Moerbeke (Waasland)

**Moerbeke**
Moerbeke-Waas
Deelgemeente in België
	(Details)
	;
Situering
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Oost-Vlaanderen
Arrondissement	Sint-Niklaas
Gemeente	Lokeren
Fusie	01/01/2025
Coördinaten	51° 10′ NB, 3° 57′ OL
Algemeen
Oppervlakte	37,93 km²
Inwoners ; (01/01/2024)	6.758 ; (178,17 inw./km²)
Overig
Postcode	9180
NIS-code	44045(A)
Oude NIS-code	44045
Website	Officiële website
Detailkaart
	;
Foto's
	Sint-Antonius Abtkerk
Portaal	België

Moerbeke is een dorp in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen en een deelgemeente van de stad Lokeren. De deelgemeente telt ruim 6.500 inwoners, waarvan 131 inwoners met de Nederlandse nationaliteit. De inwoners worden Moerbekenaars^[1] genoemd.

Moerbeke was in de omstreken vooral bekend om zijn suikerfabriek, die deel uitmaakte van de groep Iscal Sugar. Op tweede kerstdag 2007 kondigde het bedrijf echter aan dat het de vestiging in Moerbeke sloot.^[2]

De officieuze naam "Moerbeke-Waas" wordt soms gebruikt om onderscheid te maken met het andere Moerbeke, deelgemeente van Geraardsbergen.

Etymologie

De naam Moerbeke komt van enerzijds het Germaanse woord 'mora' wat veenmoeras ( of later turf-ontginningsterrein) betekent en anderzijds het Germaanse 'baki' wat beek betekent. De naam wordt voor het eerst vermeld in 1271. Reeds in de Romeinse tijd bestond er al een woonkern aan de noordelijke heirbaan.

Geschiedenis

Archeologische vondsten stammen uit het epipaleolithicum, het mesolithicum en de Romeinse periode. Moerbeke ontwikkelde zich als straatdorp langs de weg van Brugge naar Antwerpen.

In de 13e en 14e eeuw, toen Moerbeke grafelijk bezit was, werden veel turfgronden aan Gentse burgers verkocht, terwijl ook de Sint-Baafsabdij ontginningen verrichtte.

In 1452 vond de Slag bij Moerbeke plaats tussen de troepen van Filips de Goede en de Gentenaren. Tijdens de godsdienstoorlogen hingen vele bewoners het Calvinisme aan. In 1671 werd brand gesticht in het dorp door Franse troepen.

Einde 16e eeuw werd onder leiding van Alexander Farnese een linie aangelegd met forten Francipani en Terwest, en daartussen de schans Papemutse.

Moerbeke kende in de eerste helft van de 19e eeuw veel armoede, later kwamen enkele weverijen en brouwerijen en was er enige scheepsbouw. In de 20e eeuw verdwenen de meeste van deze bedrijven. In 2007 sloot ook de suikerfabriek.

Op 1 januari 2025 fuseerde de gemeente met haar zuidelijke buurgemeente Lokeren.^[3]

Natuur en landschap

Moerbeke is een karakteristieke landelijke gemeente, gelegen in Zandig Vlaanderen en het Waasland. De hoogte bedraagt ongeveer 5 meter. In het zuidelijke deel van de gemeente, onder de Moervaart, bestaat het landschap uit meersen gevormd tijdens de laatste ijstijd, waarin moeraskalk en hoogveen ontstond. Het gebied is ingedeeld in akkers die afgezoomd worden door typische rijen canadapopulieren. In de Moervaartdepressie werd turf gewonnen. Ten noorden van de Moervaart ligt een zandrug, die tussen de naaldbossen ruimte biedt aan het unieke natuurdomein Heidebos, dat zich uitstrekt over Moerbeke en Wachtebeke. Noordelijker (boven de Expresweg Antwerpen-Knokke) bestaat het landschap uit uitgestrekte polders met twee kreken, de Grote Kreek en Pereboomsgat.

Ten zuiden van de kom van Moerbeke vindt men het natuurgebied Turfmeersen in de Moervaartdepressie. Ook andere natuurgebieden, zoals de Vette Meers, liggen op het grondgebied van Moerbeke.

Kernen

Hoewel de voormalige gemeente Moerbeke, in tegenstelling tot de meeste andere nu overblijvende gemeenten, geen extra territorium had bijgekregen bij de fusie van '77, bestaat het toch uit drie woonkernen.

Moerbeke is van de drie het grootst en zo goed als alle diensten waren dan ook daar gevestigd. Koewacht is een grensdorp dat deel uitmaakt van drie verschillende bestuurlijke eenheden: naast het deel op het grondgebied van Moerbeke bevinden er zich ook nog delen van het dorp in de buurgemeente Stekene en de Nederlandse gemeente Terneuzen. Als laatste is er Kruisstraat, een lintdorp gelegen langs de Oost- en Weststraat, beiden zijstraten van de Kruisstraat naar welke de woonkern vernoemd is. Koewacht als geheel is veel groter dan Kruisstraat maar als de delen van Stekene en Terneuzen buiten beschouwing worden gelaten zijn beide kernen ongeveer gelijkwaardig.

Bezienswaardigheden

Het Fort Francipani
De begraafplaats, met de tombes van de familie Lippens
Het hof van Koudenborm
De Sint-Antonius Abtkerk
Het Kasteel Lippens
Het standbeeld van August Lippens
Het herdenkingsmonument WOI en WOII
De vrijheidsboom
Locomotief Suikerfabriek
Het station
Het standbeeld van meneer Pheip
De Suikerkristal
Het standbeeld van Mevrouw de Kerckhove - d' Exaerde - Lippens
De Reynaertbank in het gemeentepark
De Lindenplaats
De watertoren
De vapeurbrug
De dreef naar Wulfsdonk
De kapel Heilige Antonius van Padua

Begraafplaats met praalgraven.
Begraafplaats met tombe van de familie Lippens
Sint-Antonius Abtkerk
Ophaalbrug over de Moervaart
Straatzicht
Oud-stationsgebouw oktober 2014
Herdenkingsmonument Eerste en Tweede Wereldoorlog, beeldhouwer Geo Verbanck

Politiek

Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024

1

10

4

2

1 10 4 2

De 17 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ Mens: 1

■ Open Vld: 10

■ CD&V: 4

■ N-VA: 2

Bestuur 2019-2024

De burgemeester van Moerbeke is sinds 2023 Stijn Deschepper.

Gemeenteraad

De Open Vld-gemeenteraadsleden zijn Robby De Caluwé, Frederic Dierinck, Nicole Stevelinck, Annelie Van Hecke en Veronique van Peperstraten.

De N-VA-gemeenteraadsleden zijn Tom Hillaert en Giovanni Ferrari.

De CD&V-gemeenteraadsleden (CD&V+) zijn Lut Van De Vijver, Martine Dieleman, Kathleen Plasschaert en Bea De Schepper.

Het Vooruit-Groen-gemeenteraadslid (Mens: Moerbeke, Ecologisch en Sociaal) is Lotfi Benhalima.

College van burgemeester en schepenen

Uniek aan de politieke situatie, is dat de gemeente sinds 1847 wordt bestuurd door een absolute meerderheid van liberalen.^[4] Op dit moment zijn er drie oppositiepartijen: N-VA, die 2 van de 17 zetels heeft, CD&V met 4 zetels en Vooruit-Groen (Mens) met 1 zetel.

De huidige schepenen zijn Sarah Poppe, Koen Mertens, Peter De Bock en Inge Mertens (allen Open Vld).

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen van 1976 tot en met 2018

Partij		10-10-1976^[5]		10-10-1982^[5]		9-10-1988^[5]		9-10-1994^[5]		8-10-2000^[5]		8-10-2006^[6]		14-10-2012^[7]		14-10-2018^[8]
Stemmen / Zetels		%	17	%	17	%	17	%	17	%	17	%	17	%	17	%	17
	PVV¹/ VLD²/ Open Vld³	58,54¹	11	54,59¹	11	56,36¹	12	57,35²	10	57,88²	10	53,21²	10	47,68³	9	53,07³	10
	AGALEV¹/ Moerbeke-Anders^B/ sp.a-Groen^C/ Mens^D	-		3,74¹	0	-		-		42,12^B	7	36,54^B	6	16,1^C	2	8,97^D	1
	SP¹/ Moerbeke-Anders^B/ sp.a-Groen^C/ Mens^D	17,24¹	2	20,76¹	3	16,94¹	2	41,22^B	2					16,1^C	2	8,97^D	1
	CVP¹/ CVP-JVI^A/ Moerbeke-Anders^B/ CD&V²	24,22¹	4	20,92^A	3	14,08¹	2		2					17,96²	3	24,60²	4
	CVP-JVI^A/ Jongeren Voor Inwoners¹/ Moerbeke-Anders^B/ N-VA²	-		20,92^A	3	12,62¹	1		3					18,26²	3	13,36²	2
	Vlaams Belang	-		-		-		-		-		10,25	1	-		-
	PVDA	-		-		-		1,43	0	-		-		-		-
Totaal stemmen		3595		3959		4013		4148		4343		4515		4584		4682
Opkomst %						96,4		96,53		95,98		97,47		94,69		94,1
Blanco en ongeldig %		3,53		3,38		3,21		3,78		3,09		2,72		4,06		4,25

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
Zie voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2024 en later op Lokeren.

Demografische evolutie van de deelgemeente

Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1981=volkstellingen op 31 december; vanaf 1990= inwoneraantal per 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[9]	Evolutie: 1992=index 100
1992	5.591	100,0
1993	5.633	100,8
1994	5.676	101,5
1995	5.748	102,8
1996	5.766	103,1
1997	5.748	102,8
1998	5.726	102,4
1999	5.759	103,0
2000	5.753	102,9
2001	5.745	102,8
2002	5.762	103,1
2003	5.794	103,6
2004	5.781	103,4
2005	5.813	104,0
2006	5.844	104,5
2007	5.904	105,6
2008	5.943	106,3
2009	6.004	107,4
2010	6.012	107,5
2011	6.037	108,0
2012	6.162	110,2
2013	6.248	111,8
2014	6.248	111,8
2015	6.278	112,3
2016	6.328	113,2
2017	6.359	113,7
2018	6.455	115,5
2019	6.481	115,9
2020	6.570	117,5
2021	6.619	118,4
2022	6.685	119,6
2023	6.724	120,3
2024	6.758	120,9

Sport

Voetbalclub KFC Moerbeke is aangesloten bij de KBVB en actief in de provinciale reeksen.

Bekende (ex-)inwoners

Soetkin Collier, zangeres
Robby De Caluwé, politicus
Roland Deswaene, politicus
Wanda Joosten, actrice
Kim Nelis, actrice
Ayanda Patosi, voetballer
Frank Van Erum, acteur
Anton van Wilderode, dichter
Michael Vroemans, acteur

In de media

Meneer Pheip uit de stripverhalen van Nero van Marc Sleen komt uit deze gemeente. Hij zou gebaseerd zijn op Jean Marien, directeur van de suikerfabriek, waarnemend burgemeester in de periode 1915-1918. Bij zijn introductie in de reeks, in het album "De Zwarte Voeten", is hij inderdaad directeur van de suikerfabriek, heel erg liberaal, en Franstalig.

Trivia

De bijnaam van de inwoners is smeerkoeketers.^[10] De smeerkoek is de samengeklonterde massa van het darmscheilvet.

Nabijgelegen kernen

Klein-Sinaai, Eksaarde, Wachtebeke, Kruisstraat

Literatuur

de Potter, Frans; Jan Broeckaert, Geschiedenis van de Gemeenten der Provincie Oost-Vlaanderen, eerste reeks: Arrondissement Gent, vijfde deel: Merelbeke, Merendre, Moerbeke, Moortzele, Munte, Nazareth, Nevele. Annoot-Braeckman (1864-1870) – via Google Books.

Externe link

Officiële website van de gemeente Moerbeke

Zie de categorie Moerbeke van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ VRT-Taalnet
↑ Nieuwsbericht sluiting suikerfabriek (gearchiveerd)
↑ "Lokeren en Moerbeke spreken verloving uit: Wase gemeenten fuseren in 2025", 8 maart 2022. Geraadpleegd op 8 maart 2022.
↑ Bart D'hondt, Een blauwe horizon. 150 jaar liberaal bestuur in Moerbeke 1847-1997, Gent, [1]Liberaal Archief, 1997
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006. Gearchiveerd op 14 juli 2023. Geraadpleegd op 16 juni 2019.
↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012
↑ Gegevens 2018: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2018. Gearchiveerd op 15 oktober 2018. Geraadpleegd op 21 oktober 2018.
↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
↑ Belgische Spotnamen op volksverhalen.be

[1] VRT-Taalnet

[2] Nieuwsbericht sluiting suikerfabriek (gearchiveerd)

[3] "Lokeren en Moerbeke spreken verloving uit: Wase gemeenten fuseren in 2025", 8 maart 2022. Geraadpleegd op 8 maart 2022.

[4] Bart D'hondt, Een blauwe horizon. 150 jaar liberaal bestuur in Moerbeke 1847-1997, Gent, [1]Liberaal Archief, 1997

[fgov-5] Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[6] Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006. Gearchiveerd op 14 juli 2023. Geraadpleegd op 16 juni 2019.

[7] Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

[8] Gegevens 2018: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2018. Gearchiveerd op 15 oktober 2018. Geraadpleegd op 21 oktober 2018.

[9] ttps://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

[10] Belgische Spotnamen op volksverhalen.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]