gebouwd in de 12e eeuw. De kerk werd in de 15e eeuw verlengd, uit die tijd stamt het koor van de kerk. De kerktoren met ingesnoerde spits werd in 1877 gebouwd toen de kerk werd bepleisterd. 100 jaar later werd de bepleistering weggehaald waarna met zekerheid kon worden vastgesteld dat de basis van de kerk uit de 12e eeuw stamde.

Het dorp heeft een kaatsvereniging genaamd Alles aan de Hang, en een biljartclub.

Cultuur

bewerken

In Brantgum staat een dorpshuis, De Terpring, waarvan ook Waaxens en Foudgum gebruikmaken. In Brantgum wordt jaarlijks een openluchtspel georganiseerd.

Onderwijs

bewerken
 
Beeld Ids Wiersma van beeldhouwer Gosse Dam

Reeds in de 16e eeuw werd in het dorp een school opgericht. In 1989 werd de school voorzien van een nieuw gebouw en een nieuwe naam, de Ids Wiersmaskoalle. Na afloop van het schooljaar 2014/2015 werd echter besloten de school te sluiten, als gevolg van het onvoldoende aantal ingeschreven leerlingen.

Geboren in Brantgum

bewerken
  • Ids Wiersma (1878-1965), schilder en tekenaar, waarvan in het dorp een standbeeld aanwezig is.

Openbaar vervoer

bewerken

Brantgum wordt bediend door vervoersmaatschappij Qbuzz:

Zie ook

bewerken
Zie de categorie Brantgum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.