Station Antwerpen-Berchem
Station Antwerpen-Berchem is een spoorwegstation in het Antwerpse district Berchem. Van hieruit vertrekken zowel binnenlandse als internationale treinen (via Antwerpen-Centraal naar Amsterdam Centraal en naar Roosendaal via Essen)
| ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Het station in 2021
| ||||
| Opening | 1 maart 1865 | |||
| Telegrafische code | FCV | |||
| Lijn(en) | 25 - 27 - 27A - 59 - 59/1 | |||
| Reizigerstellingen[1] • Weekdag • Zaterdag • Zondag |
(2022) 13.994 9.172 9.426 | |||
| Beheerder | NMBS | |||
| Architectuur | ||||
| Aantal sporen | 10 | |||
| Ligging | ||||
| Plaats | Berchem | |||
| Coördinaten | 51° 12′ NB, 4° 26′ OL | |||
| Externe link | Stationsinformatie NMBS | |||
  | ||||
| ||||
De eilandperrons zijn bereikbaar via een tunnel die zowel vanuit de vertrekhal als vanaf de Posthoflei betreden kan worden.
Geschiedenis
bewerkenHet station Berchem werd op 1 maart 1865 geopend met een provisorisch stationsgebouw aan wat toen nog de Schelpstraat heette. Het station lag binnen de eerste fortengordel van de Stelling van Antwerpen. Dichtbij was de Spoorbaanpoort in de fortengordel.[2] De spoorlijn naar Lier en verder was een jaar eerder, 1864, geopend. De andere spoorlijn naar Brussel werd in 1836 geopend.
_La_nouvelle_Gare.png)
In 1898 werd met het verhogen van de spoorwegberm het definitieve stationsgebouw aan de Stanleystraat geopend.[3]
Met de opening van de Kennedyspoortunnel en de aanleg van de Antwerpse ring werd het hele Antwerpse spoorwegnet veranderd. De treinen uit Sint-Niklaas en Boom werden via een nieuwe spoorverbinding langs de ring naar station Berchem en Antwerpen-Centraal geleid. De aantakking van de nieuwe verbinding op de bestaande spoorlijnen gebeurt ongelijkvloers.[4] Er is een ongelijkvloerse aansluiting op zowel spoorlijn 25 (met aansluitende sporen 6 en 7) als de spoorlijn 27 (met aansluitende sporen 2 en 3). Deze laatste sporen worden enkel gebruikt voor goederentreinen daar er geen aansluiting is naar Antwerpen-Centraal. Hierdoor is de spoorligging van het station grondig aangepast en is de stationsligging naar het zuiden verplaatst. In 1968 is de nieuwe spoorverbinding naar Antwerpen-Zuid geopend. Het stationsgebouw van 1898 werd gesloopt en vervangen door een nieuw stationsgebouw.
In 1995 werd het ontvangstgedeelte van het station grondig gerenoveerd.[5] Dit kwam ook doordat vanaf 1996 Thalystreinen in het station stopten.
Sinds 9 december 2007, na de openstelling van de Noord-Zuidverbinding, stopten de treinen naar Amsterdam en Parijs (Thalys en Beneluxtrein) te Antwerpen niet meer in Antwerpen-Berchem, maar alleen nog in Antwerpen-Centraal. Sinds 14 december 2014 stopt de Beneluxtrein zowel in Antwerpen-Centraal als in Antwerpen-Berchem.[6]
Het station heette aanvankelijk gewoon Berchem. In 1975 werd deze benaming gewijzigd in Berchem (Antwerpen), toen de internationale treinen voortaan hier stopten en niet langer in Antwerpen-Oost. Na de fusie in 1983 van Berchem met Antwerpen kreeg het station uiteindelijk de naam Antwerpen-Berchem.
Omgeving
bewerkenTegelijk met de bouw van de Noord-Zuidverbinding is het voorplein en de voorgevel van het station gerenoveerd. Onder het Burgemeester Edgard Ryckaertsplein is een parkeerplaats ingericht. Voor de trams zijn nieuwe perrons en haltevoorzieningen gekomen.
Het stationsplein grenst zowel aan de drukke Binnensingel (R10) als aan de trendy wijk Zurenborg. Aan de andere kant van het stationsplein (Burgemeester Edgard Ryckaertsplein) stoppen de tramlijnen, 4, 9 en 11 die het station zowel met het stadscentrum als de wijken Gitschotel (in het district Borgerhout extra-muros), Eksterlaar en Silsburg (beide laatsten in Deurne-Zuid) verbinden.
Een tiental buslijnen zoals bus 20, 21, 30, 31, 32, 34 en 38 verzekeren aansluitingen naar de rest van de wijde omgeving. Vanaf 1 september 2012 is een nieuwe busterminal geopend waar twee streeklijnbundels: (51, 52, 53) en (90, 91, 92) hun eindpunt hebben. Streekbuslijn 298 eindigde hier al langer.
In 2017 werd beslist om aan de oostkant van het Burgemeester Edgard Ryckaertsplein het nieuwe hoofdgebouw van de Antwerpse lokale politie te bouwen, ter vervanging van Den Oudaan.[7] Het politiegebouw zou een ontwerp worden van Stéphane Beel [8], net als het kantorencomplex Post-X, dat reeds werd opgeleverd.
Graffiti
bewerkenBij het station is er een experiment gaande waardoor een aantal geselecteerde graffitikunstenaars de kans krijgen om graffitikunstwerken te schilderen op muren zichtbaar vanaf de perrons. De hoop is dat "wilde" graffitispuiters deze kunstwerken respecteren en niet zelf gaan schilderen.[9]
Fietsvoorzieningen
bewerkenOp 25 maart 2015 is aan de westkant van het station een fietsparkeergebouw geopend dat plaats biedt aan 2.150 fietsen.[10]
Treindienst
bewerkenInternationaal
bewerken| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| 9200 IC 35 | Intercity direct, Beneluxtrein (NS International) | Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal – Breda – Noorderkempen – Antwerpen-Centraal – Antwerpen-Berchem – Mechelen – Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Noord – Brussel-Centraal – Brussel-Zuid | Via HSL, tussen Schiphol en Rotterdam is bij een reis binnen Nederland een toeslag verschuldigd. |
Nationaal
bewerkenReizigerstellingen
bewerkenDe grafiek en tabel geven het gemiddeld aantal instappende reizigers weer op een week-, zater- en zondag.[11]
| Tabel: aantal instappende reizigers station Antwerpen-Berchem | |||
|---|---|---|---|
| Weekdag | Zaterdag | Zondag | |
| 1977 | 8 000 | 1 871 | 1 860 |
| 1978 | 8 000 | 1 747 | 1 796 |
| 1979 | 8 300 | 1 822 | 1 893 |
| 1980 | 8 534 | 2 205 | 1 405 |
| 1981 | 8 882 | 2 108 | 3 182 |
| 1982 | 9 310 | 2 625 | 3 235 |
| 1983 | 10 487 | 2 463 | 2 940 |
| 1984 | 8 423 | 2 138 | 2 993 |
| 1985 | 8 718 | 2 428 | 3 603 |
| 1986 | 8 137 | 2 310 | 2 456 |
| 1987 | 8 328 | 2 650 | 3 750 |
| 1988 | 8 223 | 2 337 | 2 862 |
| 1989 | 7 901 | 2 364 | 2 687 |
| 1990 | 7 659 | 2 884 | 2 884 |
| 1991 | 8 197 | 2 454 | 3 172 |
| 1992 | 7 928 | 2 575 | 3 470 |
| 1993 | 7 586 | 2 612 | 3 366 |
| 1994 | 10 851 | 3 056 | 3 656 |
| 1995 | 8 617 | 3 442 | 3 667 |
| 1996 | 10 719 | 3 589 | 3 897 |
| 1997 | 8 725 | 3 802 | 4 280 |
| 1998 | 22 374 | 8 100 | 9 750 |
| 1999 | 17 492 | 8 713 | 9 100 |
| 2000 | 19 620 | 11 524 | 11 243 |
| 2001 | 18 976 | 7 824 | 8 194 |
| 2002 | 20 500 | 9 121 | 9 234 |
| 2003 | 22 251 | 11 086 | 11 448 |
| 2004 | 15 775 | 6 924 | 7 873 |
| 2005 | 13 760 | 8 641 | 9 066 |
| 2006 | 16 676 | 8 489 | 9 388 |
| 2007 | 12 729 | 7 102 | 8 751 |
| 2008 | - | - | - |
| 2009 | 9 594 | 5 145 | 5 441 |
| 2010 | - | - | - |
| 2011 | - | - | - |
| 2012 | 12 550 | 3 968 | 5 320 |
| 2013 | 15 229 | 5 573 | 6 241 |
| 2014 | 12 212 | 6 633 | 6 127 |
| 2015 | 15 145 | 5 549 | 6 078 |
| 2016 | 15 317 | 5 447 | 6 101 |
| 2017 | 15 378 | 6 908 | 8 083 |
| 2018 | 15 001 | 7 304 | 8 488 |
| 2019 | 17 289 | 8 163 | 8 506 |
| 2020 | 9 322 | 5 008 | 4 918 |
| 2021 | - | - | - |
| 2022 | 13 994 | 9 172 | 9 426 |
| 2023 | 14 747 | 11 372 | 10 689 |
Tariefzone
bewerkenBij zowel het binnenlandse als het SCIC-NRT-tarief behoren volgende stations tot één tariefzone: Antwerpen-Berchem, Antwerpen-Centraal, Antwerpen-Luchtbal, Antwerpen-Noorderdokken en Antwerpen-Zuid.[12][13]
- ↑ De bron voor de gegevens is NMBS – Reizigerstellingen. De tellingen worden meestal uitgevoerd in de maand oktober: gedurende 9 opeenvolgende dagen (5 werkdagen en de 2 omliggende weekends) worden dan door het stations- en treinbegeleidingspersoneel visuele tellingen verricht. De methode bestaat erin het aantal in- en uitstappende reizigers te tellen in alle stations en stopplaatsen en dit voor alle treinen van het binnenlands verkeer. Het getal naast het kopje 'weekdag' slaat op het gemiddeld aantal opstappende (dus niet het aantal afstappende) reizigers op een weekdag (maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag opgeteld gedeeld door vijf), zaterdag en zondag staan apart vermeld. De cijfers geven een indicatie en hebben een foutenmarge, die in sommige gevallen aanzienlijk kan zijn.
- ↑ Kaart Antwerpen 1905
- ↑ www.garesbelges.net
- ↑ sporenplan.nl (zie detailtekening Antwerpen C / Oost / Berchem (1969))
- ↑ De Standaard 28-7-1995 p. 11, http://gbspjps.quartam.on-rev.com/sthpa.irev?type=dat&id=41
- ↑ https://web.archive.org/web/20141220075741/http://www.locov.nl/Images/Locov%202014-102055%20Adviesaanvraag%20Beneluxtrein%20in%202015_tcm311-350662.pdf
- ↑ https://www.hln.be/in-de-buurt/antwerpen/heibel-rond-nieuw-antwerps-politiekantoor-ontwikkelaar-zet-samenwerking-met-aannemer-stop~ad49223f/
- ↑ https://www.agvespa.be/projecten/mastergebouw-politie
- ↑ Gazet van Antwerpen: 'Graffitikunst' moet wildgroei aan tags vermijden bij station Berchem
- ↑ Groot fietsparkeergebouw aan Antwerpen-Berchem officieel geopend, 26 maart 2015, De Standaard
- ↑ De bron voor de gegevens zijn de jaarlijks door de NMBS in oktober uitgevoerde reizigerstellingen. Stationspersoneel en treinbegeleiders tellen dan visueel gedurende negen opeenvolgende dagen (vijf werkdagen en de twee aansluitende weekends) in alle stations en stopplaatsen het aantal instappende reizigers en dit voor alle binnenlandse treinen. De groene balk geeft het gemiddeld aantal opstappende (dus niet het aantal afstappende) reizigers weer op een weekdag (maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag opgeteld en gedeeld door vijf). Zaterdag wordt weergegeven door de blauwe en zondag door de rode balk. De cijfers geven een indicatie en hebben een foutenmarge, die in sommige gevallen aanzienlijk kan zijn. In 2008, 2010, 2011 en 2021 (corona) werden geen tellingen uitgevoerd. De gegevens zijn online raadpleegbaar, zoekterm Reizigerstellingen
- ↑ Vervoersvoorwaarden NMBS Mobility, zie Bijlage 1.
- ↑ https://web.archive.org/web/20140914101313/https://www.b-europe.com/Reizen/Praktisch/Juridische%20info/Productfiches?contentpath=%2fProductfiches%2fZonder-reservatie-NRT%2fVervoersnetten+en+zones%2fLijsten+van+de+zones+NMBS-NS-DB
