Klasse van de nitrofiele zomen
De klasse van de nitrofiele zomen (Galio-Urticetea) is een klasse van plantengemeenschappen die betrekkelijk typerend zijn voor stikstofrijke standplaatsen die min of meer zijn beschaduwd. De Nederlandse plantengemeenschappen uit deze klasse komen vooral voor op matig vochthoudende tot vochtige bodems die sporadisch tot nooit worden overspoeld door oppervlaktewater.
| Klasse van de nitrofiele zomen | |
|---|---|
| |
| Nitrofiele zoomvegetatie in de Erpewaai | |
| Syntaxonomische indeling | |
|
| |
| Klasse | |
| Galio-Urticetea Passarge ex Kopecký, 1969[1] | |
 Afbeeldingen op Wikimedia Commons
|
De klasse omvat hoofdzakelijk zoomgemeenschappen, alhoewel ze in mindere mate ook vlakdekkende begroeiingen kent. Het aspect van de gemeenschappen uit deze klasse die in Nederland voorkomen, wordt voornamelijk gekenmerkt door middelhoge en hoog opschietende, overblijvende kruiden. Dikwijls zijn het bloemrijke begroeiingen; in het bijzonder komen veel witbloeiende soorten voor. De klasse kent ook uitgesproken ruigtegemeenschappen, waarbij de vegetatie zeer dicht en weelderig is, en hoog opschietende kruiden domineren.
In Nederland en Vlaanderen wordt de klasse van de nitrofiele zomen voornamelijk aangetroffen bij houtwallen, heggen, hekken en overige beschutte standplaatsen bij bomen en/of struiken. Vaak zijn de gemeenschappen uit deze klasse te zien als lintvormige vegetatie bij min of meer beschutte bermen langs wegen en paden. Als vlakvormige vegetatie worden ze meestal aangetroffen in opengevallen plekken in voedselrijke bossen. Oorspronkelijk waren deze plantengemeenschappen rivierbegeleidend; de meeste hebben zich echter goed verspreid in het cultuurlandschap. In de laagveengebieden en op de Waddeneilanden is de klasse wat minder algemeen.
Naamgeving, etymologie en coderingBewerken
- Engels: Nitrophilous perennial vegetation of wet to mesic habitats[1]
- Duits: Klebkraut-Brennessel-Ruderalgesellschaften
- Hongaars: Árnyas-nyirkos termőhelyek ruderális szegélytársulásai
- Kroatisch: Nitrofilna, skiofilna ruderalna vegetacija[2]
- Syntaxoncode (Nederland): r34
De wetenschappelijke naam Galio-Urticetea is afgeleid van de botanische namen van kleefkruid (Galium aparine) en grote brandnetel (Urtica dioica). Beide soorten zijn kensoorten van de klasse; grote brandnetel is daarenboven een constante soort.
Hoewel de Nederlandse naam doet vermoeden dat de klasse enkel zoomgemeenschappen betreft, kent ze ook vlakdekkende begroeiingen. Bovendien wordt de klasse van de nitrofiele zomen in De vegetatie van Nederland niet ingedeeld bij 'zomen' maar bij 'ruigten'.
Onderliggende syntaxa in Nederland en VlaanderenBewerken
Van de klasse van de nitrofiele zomen komen in Nederland en Vlaanderen twee orden voor, met allebei slechts één verbond. De klasse wordt hoofdzakelijk vertegenwoordigd door het verbond van look-zonder-look (Galio-Alliarion), dat in Nederland en Vlaanderen een zestal associaties kent. Van de klasse van de nitrofiele zomen zijn in Nederland vijf rompgemeenschappen en drie derivaatgemeenschappen bekend.
- Orde: Orde van de nitrofiele zomen (Glechometalia)
- Verbond: Verbond van look-zonder-look (Galio-Alliarion)
- Associatie: Associatie van fijne kervel en winterpostelein (Claytonio-Anthriscetum caucalidis)
- Associatie: Heggendoornzaad-associatie (Torilidetum japonicae)
- Associatie: Kruisbladwalstro-associatie (Urtico-Cruciatetum laevipedis)
- Subassociatie met look zonder look (Urtico-Cruciatetum laevipedis alliarietosum)
- Subassociatie met grote vossenstaart (Urtico-Cruciatetum laevipedis alopecuretosum)
- Associatie: Associatie van look-zonder-look en dolle kervel (Alliario-Chaerophylletum temuli)
- Subassociatie met geel nagelkruid (Alliario-Chaerophylletum temuli geetosum)
- Subassociatie met gewone hennepnetel (Alliario-Chaerophylletum temuli galeopsietosum)
- Arme subassociatie (Alliario-Chaerophylletum temuli inops)
- Associatie: Zevenblad-associatie (Urtico-Aegopodietum)
- Subassociatie met look zonder look (Urtico-Aegopodietum alliarietosum)
- Subassociatie met gestreepte witbol (Urtico-Aegopodietum holcetosum)
- Arme subassociatie (Urtico-Aegopodietum inops)
- Subassociatie met groot hoefblad (Urtico-Aegopodietum petasietosum)
- Associatie: Kruidvlier-associatie (Heracleo-Sambucetum ebuli)
- Verbond: Verbond van look-zonder-look (Galio-Alliarion)
- Orde: Bosandoorn-orde (Circaeo lutetianae-Stachyetalia sylvaticae)
- Verbond: Wolfskers-verbond (Atropion bellae-donnae)
- Associatie: Associatie van ruig hertshooi en koninginnekruid (Atropo bellae-donnae-Epilobietum angustifolii)
- Verbond: Wolfskers-verbond (Atropion bellae-donnae)
.jpg)
Derivaatgemeenschappen
- Derivaatgemeenschap van reuzenberenklauw (DG Heracleum mantegazzianum-[Galio-Urticetea])
- Derivaatgemeenschap van Japanse duizendknoop (DG Fallopia japonica-[Galio-Urticetea])
- Derivaatgemeenschap van adelaarsvaren (DG Pteridium aquilinum-[Galio-Urticetea])
Rompgemeenschappen
- Rompgemeenschap van grote brandnetel (RG Urtica dioica-[Galio-Urticetea])
- Rompgemeenschap van fluitenkruid (RG Anthriscus sylvestris-[Galio-Urticetea])
- Rompgemeenschap van groot hoefblad (RG Petasites hybridus-[Galio-Urticetea])
- Rompgemeenschap van koninginnekruid en duinriet (RG Eupatorium cannabinum-Calamagrostis epigejos-[Galio-Urticetea])
- Rompgemeenschap van ridderzuring (RG Rumex obtusifolius-[Galio-Urticetea/Plantaginetea majoris])
Soortensamenstelling in Nederland en VlaanderenBewerken
.jpg)
.jpg)
In de onderstaande tabel staan belangrijke soorten van de klasse van de nitrofiele zomen in Nederland en Vlaanderen.
| Kensoort | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam |
|---|---|---|
| kK | Kleefkruid | Galium aparine |
| kK | Grote brandnetel | Urtica dioica |
| kK | Hondsdraf | Glechoma hederacea |
| kK | Look-zonder-look | Alliaria petiolata |
| kK | Akkerkool | Lapsana communis |
| kK | Zevenblad | Aegopodium podagraria |
| kK | Gevlekte dovenetel | Lamium maculatum |
| Witte dovenetel | Lamium album | |
| Dolle kervel | Chaerophyllum temulum | |
| Knolribzaad | Chaerophyllum bulbosum | |
| Groot glaskruid | Parietaria officinalis | |
| Heggendoornzaad | Torilis japonica | |
| Kleine kaardebol | Dipsacus pilosus | |
| Kruisbladwalstro | Cruciata laevipes | |
| Kruidvlier | Sambucus ebulus | |
| Winterpostelein | Claytonia perfoliata | |
| Ruw beemdgras | Poa trivialis | |
| Gewone berenklauw | Heracleum sphondylium | |
| Stinkende gouwe | Chelidonium majus | |
| Fluitenkruid | Anthriscus sylvestris | |
| Kweek | Elymus repens | |
| Robertskruid | Geranium robertianum | |
| Geel nagelkruid | Geum urbanum | |
| Dagkoekoeksbloem | Silene dioica | |
| Kruipende boterbloem | Ranunculus repens | |
| Gewone hennepnetel | Galeopsis tetrahit | |
| Bosklimopereprijs | Veronica hederifolia subsp. lucorum | |
| Speenkruid | Ficaria verna | |
| Klimop | Hedera helix |
AfbeeldingenBewerken
Een zoomvegetatie van de klasse van de nitrofiele zomen, met bloeiende gevlekte dovenetel in Tsjechië
Een vroeg voorjaarsaspect van een vegetatie uit de klasse van de nitrofiele zomen in Nederland
Zie ookBewerken
- Bosrand
- Cultuurvolger
- Overbemesting
- Stikstofproblematiek
- Nitrofiel alluviaal elzenbos
- Vegetatiekunde van A tot Z
|
|
Zie de categorie Galio-Urticetea van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Bronnen, noten en/of referenties
|