Muurschildering

Het Laatste Oordeel op een buitenmuur van het Voronețklooster in Roemenië.

Muurschildering van Karel Pilaet (1856-1926) in het Scheepvaartmuseum Baasrode

Een muurschildering is een voorstelling in verf of andere kleurmiddelen op een muur.

Geschiedenis

Muurschilderingen zijn vaak de duidelijkste resten van prehistorische culturen, aangezien die geen schrift kenden.

De oudste Egyptische muurschilderingen waren in secco, de Romeinen ontwikkelden de frescotechniek die eeuwen de standaard zou vormen voor het verluchtigen van wanden. Fresco is een techniek op waterbasis. De dragende pleisterlaag lost op in de regen. Daarom zijn fresco's alleen te vinden op binnenmuren.

Ook graffiti is van oorsprong een begrip uit het Latijn, waarmee de Romeinen cultuuruitingen in de openbare ruimte uitdrukten. Deze evolueerde uit in het steen gekraste pictorale en tekstuele boodschappen.

Na de ontdekking van het lijnperspectief kwam het trompe-l'oeil tot bloei. De Romeinen experimenteerden met het opwekken van illusies door onechte ramen en deuren te schilderen, maar de kunstenaars van de renaissance leerden ook hoe ze diepte konden suggereren waar die ontbrak. De 'witjes' van Jacob de Wit (1695-1754) in het Paleis op de Dam zijn een voorbeeld van de schijnruimte die gewekt kan worden met niets dan tinten grijs.

Tot de opkomst van behang aan het eind van de renaissance waren wandtapijten en wandschilderingen veelgebruikte methoden om binnenruimtes te verfraaien.

Aan het begin van de 20e eeuw ontwikkelde zich in Mexico het muralisme, een tak van schilderkunst in het openbaar die tot felle politieke debatten leidde.

Muurgedichten verschenen vanaf de tweede helft van de 20e eeuw prominent in het straatbeeld, maar zijn mogelijk al zo oud als de weg naar Rome. In Leiden loopt sinds 1992 het project "Gedichten en muren". In Utrecht zijn JanIsDeMan en de Verfdokter actief met muurschilderingen. Een bekende Utrechtse muurschilderingenserie is Geef Utrechtse Meesters een gezicht.

Ook plafondschilderingen komen al voor bij de Egyptenaren.

Noten

Zie de categorie Murals van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.