Lijst van terpen in Nederland

Deze pagina bevat een (onvolledig) overzicht van bekende terpen en terpdorpen in Nederland. In Nederland werden terpen voornamelijk opgeworpen in de noordelijke kleistreken van Friesland en Groningen. In Groningen wordt meestal de benaming wierde gebruikt. In 1981 waren er in totaal 1190 terpen en wierden in deze streken bekend. Daarnaast bevinden zich concentraties van terpen in de gebieden rond Kampen en Schagen.

Noord-Holland

• Hollands Kroon; een deel van deze terpen is rijksmonument
• Marken
• Schagen; een deel van deze terpen is rijksmonument
• Torp, afgegraven bij de bouw van woonwijk De Schooten, Den Helder.

Flevoland

• Schokland

Friesland

In de driehoek Harlingen-Leeuwarden-Sneek zijn nog relatief veel terpen bewaard gebleven.

Dongeradeel

• Anjum
• Bornwird
• Dokkum
• Ee
• Engwierum
• Foudgum
• Holwerd
• Jouswier
• Metslawier
• Raard
• Wierum

Ferwerderadeel

Alle dorpen van deze gemeente liggen op een terp.

• Ferwerd, grotendeels afgegraven
• Genum
• Hallum
• Hogebeintum
• Jislum
• Lichtaard
• Marrum
• Reitsum
• Wanswerd
• Westernijkerk

Franekeradeel

Op het grondgebied van de gemeente zijn er meer dan 120 terpen of resten van terpen geregistreerd. Daaronder:

• Barrum
• Doijum
• Dongjum
• Fatum
• Herum
• Hitzum
• Holprijp
• Koum
• Laakwerd
• Lollum
• Lutjelollum
• Pietersbierum
• Sidlum
• Spannum
• Tallum
• Teetlum
• Tjallum
• Tolsum
• Tritzum
• Tzum
• Welsrijp
• Westerend

Harlingen

In de gemeente Harlingen liggen ongeveer een zestiental terplocaties.

• Almenum
• Midlum, restant
• Wijnaldum met o.a. de Koningsterp (rijksmonument) (vondst van een grote fibula, een mantelspeld)

Leeuwarden

De stad is gebouwd op drie terpen.

• Nijehove
• Oldehove
• Hoek

Littenseradeel

• Barkwerd
• Beers
• Bonkwerd
• Baard
• Britsaard
• Felsum
• Itens
• Hijlaard
• Jellum
• Jorum
• Kubaard
• Laard
• Staperd
• Swingaard
• Tywerd
• Waaxens
• Walperd
• Westerlittens
• Wommels

Menaldumadeel

• Beetgum
• Boksum
• Jelsum, gedeeltelijk afgegraven terp
• Marssum
• Menaldum
• Slappeterp
• Dronrijp
• Deinum
• Ritsumaburen, Geheel afgegraven terp aan de Hegedyk tussen Ritsumazijl en Marssum

Súdwest-Fryslân

• Barsum
• Bolsward, ontstaan op drie terpen, letterlijk betekent het De terp van Bodelis
• Loerd
• Lopens
• Rillaard
• Tornwerd
• Koudum
• Sneek; binnenstad is deels op een terp gebouwd
• Schettens, is een oud terpdorp

Terschelling

• Stinswier van de Popmastins (rijksmonument)

Groningen

In Groningen wordt de benaming wierde gebruikt

Appingedam

• Appingedam
• Garreweer
• Jukwerd
• Laskwerd
• Marsum
• Opwierde
• Solwerd
• Tjamsweer, hele serie, aantal daarvan deels afgegraven
• Wierhuizen

Delfzijl

• Amsweer
• Arwerd
• Bansum
• Bierum
• Biessum
• Borgsweer
• Bouwtenheerd
• Dallingeweer
• Farmsum
• Garbendeweer
• Geefsweer
• Godlinze
• Heveskes
• Holwierde
• Katmis
• Klein Wierum
• Krewerd
• Lalleweer
• Losdorp
• Lutjeburen
• Nansum
• Oldenbosch
• Oldenklooster
• Spijk
• Termunten
• Tweehuizen
• Uitwierde

Het Hogeland

• Bedum
• Menkeweer
• Noordwolde
• Onderdendam
• Onderwierum
• Eenrum
• Klein Maarslag
• Leens
• Eelswerd
• Helwerd
• Kantens
• Kloosterwijtwerd
• Oldorp
• Rottum
• Usquert
• Warffum, qua omvang de grootste wierde van Nederland

Loppersum

• Eenum
• Eenumerhoogte
• Garsthuizen
• Huizinge
• Leermens
• Loppersum
• Lutjewijtwerd
• Middelstum
• Oosterwijtwerd
• Stedum
• Toornwerd, deels afgegraven
• Westeremden
• Westerwijtwerd
• Wirdum
• 't Zandt

Ten Boer

• Lellens
• Hemert
• Wittewierum
• Woltersum

Het Hogeland en Westerkwartier (Ged.)

• Arwerd
• Baflo
• Bellingeweer
• Ezinge
• Feerwerd
• Maarhuizen
• Oostum
• Obergum
• Sauwerd
• Tinallinge
• Wetsinge
• Winsum

Zuidhorn

• Aalsum
• Barnwerd
• Den Ham (kerkwierde)
• Englum
• Fransum
• Frytum
• Kenwerd
• Korhorn
• Langeweer
• Niehove
• Saaksum
• Selwerd

Deze lijst is (mogelijk) incompleet. U wordt uitgenodigd op bewerken te klikken om de lijst uit te breiden.

Bronnen, noten en/of referenties

• Gerrit van der Heide, Graven naar het verleden, Stichting Televisie Academie Teleac, 1972
• R.H.J. Klok, Archeologisch reisboek voor Nederland, Fibula/Van Dishoeck, Haarlem, 2e herziene druk, 1977
• Verleden Land, Archeologische opgravingen in Nederland, 1981
• Evert van Ginkel & Koos Steehouwer, ANWB Archeologieboek Nederland, 1998

---