Spoorlijn 27A

Spoorlijn 27A is een Belgische spoorlijn nabij Antwerpen. Tot 1970 liep de lijn vanaf Hoboken-Kapelstraat. Het gedeelte vanaf daar tot aan de aftakking Deurne stond ook bekend als de Fortenlijn. Thans loopt de lijn vanaf Mortsel aan de aftakking Liersesteenweg naar de haven van Antwerpen, tot Bundel Rhodesië. De lijn wordt gebruikt als goederenlijn en is de enige toegang tot de haven van Antwerpen op de rechteroever van de Schelde. Spoorlijn 27A is het eerste deel van de Montzenroute tussen de Antwerpse haven en Duitsland.

Spoorlijn 27A Hoboken-Kapelstraat - Bundel Rhodesië
Totale lengte	34,2 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	Belgische Staat
Geopend Hoboken-Kapelstraat - Y Luithagen: 10 juli 1878 Y Luithaegen - Y Schijn: 1924 Y Schijn - Bundel Rhodesië: 1965
Huidige status	in gebruik
Geëlektrificeerd	1950
Aantal sporen	2
Baanvaksnelheid	90 km/u
Traject
Legenda lijn 52 van Antwerpen-Zuid 0,0 Hoboken-Kapelstraat lijn 52 naar Dendermonde 1,2 Fort 8 Fort 8 Y Schoonselhof lijn 52/1 van Y Hoboken 3,0 Fort 7 Fort 7 tramlijnen 50, 52, 54 A12 4,1 Wilrijk 4,8 Fort 6 lijn 27B, Y Weerde - Antwerpen-Z opgebroken Y West Luithagen, lijn 27A/3 van Y Blok 17 6,0 Wilrijk-Molenveld 7,1 Fort 5 8,5 Mortsel-Luithagen tram 8,9 Y Luithagen lijn 25 van Brussel-Noord Fort 4 8,0 Y Liersesteenweg lijn 27 van Brussel-Noord Y Krijgsbaan lijn 15/1 van Y Aubry Y Drabstraat, lijn 15 van Y Zonhoven Y Krijgsbaan lijn 15/1 van Y Aubry R11 Y Oost Luithagen, lijn 27A/2 naar Y Drabstraat 10,0 Y Deurne Bundel Groenenhoek Y Z-Groenenhoek, lijn 27/2 naar Y N-Groenenhoek Y N-Groenenhoek lijn 27/2 van Y Z-Groenenhoek R1 lijn 59 van Gent-Sint-Pieters lijn 59/1 van Y West Berchem 13,5 Antwerpen-Berchem Y Oost Berchem tram lijn 25 naar Antwerpen-Luchtbal lijn 27 naar Antwerpen-Centraal lijn 59/1 naar Antwerpen-Centraal Y Antwerpen-Oost, lijn 12 v. Antwerpen-C vanaf 1873 14,7 Antwerpen-Oost tram tram tram Borgerhout 8,7 Antwerpen-Schijnpoort tram tram Y Holland lijn 12B naar Dokken en -Stapelplaatsen opgebroken lijn 12 van Antwerpen-Centraal tot 1873 18,2 Antwerpen-Dam lijn 25 van Brussel-Noord Merksem Spoorbrug Albertkanaal lijn 220, Merksem - Y Noorderlaan opgebroken IJskelder aansluiting buurtspoorweg 12,9 Antwerpen-Luchtbal tram Y Luchtbal HSL 4 naar Schiphol 21,7 Antwerpen-Noorderdokken A12 Ekeren lijn 16A van Lier in ontwerp Y Sint-Mariabrug lijn 12 naar Lage Zwaluwe Y Driehoekstraat, lijn 12/1 van Y Sint-Mariabrug Leugenberg A12 lijn 16A naar Antwerpen-Noord bundel A1 29,4 Y Schijn, lijn 11 naar Bundel Noordland lijn 27A/2 naar Antwerpen-Noord bundel B3 lijn 27A/1 naar Y Muisbroek 30,5 Y Ekerse Dijk, lijn 27C van Antwerpen-Noord bundel B1 33,9 Y Noorderlaan, lijn 220 naar Merksem 34,8 Y Leopold lijn 220/1 van Y Ford Bundel Kongo Bundel Wilmarsdonk Bundel Angola 36,2 Bundel Rhodesië

Geschiedenis

De spoorlijn tussen Deurne en de haven was ruim 36 km lang en is in meerdere fases aangelegd. Het gedeelte tussen Hoboken-Kapelstraat en Luithagen werd geopend op 10 juli 1878. In Y Luithagen sloot de lijn aan met een dubbele spoorboog op spoorlijn 25; in Wilrijk kwamen er aansluitingen met en een brug over lijn 25A. Dit gedeelte had met het bedienen van de fortengordel rond Antwerpen in de eerste plaats een militaire functie. Later werd ze vooral gebruikt voor goederenvervoer in combinatie met lijn 25A. In 1924 werd het gedeelte tot aan de aftakking Schijn aangelegd om aldaar aan te sluiten op spoorlijn 11. Hierbij werden de verbindingen met lijn 25 opgebroken en werden verbindingssporen met spoorlijn 27 en spoorlijn 15 aangelegd. In 1965 werd de lijn verlengd tot de Bundel Rhodesië.

In de jaren 1968-1970 werd het gedeelte tussen Hoboken en Y Deurne opgebroken. Op het westelijk deel van de verhoogde bedding werd de R11 aangelegd; het oostelijk deel, tussen de Prins-Boudewijnlaan en de driehoek van Mortsel, werd een wandel- en natuurgebied. Hier zijn nog sporen terug te vinden van het station Mortsel-Luithagen.

Van Antwerpen-Oost naar Antwerpen-Noorderdokken loopt spoorlijn 27A parallel met spoorlijn 12, deze twee lijnen vormen samen het oostelijke ringspoor rond Antwerpen. In Ekeren is er een aansluiting op spoorlijn 12 richting Essen en Nederland, waarna lijn 27A afbuigt met de bocht van Ekeren om lijn 12 te kruisen.

Tussen aftakking Schijn en de wijk Ekeren-Donk werd, parallel aan lijn 27A, een dubbelsporig werkspoor aangelegd voor de aanleg van de HSL tussen Antwerpen en Nederland. Aan het einde van de werken aan HSL 4 werd dit spoor terug opgebroken. De bedding zelf is nog wel zichtbaar in het landschap.

Toekomst

Doordat de huidige goederenroute via Antwerpen en Lier reeds enkele jaren verzadigd is, zijn er studies gaande voor een tweede spoortoegang tot de haven van Antwerpen. Een mogelijk tracé zou tussen aftakking Schijn en Merksem parallel lopen met lijn 27A.

Treindiensten

Alleen goederenvervoer en P-treinen voor het NMBS Personeel naar en vanuit de haven van Antwerpen.

Aansluitingen

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Hoboken-Kapelstraat

Spoorlijn 52 tussen Dendermonde en Antwerpen-Zuid

Y Schoonselhof

Spoorlijn 52/1 tussen Y Hoboken en Y Schoonselhof

Y West Luithagen

Spoorlijn 27B tussen Y Vrouwvliet en Antwerpen-Zuid

Y Luithaegen

Spoorlijn 25 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Luchtbal

Y Liersesteenweg

Spoorlijn 27 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal

Y Krijgsbaan

Spoorlijn 15/1 tussen Y Krijgsbaan en Y Aubry

Y Zuid Groenenhoek

Spoorlijn 27/2 tussen Y Zuid Groenenhoek en Y Noord Groenenhoek

Y Oost Berchem

Spoorlijn 59 tussen Y Oost Berchem en Gent-Dampoort

Antwerpen-Oost

Spoorlijn 12 tussen Antwerpen-Centraal en Lage Zwaluwe

Antwerpen-Schijnpoort

Spoorlijn 12B tussen Antwerpen-Schijnpoort en Antwerpen-Dokken & Stapelplaatsen

Spoorlijn 12 tussen Antwerpen-Centraal en Lage Zwaluwe

Antwerpen-Dam

Spoorlijn 12 tussen Antwerpen-Centraal en Lage Zwaluwe

Antwerpen-Noorderdokken

Spoorlijn 12 tussen Antwerpen-Centraal en Lage Zwaluwe

Y Schijn

Spoorlijn 11 tussen Y Schijn en Bundel Noordland

Y Ekerse Dijk

Spoorlijn 27C tussen Y Ekerse Dijk en Antwerpen-Noord

Y Noorderlaan

Spoorlijn 220 tussen Y Noorderlaan en Merksem

Y Leopold

Spoorlijn 220/1 tussen Y Leopold en Y Ford

Verbindingssporen

27A/1: Antwerpen-Noord (inrit C1) - Y Muisbroek (lijn 27C) tot 1970: Y Liersesteenweg / Y Blok 19 (lijn 27) - Y Deurne / Y Blok 7 (lijn 27A)

27A/2: Antwerpen-Noord (inrit B3) - Y Schijn (lijn 11, 27A) tot 1970: Y Oost Luithagen / Y Blok 6 (lijn 27A) - Y Drabstraat (lijn 27)

27A/3: Y Blok 17 (lijn 27B) - Y West Luithagen / Y Blok 5 (lijn 27A)

Galerij

• 
  Het talud van het voormalig tracé in Mortsel bij de tramkruising.
• 
  HLE 2006 trekt een sleep ballastwagens op spoorlijn 27A in Ekeren-Donk.

Zie ook

• Lijst van spoorlijnen in België
• Lijst van goederenspoorlijnen in België
• Lijst van spoorwegstations in België
• Lijst van voormalige spoorwegstations in België

Bronnen, noten en/of referenties

• Lijn 27A
• http://www.tassignon.be/trains/PDF/Jean-Luc/1966.pdf
• L.52/1: 'Fortenlijn'
• L.27A: Y Liersesteenweg - bundel Rhodesië
• http://www.ktalier.be/images/kaarten/netkaart-antwerpen.pdf
• http://m.fte2.org/doc/car/ctr.pdf
• http://www.sporenplan.nl/figuren/tekeningen/nmbs_schema/antwerpen.pdf
• Nationaal Geografisch Instituut - Brussel (1971): Topografische kaart 15/7-8 Hoboken - Kontich

Lijst van Belgische spoorlijnen