Tweede Kamerverkiezingen 1929

Tweede Kamerverkiezingen 1929
Datum	3 juli 1929
Land	Nederland
Te verdelen zetels	100
Resultaat
Grootste partij	RKSP
Nieuwe minister-president	Charles Ruijs de Beerenbrouck
Begin regeerperiode	Ruijs de Beerenbrouck III
Opvolging verkiezingen
Portaal	Politiek

Op 3 juli 1929 vonden Tweede Kamerverkiezingen plaats.

De verkiezingen van 1929 waren de rustigste van het Interbellum. Er traden nauwelijks verschuivingen op. Zowel RKSP, CHU, VDB als SDAP behielden hun zeteltal. Alleen de ARP en de Liberalen verloren één zetel. De meerderheid van de rechtse partijen liep daarmee wel terug naar 53 zetels.

Opvallend was de winst van de SGP, die drie zetels in de Kamer kreeg. De HGSP behield haar ene zetel, terwijl de RKVP uit de Kamer verdween.

De communisten, die vanwege een intern ideologisch conflict met twee lijsten kwamen, wonnen één zetel. In 1930 verenigden de twee lijsten, Wijnkoop en De Visser, zich weer onder druk van Moskou.

De enige nieuwkomer was Floris Vos, een melkfabrikant uit 't Gooi. Hij streed tegen de nog bestaande tollen op sommige wegen. Met zijn Middenpartij voor Stad en Land haalde hij één zetel. In de Kamer speelde hij echter geen opvallende rol.

Uitslag bewerken

Opkomst en kiesdeler bewerken

	1925		1929
	# stemmen	%	# stemmen	%
Kiesgerechtigden	3.203.280		3.588.106
Niet opgekomen	76.197	2,38^[1]	372.871	10,39^[1]
Opkomst	3.127.101	97,62^[1]	3.215.235	89,61^[1]
Blanco stemmen	3.275	0,10^[2]	4.299	0,13^[2]
Ongeldige stemmen	37.964	1,21^[2]	42.678	1,33^[2]
Geldige stemmen	3.085.862	98,52^[2]	3.168.258	98,53^[2]
Kiesdeler	30.858	1,00^[3]	31.682	1,00^[3]
Kiesdrempel	23.143	0,75^[3]	23.761	0,75^[3]

Verkiezingsuitslag naar partij bewerken

Partij		1925			1929			verschil		Zetelverdeling (grafisch)
Partij		# stemmen	%^[3]	zetels	# stemmen	%^[3]	zetels	%	zetels	Zetelverdeling (grafisch)
	RKSP	883.333	28,63	30	931.832	29,38	30	+0,75	0	1925 1929
	SDAP	706.689	22,90	24	762.281	24,03	24	+1,13	0
	ARP	377.426	12,23	13	371.698	11,72	12	-0,51	-1
	CHU	305.587	9,90	11	335.800	10,59	11	+0,69	0

	Vrijheidsbond^[4]	226.409	7,34	8	232.187	7,32	8	-0,02	0
	Groep Staalman-Ter Hall^[4]	43.155	1,40	1
	subtotaal	269.564	8,74	9	232.187	7,32	8	-1,42	-1

	VDB	187.183	6,07	7	193.031	6,09	7	+0,02	0
	SGP	62.513	2,03	2	71.420	2,25	3	+0,22	+1

	CPH^[5]	36.770	1,19	1
	CPH-De Visser^[5]	-	-	-	35.696	1,13	1
	CPH-Wijnkoop^[5]	-	-	-	29.355	0,93	1
	subtotaal	36.770	1,19	1	65.051	2,06	2	+0,87	+1

	MP S&L	-	-	-	36.382	1,15	1	+1,15	+1
	HGSP	30.258	0,98	1	34.442	1,09	1	+0,11	0

	Plattelandersbond-Braat^[6]	43.877	1,42	1
	Plattelandersbond-De Boer^[6]	18.762	0,61	0
	Plattelandersbond^[6]	-	-	-	32.301	1,02	1
	subtotaal	62.639	2,03	1	32.301	1,02	1	-1,01	0

	RKVP	40.135	1,30	1	21.894	0,69	0	-0,61	-1
	RSP	-	-	-	20.869	0,66	0	+0,66	0
	FV^[7]	-	-	-	15.704	0,50	0	+0,50	0
	CDU	-	-	-	12.407	0,39	0	+0,39	0
	DP	11.102	0,36	0	8.650	0,27	0	-0,09	0
	KWM^[8]	-	-	-	4.072	0,13	0	+0,13	0
	NBB^[9]	-	-	-	4.032	0,13	0	+0,13	0
	VvN	-	-	-	3.459	0,11	0	+0,11	0
	RKBP^[10]	-	-	-	2.658	0,08	0	+0,08	0
	SDVP^[11]	-	-	-	2.045	0,06	0	+0,06	0
	AWP^[12]	-	-	-	1.958	0,06	0	+0,06	0
	CAP^[13]	-	-	-	1.602	0,05	0	+0,05	0
	Lijst Van Nunen	-	-	-	1.133	0,04	0	+0,04	0
	H&HA^[14]	-	-	-	845	0,03	0	+0,03	0
	SEVP^[15]	-	-	-	774	0,02	0	+0,02	0
	Invalidenpartij	-	-	-	715	0,02	0	+0,02	0
	Lijst Verwey	-	-	-	623	0,02	0	+0,02	0
	Volkspartij	-	-	-	449	0,01	0	+0,01	0
	ASP^[16]	-	-	-	444	0,01	0	+0,01	0
	AB^[17]	-	-	-	417	0,01	0	+0,01	0
	NVP^[18]	-	-	-	342	0,01	0	+0,01	0
	Lijst Siedenburg	-	-	-	279	0,01	0	+0,01	0
	VCP^[19]	134	0,00	0	103	0,00	0	-0,00	0
	IVP^[20]	-	-	-	98	0,00	0	+0,00	0
overige partijen in 1925		91.660	2,71	0	-	-	-	-2,71	0
Totaal		3.085.862	100	100	3.215.235	100	100	0	0

Gekozen leden bewerken

Zie Samenstelling Tweede Kamer 1929-1933 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Kabinetsformatie bewerken

Na de verkiezingen werd een extra-parlementair kabinet-Ruijs de Beerenbrouck III gevormd, dat werd gesteund door RKSP, ARP en CHU.

Externe links bewerken

www.politiekcompendium.nl
Verkiezingsprogramma's 1929 bij het DNPP

Bronnen, noten en/of referenties

Tweede Kamer 3 juli 1929 op www.verkiezingsuitslagen.nl

↑ ^a ^b ^c ^d % van het aantal kiesgerechtigden.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f % van het aantal uitgebrachte stemmen.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f % van het aantal geldige stemmen.
↑ ^a ^b De Vrijheidsbond deed in 1925 mee met twee lijsten: Een lijst voor de Vrijheidsbond en een lijst voor de Groep Staalman-Ter Hall.
↑ ^a ^b ^c De CPH is gesplitst in de CPH-De Visser en de CPH-Wijnkoop.
↑ ^a ^b ^c In de Plattelandersbond zijn de Plattelandersbond-Braat en de Plattelandersbond-De Boer opgegaan.
↑ Federatief Verband
↑ Kleine Winkeliers en Middenstanders
↑ Nationale Boerenbond
↑ Roomsch-Katholieke Boerenpartij
↑ Sociaal-Democratische Volkspartij
↑ Algemeene Welvaartspartij
↑ Christelijke Arbeiderspartij
↑ Hoofd- en Handarbeiders
↑ Sociaal-Economische Volkspartij
↑ Anti-stemdwangpartij
↑ Algemeen Belang
↑ Neutrale Volkspartij
↑ Vrije Christelijke Partij
↑ Internationale Volkspartij

[kiesgerechtigden-1] % van het aantal kiesgerechtigden.

[opkomst-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f % van het aantal uitgebrachte stemmen.

[geldig-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f % van het aantal geldige stemmen.

[lijsten-vrijheidsbond-4] De Vrijheidsbond deed in 1925 mee met twee lijsten: Een lijst voor de Vrijheidsbond en een lijst voor de Groep Staalman-Ter Hall.

[cph-1926-5] De CPH is gesplitst in de CPH-De Visser en de CPH-Wijnkoop.

[plattelandersbond-1925-6] In de Plattelandersbond zijn de Plattelandersbond-Braat en de Plattelandersbond-De Boer opgegaan.

[7] Federatief Verband

[8] Kleine Winkeliers en Middenstanders

[9] Nationale Boerenbond

[10] Roomsch-Katholieke Boerenpartij

[11] Sociaal-Democratische Volkspartij

[12] Algemeene Welvaartspartij

[13] Christelijke Arbeiderspartij

[14] Hoofd- en Handarbeiders

[15] Sociaal-Economische Volkspartij

[16] Anti-stemdwangpartij

[17] Algemeen Belang

[18] Neutrale Volkspartij

[19] Vrije Christelijke Partij

[20] Internationale Volkspartij

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Algemeen:	1848 · 1850 · 1853 · 1866 · 1868 · 1884 · 1886 · 1887 · 1888 · 1891 · 1894 · 1897 · 1901 · 1905 · 1909 · 1913 · 1917 · 1918 · 1922 · 1925 · 1929 · 1933 · 1937 · 1946 · 1948 · 1952 · 1956 · 1959 · 1963 · 1967 · 1971 · 1972 · 1977 · 1981 · 1982 · 1986 · 1989 · 1994 · 1998 · 2002 · 2003 · 2006 · 2010 · 2012 · 2017 · 2021 · 2023
Periodiek:	1852 · 1854 · 1856 · 1858 · 1860 · 1862 · 1864 · 1866 · 1869 · 1871 · 1873 · 1875 · 1877 · 1879 · 1881 · 1883
	Periodieke verkiezingen werden in de periode 1850-1888 gehouden in een kiesdistrict waar de zittingstermijn van een lid (vier jaar) afliep. Gemiddeld was bij periodieke verkiezingen de helft van de Tweede Kamerleden aftredend. Bij algemene verkiezingen in deze periode, na ontbinding van de Tweede Kamer, werden alle Kamerleden opnieuw gekozen, evenals bij alle verkiezingen vanaf 1888.