Tweede Kamerverkiezingen 1881
De Tweede Kamerverkiezingen 1881 waren periodieke Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 14 juni 1881.
| Tweede Kamerverkiezingen 1881 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Datum | 14 juni 1881 | ||||||
| Land |  Nederland
| ||||||
| Te verdelen zetels | 43 (43 leden waren niet-aftredend) | ||||||
| Opkomst | 58,16% | ||||||
| Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
| |||||||
Nederland was verdeeld in 43 kiesdistricten, waarin 86 leden van de Tweede Kamer gekozen werden.[1] Een kiezer bracht evenveel stemmen uit als er afgevaardigden in zijn kiesdistrict gekozen werden. Om gekozen te worden moest een kandidaat minimaal de districtskiesdrempel behalen.[2]
De verkiezingen werden gehouden vanwege het aftreden van 43 leden van de Tweede Kamer van wie de zittingstermijn afliep op 18 september 1881. In twee kiesdistricten[3] was een tweede verkiezingsronde benodigd tussen de twee hoogstgeplaatste (niet-direct gekozen) kandidaten uit de eerste ronde vanwege het niet-behalen van de districtskiesdrempel. Deze tweede ronde vond plaats op 28 juni 1881.
Uitslag
bewerkenOpkomst
bewerken| 1879 | 1881 | |||
|---|---|---|---|---|
| # stemmen | % | # stemmen | % | |
| Kiesgerechtigden | 115.120 | 116.277 | ||
| Niet opgekomen | 48.907 | 42,48[4] | 48.654 | 41,84[4] |
| Opkomst | 66.213 | 57,52[4] | 67.623 | 58,16[4] |
Verkiezingsuitslag naar groepering
bewerken| Partij/groepering[5] | Zetels | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1879[6] | Af[7] | Bij[8] | 1881 | +/− | ||
| liberalen | 39 | 22 | 19 | 36 | −3 | |
| Anti-Revolutionaire Partij[9] | 12 | 4 | 7 | 15 | +3 | |
| bahlmannianen[10] | 15/14 | 7 | 7 | 14 | 0 | |
| kappeynianen | 12 | 7 | 7 | 12 | 0 | |
| conservatieven | 5 | 2 | 2 | 5 | 0 | |
| schaepmannianen[11] | 2/3 | 1 | 1 | 3 | 0 | |
| conservatief-liberalen | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 | |
| totaal | 86 | 43 | 43 | 86 | 0 | |
Gekozen leden
bewerken
Zie Lijst van Tweede Kamerleden 1881-1883 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Bij deze verkiezingen werden 38 leden herkozen. De stemmingen voor de overige vijf vacatures hadden de volgende resultaten:
- in het kiesdistrict Amsterdam versloegen Hendrikus Wichers (58,2%, kappeynianen) en Herman Kist (54,4%, liberalen) het aftredende lid Jan Rutgers van Rozenburg (8,9%, kappeynianen); Willem Froger (liberalen), een tweede aftredend lid in dit district, had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;
- in het kiesdistrict Delft versloeg Jan Fabius (65,5%, ARP) het aftredende lid Adriaan Schagen van Leeuwen (34,1%, liberalen);
- in het kiesdistrict Goes versloeg Jozef Pompe van Meerdervoort (69,0%, ARP) het aftredende lid Jan Bredius (29,9%, liberalen);
- in het kiesdistrict Zwolle versloeg Titus van Asch van Wijck (52,2%, ARP) het aftredende lid Johannes Sandberg (47,5%, liberalen).
De zittingsperiode van de Tweede Kamer ging in op 19 september 1881. De zittingstermijn van Tweede Kamerleden bedroeg vier jaar.[12]
Bronvermelding
bewerkenBronnen
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
- Ron de Jong (1999). Van standspolitiek naar partijloyaliteit. Verkiezingen voor de Tweede Kamer 1848-1887. Verloren, Hilversum. ISBN 90-6550-069-3.
- Ron de Jong, Henk van der Kolk, Gerrit Voerman (2011). Verkiezingen op de kaart 1848-2010. Matrijs, Utrecht. ISBN 978 90 5345 437 4.
Noten
- ↑ Acht enkelvoudige kiesdistricten kozen één lid, in 32 meervoudige kiesdistricten werden twee leden afgevaardigd, in het kiesdistrict Sneek drie, in het kiesdistrict Rotterdam vier en in het kiesdistrict Amsterdam zeven.
- ↑ De districtskiesdrempel werd bepaald door de volgende formule: 50% van het aantal uitgebrachte geldige stemmen, gedeeld door het aantal in het district te verkiezen zetels.
- ↑ Almelo en Zevenbergen.
- ↑ a b c d % van het aantal kiesgerechtigden.
- ↑ In 1881 bestonden nog slechts enkele politieke partijen. Gekozen leden sloten zich gewoonlijk eerst na hun verkiezing aan bij een kamerfactie.
- ↑ Een wijziging van het aantal zetels van een groepering is ontstaan door aftreden en overlijden gedurende de zittingsperiode 1879-1881.
- ↑ Aftredend in 1881 vanwege het bereiken van het einde van de zittingstermijn.
- ↑ Gekozen c.q. herkozen bij de periodieke verkiezingen in 1881.
- ↑ Leden van de factie van de antirevolutionairen verenigden zich in 1879 in de ARP.
- ↑ De factie bahlmannianen werd tot 1881 aangeduid als conservatief-katholieken.
- ↑ De factie schaepmannianen werd tot 1881 aangeduid als liberaal-katholieken.
- ↑ Om de twee jaar was de helft van de Kamerleden aftredend.