Eiken-beukenbos met wilde hyacint

Eiken-beukenbos met wilde hyacint
	Eiken-beukenbos met wilde hyacint
Syntaxonomische indeling
Klasse:	Querco-Fagetea; (klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond)
Orde:	Fagetalia sylvaticae; (orde van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond)
Verbond:	Fagion sylvaticae; (beuken-verbond)
Associatie
	Endymio-Fagetum; Noirfalise & Sougnez 1963

Het eiken-beukenbos met wilde hyacint (Endymio-Fagetum) is een associatie uit het beuken-verbond (Fagion sylvaticae). De associatie omvat bosplantengemeenschappen die voorkomen op voedselrijke, lemige bodems, die gekenmerkt worden door een boomlaag gedomineerd door beuk, geen of een zeer beperkte struiklaag en een weinig diverse kruidlaag met wilde hyacint als aspectbepalende soort.

Deze associatie is in Nederland onbekend en in Vlaanderen zeldzaam. Desondanks herbergt Vlaanderen een groot deel van de oppervlakte van dit bostype in Europa.

Het eiken-beukenbos met wilde hyacint wordt op de Biologische Waarderingskaart van Vlaanderen als 'Biologisch zeer waardevol' beschouwd.

Naamgeving en codering bewerken

Synoniem: Endymio non-scriptae-Fagetum sylvaticae
Nederlands: Atlantisch neutrofiel eiken-haagbeukenbos
Frans: Hêtraies et chênaies-hêtraies atlantiques avec Hyacinthoides non-scripta
Engels: Atlantic beech and beech-oak forests with Hyacinthoides non-scripta
Corine-code: 41.132 Hêtraies à Jacinthe des bois
Natura2000-habitattypecode (EU-code): H9130
BWK-karteringscode: fe

De wetenschappelijke naam Endymio-Fagetum is afgeleid van de botanische namen van twee belangrijke diagnostische plantensoorten van deze associatie. Dit zijn de wilde hyacint (Hyacinthoides non-scripta, syn. Endymion non-scriptus) en de beuk (Fagus sylvatica).

Het eiken-beukenbos met wilde hyacint wordt tegenwoordig ook samen met het eiken-haagbeukenbos met wilde hyacint (Endymio-Carpinetum) onder het beuken-verbond (Fagion sylvaticae) gerekend.

Fysiognomie bewerken

Het eiken-beukenbos met wilde hyacint is een hoog opgaand loofbos met een boomlaag die tot 25 m hoog kan reiken. De struiklaag is meestal weinig ontwikkeld. De kruidlaag telt vooral voorjaarsbloeiers, met dikwijls dominatie van wilde hyacint.

Dit bostype wordt omwille van de open ruimte onder de boomkruinen en de hoge, kaarsrechte beukenstammen ook wel 'hallenbos' of 'kathedraalbos' genoemd.

Ecologie bewerken

Het eiken-beukenbos met wilde hyacint omvat oude maar weinig gestructureerde en meestal soortenarme bossen op rijke leembodems, pH-neutraal, met een goed verteerde en sterk gemineraliseerde humuslaag.

Verspreiding bewerken

Het verspreidingsgebied van het eiken-beukenbos met wilde hyacint is net als dat van het eiken-haagbeukenbos met wilde hyacint beperkt tot het Atlantisch gebied in West-Europa, vooral Noord-Frankrijk, België en Zuid-Engeland.

Vlaanderen herbergt een belangrijk deel van deze oppervlakte en is daarom zeer belangrijk voor dit bostype. Het komt bijna uitsluitend voor in de Leemstreek, vooral ten westen van Brussel: de Vlaamse Ardennen, het West-Vlaams Heuvelland en het Pajottenland. Verder zijn er nog voorbeelden in de streek ten zuiden van Brussel (het Hallerbos en het Zoniënwoud), en zeer plaatselijk in de Zandleemstreek tussen Brussel en Leuven.

In Nederland komt dit bostype niet voor.

Diagnostische taxa bewerken

Beuk

Wilde hyacint

De boomlaag van het eiken-beukenbos met wilde hyacint bestaat vooral uit beuk, andere soorten zijn slechts sporadisch aanwezig. Ook de struiklaag is soortenarm, met soms enkel maar jonge beuken.

De kruidlaag telt slechts één indicatieve soort, de naamgevende wilde hyacint.

Ind. soort	Triviale naam	Botanische naam
Boomlaag
x	beuk	Fagus sylvatica
Struiklaag
	-
Kruidlaag
x	wilde hyacint	Hyacinthoides non-scripta
Moslaag
	-

Bedreiging en bescherming bewerken

De meeste eiken-beukenbossen met wilde hyacint bevinden zich op voedselrijkere gronden, zijn daardoor weinig gevoelig voor voedselaanrijking, verdroging en verzuring en gedijen het best bij een nulbeheer.

Ze worden in Vlaanderen beschermd door de Habitatrichtlijn.

Biologische Waarderingskaart bewerken

In de Biologische Waarderingskaart (BWK) van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest staat deze associatie bekend als beukenbos met wilde hyacint (fe).

Dit vegetatietype staat gewaardeerd als 'Biologisch zeer waardevol'.

Zie ook bewerken

Bronnen, noten en/of referenties

Decleer, K. (red.), 2007: Europees beschermde natuur in Vlaanderen en het Belgisch deel van de Noordzee. Habitattypen, dier- en plantensoorten. Mededelingen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek INBO.M.2007.01, Brussel, 584 p. ISBN 978-90-403-0267-1
L.Durwael, B.Roelandt, L.De Keersmaeker & N.Lust, 2002: Systematiek van natuurtypen voor Vlaanderen: 10. Bossen. Verslag van het Instituut voor Natuurbehoud 2002.
Cornelis J., Hermy M., De Keersmaeker L. & Vandekerkhove K. (2007): Bosplantengemeenschappen in Vlaanderen. Een typologie van bossen op basis van de kruidachtige vegetatie. Rapport INBO.R.2007.1. Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek en K.U.Leuven, afdeling Bos, Natuur en Landschap in opdracht van de Vlaamse Overheid, agentschap voor Natuur en Bos, Brussel.
Vriens L., Bosch H., De Knijf G., De Saeger S., Guelinckx R., Oosterlynck P., Van Hove M. & Paelinckx D. (2011). De Biologische Waarderingskaart. Biotopen en hun verspreiding in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Mededelingen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. INBO.M.2011.1, Brussel. ISBN 9789040303142

Strand en duinen:	duinstruweel (sd(b))
Halfnatuurlijke graslanden:	Struisgrasvegetatie (ha) · Dotterbloemgrasland (hc) · Kalkgrasland (hk) · Vochtig schraalgrasland (hm, hmm, hme) · Vochtig heischraal grasland (hmo) · Droog heischraal grasland (hn) · Mesofiel hooiland (hu)
Soortenrijke permanente graslanden:	Vochtig grasland gedomineerd door russen (hj) · Soortenrijk permanent cultuurgrasland (hp, hpr) · Soortenrijk permanent cultuurgrasland met zilte elementen (*hpr()+da, hp()+da, h+da*)
Struweel:	struweel op kalkrijke bodem (sk) · gagelstruweel (sm) · kapvlakte (se) · vochtig wilgenstruweel op venige of zure grond (so) · vochtig wilgenstruweel op voedselrijke bodem (sf)
Vallei- en moerasbossen:	ruderaal olmenbos (ru, rud) · bronbos (vc) · alluviaal elzen-essenbos (va) · elzen-eikenbos (vf) · nitrofiel alluviaal elzenbos (vn) · elzenbroek (vm) · oligotroof elzenbroek met veenmossen (vo) · venig berkenbroek (vt)
Eiken- en beukenbossen:	eiken-haagbeukenbos met wilde hyacint (qe) · eiken-haagbeukenbos (qa) · eiken-haagbeukenbos op mergel (qk) · eikenbos met witte veldbies (ql) · zuur eikenbos (qs) · eiken-berkenbos (qb) · beukenbos met wilde hyacint (fe) · beukenbos met voorjaarsflora zonder wilde hyacint (fa) · beukenbos met parelgras en lievevrouwebedstro (fm) · beukenbos op mergel (fk) · beukenbos met witte veldbies (fl) · zuur beukenbos (fs)