Hamme (Oost-Vlaanderen)
Hamme is een gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. De gemeente telde op 1 januari 2018 in totaal 24.829 inwoners, die Hammenaars[1] worden genoemd.
Gemeente in België .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| Het gemeentehuis van Hamme | |||
  | |||
Geografie
| |||
| Gewest |  Vlaanderen
| ||
| Provincie |  Oost-Vlaanderen
| ||
| Arrondissement | Dendermonde | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
40,52 km² (2019) 67,54% 13,86% 18,6% | ||
| Coördinaten | 51° 6' NB, 4° 8' OL | ||
Bevolking (bron: AD Statistiek)
| |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
25.141 (01/01/2022) 49,34% 50,66% 620,4 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder |
(01/01/2022) 19,7% 60,18% 20,12% | ||
| Buitenlanders | 6,4% (01/01/2021) | ||
Politiek en bestuur
| |||
| Burgemeester | Herman Vijt (CD&V) | ||
| Bestuur | CD&V, sp.a, NVA | ||
| Zetels CD&V Open Vld Vlaams Belang Vooruit Groen N-VA |
27 9 4 3 3 3 5 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 19.117 euro/inw. (2018) | ||
| Werkloosheidsgraad | 4,91% (jan. 2019) | ||
Overige informatie
| |||
| Postcode 9220 9220 |
Deelgemeente Hamme Moerzeke | ||
| Zonenummer | 052 | ||
| NIS-code | 42008 | ||
| Politiezone | Hamme-Waasmunster | ||
| Hulpverleningszone | Oost | ||
| Website | www.hamme.be | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| ligging binnen het arrondissement Dendermonde in de provincie Oost-Vlaanderen | |||
| Foto's | |||
| |||
| Classicistische kerk op markt | |||
| |||
Hamme ligt aan de monding van de Durme in de Beneden-Schelde en heeft een nagenoeg vlak landschap (Polder). De Mirabrug, een in 2003 gerenoveerde draaibrug, kreeg haar naam van de film Mira uit 1971 van Fons Rademakers naar het boek van Stijn Streuvels uit 1927: De Teleurgang van de Waterhoek.
EtymologieBewerken
De naam van de plaats zou afkomstig zijn van "ham", een gebied dat steeds op het water werd herwonnen.
GeschiedenisBewerken
Pre-Romeinse en Romeinse vondsten wijzen op oude nederzettingen uit deze perioden.
Reeds rond de 7de eeuw ontstond het dorp als een Frankische nederzetting, na een schenking door Reinhilde van Kontich aan de Benedictijnen van de abdij van Lobbes.
In de middeleeuwen kwam het gebied onder de Graaf van Vlaanderen en later de Spaanse Kroon. Het bleef een grafelijk domein tot 1560, toen het als heerlijkheid werd uitgegeven aan Pieter van Overloop. De heerlijkheid bleef bestaan tot 1795 en was achtereenvolgens in bezit van de families Verreycken, de Silva, de markies van Montfort, de l'Escornet en De Vos.
Het dorp had te lijden onder verwoestingen in de periode van de godsdiensttwisten, toen de streek bijna volledig protestants was geworden. Het Spaanse gezag werd tijdens de Tachtigjarige Oorlog door oorlogsgeweld hersteld. De "Schansse van Dry-goten" werd ingenomen en het gebied onder water gezet. Tijdens de Franse overheersing op het eind van de 18de eeuw kwam de bevolking in opstand tegen de conscriptie en de antikerkelijke maatregelen. Zo werden in het geheim missen opgedragen in het Spaans Hof.
Vanaf de 18e eeuw werd touw geproduceerd uit plaatselijk verbouwd hennep en vlas. De touwen werden onder meer voor de scheepvaart gebruikt, waarbij de nabijheid van de Haven van Antwerpen een belangrijk voordeel was. Omstreeks 1900 werkten er duizenden mensen in deze nijverheid, maar vanaf 1950 sloten de betreffende bedrijven. Ook de productie van staalkabel verdween, omdat ze tijdens de jaren '80 van de 20e eeuw naar Portugal werd overgebracht.
Vanaf 1904 tot 1952 reed hier ook tramlijn H van Hamme naar Antwerpen-Linkeroever en eveneens tramlijn 387 van Hamme naar Wetteren.
In 1977 fuseerde Hamme met Moerzeke tot de fusiegemeente Hamme.
In 2002 werd Hamme het strijdtoneel voor het veldrijden in de Bollekescross, die in 2014 werd hernoemd tot Flandriencross.
KernenBewerken
De huidige gemeente Hamme omvat ook de deelgemeente Moerzeke. In Hamme-Centrum liggen naast de eigenlijke dorpskern ook de dorpen Sint-Anna en Zogge. In Moerzeke ligt het kerkdorp Kastel. Hamme heeft naast de oudste parochie Sint-Pietersbanden nog de parochie Heilige Familie in de wijk Drie Goten en de parochie Heilig Hart.
| # | Naam | Oppervlakte (km²) | Bevolking (31/12/2005) |
|---|---|---|---|
| I (III) (IV) |
Hamme - Hamme - Sint-Anna - Zogge |
23,61 14,86 4,29 4,46 |
18.874 16.488 812 1.574 |
| II (V) |
Moerzeke - Moerzeke - Kastel |
16,77 9,78 6,99 |
4.360 2.960 1.400 |
- Bron: www.hamme.be - website gemeente Hamme
BezienswaardighedenBewerken
- De driebeukige classicistische kerk van Sint-Pieters Banden aan de markt werd in 1740 volledig herbouwd. Enkel de 12e-eeuwse westertoren met laatromaanse galmgaten bleef bewaard.
- Het Spaans Huis met de tuin.
- De oude Mirabrug, een draaibrug over de Durme.
- Het gemeentehuis.
- De pastorie.
- De Grote Napoleon, de enige resterende windmolen in Hamme.
- De Groten Dorst, een windmolen waarvan alleen nog een afgeknotte romp rest.
- De beschermde Kapel Tweebruggen.
- De Getijdenmolen aan de Oude Durme.
- In deelgemeente Moerzeke rust in de Pius X-kapel het stoffelijk overschot van priester Edward Poppe.
- Op het grondgebied van Hamme ligt het Lippenbroek, een experimenteel project voor het herstel van intergetijdengebieden in het Schelde-estuarium.
- Aan de monding van de Durme herinnert een monument aan Filip De Pillecyn, de illustere Hamse schrijver.
- Het Archeologisch Museum Van Bogaert-Wauters, met méér dan 5.000 voorwerpen van de prehistorie tot de 17de eeuw.
Dekenij
Kapel Tweebruggen
De Grote Napoleon
't Spaans Hof
De Mirabrug
De Durme
Natuur en landschapBewerken
Hamme ligt nabij de samenvloeiing van Durme en Schelde en het hoogste punt is 6 meter. Natuurgebieden liggen aan de oevers van beide rivieren, zoals Lippenbroek, Noubroek, de Gemene schoren van Hamme en het recreatiegebied Akkershoofd. Van belang is dat de invloed van de getijden hier nog merkbaar is.
Demografische ontwikkelingBewerken
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
PolitiekBewerken
Lijst van burgemeestersBewerken
Burgemeesters van Hamme waren:
- 1830 - 1839 : Carolus (Charles) van Driessche
- 1839 - 1859 : Theodore Vermeire
- 1861 - 1888 : Jacques Felicien Vertongen
- ? - 1895: Ludovicus Lambrechts
- 1896 - 1897 : Philippe De Kepper (Katholieke Partij)
- Ludovicus Lambrechts
- 1900 - 1907 : Eduard Van Overstraeten
- Edmond De Geyter
- 1921 - 1958 : Joseph van Driessche
- 1959 - 1970 : Adolf Rosschaert (CVP),
- 1971 - 1976 : Gustaaf Boeykens (BSP)
- 1977 - 1994 : Louis Baert (CVP)
- 1995 - 2010 : Paul Van de Casteele (CVP/CD&V)
- 2010 - .... : Herman Vijt (CD&V)
GeschiedenisBewerken
2013-2018Bewerken
Burgemeester is Herman Vijt (CD&V HammeMoerzeke). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V HammeMoerzeke en Open VLD. Samen vormen ze een meerderheid met 15 van de 27 zetels.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976Bewerken
| Partij | 10-10-1976 | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006 | 14-10-2012 | 14-10-2018 | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | % | 27 | |
| Agalev1 / Groen!2 / Groen3 | - | - | 5,491 | 0 | 8,151 | 1 | 7,451 | 1 | 5,942 | 1 | 7,423 | 1 | 11,43 | 3 | |||
| SP1 / KARTELA / sp.a-spirit2 / sp.a3 | 21,171 | 6 | 35A | 10 | 15,531 | 4 | 16,341 | 5 | 16,851 | 5 | 17,952 | 5 | 13,763 | 4 | 10,63 | 3 | |
| PVV1 / KARTELA / VLD2 / Open Vld3 | 18,11 | 4 | 14,31 | 4 | 20,452 | 6 | 26,552 | 8 | 22,842 | 7 | 18,713 | 5 | 15,33 | 4 | |||
| VU1 / KARTELA / VOLKS2 / VU&ID3 / CD&V-N-VAB / N-VA4 | 9,451 | 2 | 12,741 | 3 | 7,972 | 1 | 4,463 | 0 | 30,72B | 0 | 19,204 | 5 | 18,24 | 5 | |||
| CVP1 / CD&V-N-VAB / CD&V HamMoer2 | 49,311 | 15 | 50,271 | 15 | 44,071 | 15 | 39,41 | 13 | 33,31 | 10 | 9 | 30,812 | 10 | 28,42 | 9 | ||
| Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 | - | - | - | 7,691 | 1 | 11,391 | 3 | 17,862 | 5 | 8,862 | 2 | 11,42 | 3 | ||||
| GEMBEL | - | 12,36 | 2 | 7,19 | 1 | - | - | - | - | - | |||||||
| Anderen(*) | 1,97 | 0 | 2,36 | 0 | 0,67 | 0 | - | - | 4,69 | 0 | 1,23 | 0 | 4,8 | 0 | |||
| Totaal stemmen | 15543 | 16077 | 16442 | 16384 | 16663 | 16977 | 17177 | 17887 | |||||||||
| Opkomst % | 96,13 | 94,05 | 94,52 | 95,57 | 93,81 | 94,0 | |||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 2,7 | 3,58 | 3,81 | 3,76 | 2,67 | 2,4 | 2,8 | 3,5 | |||||||||
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur. Bronnen: 1976-2000: Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken // 2006-2012: gva.be
(*) 1976: OPA (1,36%), PVDA (0,61%) / 1982: PVDA / 1988: (PVDA (0,42%), KP (0,25%) / 2006: gans-anders / 2012: PuurHams12 / 2018: Lijst Naudts
Onderstaande grafiek toont de evolutie van de zetelaantallen binnen de Hamse gemeenteraad.
Bekende HammenaarsBewerken
- Geboren in Hamme
- Amaat Joos (1855-1937), volkskundige
- Frans Van Damme (1858-1925), schilder
- Jules De Brouwer (1872-1950), BWP-volksvertegenwoordiger
- Petrus Vertenten (1884-1946), missionaris
- Filip De Pillecyn (1891-1962), schrijver
- Joseph Mariën (1900 - 1958), atleet
- Eduard Dehandschutter (1901 - 1996), politicus
- Ferdinand Bracke (1939), voormalig wielrenner
- Lut de Block (1952), dichteres
- Herman Brusselmans (1957), schrijver
- Aimé Van Hecke (1959), uitgever en oud-directeur VRT
- Hilde Van Cauteren (1967), auteur
- Gino Van Geyte (1967), atleet
- Geena Lisa Peeters (1972), presentatrice
- Kristel Verbeke (1975), zangeres/actrice K3
- Linde Merckpoel (1984), radiopresentatrice Studio Brussel
- Chris Van Osselaer (1952), tekenaar, schilder, auteur
- Hanne Verbruggen (1994), zangeres/actrice K3
- Wonend in Hamme
- Wally De Doncker, auteur
- Garry Hagger, zanger
- Frank Van Erum, acteur
- Do Van Ranst, jeugdauteur
- Anne Baaths, auteur en dichteres
- Johan Famaey, componist, painist, organist en dirigent
Zie ookBewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|
.svg){kind=small} | Plaatsen in de gemeente Hamme |  |
|---|---|---|
|
Deelgemeenten: Hamme · Moerzeke | ||
| | Gemeenten in de provincie Oost-Vlaanderen | |
|---|---|---|
|
Aalst · Aalter · Assenede · Berlare · Beveren · Brakel · Buggenhout · De Pinte · Deinze · Denderleeuw · Dendermonde · Destelbergen · Eeklo · Erpe-Mere · Evergem · Gavere · Gent · Geraardsbergen · Haaltert · Hamme · Herzele · Horebeke · Kaprijke · Kluisbergen · Kruibeke · Kruisem · Laarne · Lebbeke · Lede · Lierde · Lievegem · Lochristi · Lokeren· Maarkedal · Maldegem · Melle · Merelbeke · Moerbeke · Nazareth · Ninove · Oosterzele · Oudenaarde · Ronse · Sint-Gillis-Waas · Sint-Laureins · Sint-Lievens-Houtem · Sint-Martens-Latem · Sint-Niklaas · Stekene · Temse · Waasmunster · Wachtebeke · Wetteren · Wichelen · Wortegem-Petegem · Zele · Zelzate · Zottegem · Zulte · Zwalm | ||