Atletiek op de Olympische Zomerspelen

Atletiek is een van de sporten die op de Olympische Zomerspelen worden beoefend. Sinds de start van de moderne Olympische Spelen in 1896 staat deze sporttak op het programma.

In 1913 besloot de IAAF dat de Olympische Spelen als wereldkampioenschappen atletiek fungeerden en kende atletiek geen WK. Dit bleef zo totdat de IAAF in 1976 besloot dat de wereldkampioenschappen en de Olympische Spelen apart gevoerd moesten worden.

Het olympisch atletiekprogramma bij de mannen heeft in de beginjaren van de Olympische Spelen een aantal grote wijzigingen ondergaan. Sinds de Spelen van 1928 is het programma ongewijzigd, met uitzondering van de beide onderdelen in het snelwandelen.

Sinds 1928 staat atletiek ook voor vrouwen op het olympisch programma. Aanvankelijk waren er vijf onderdelen, maar langzamerhand is het programma bij de vrouwen gelijk geworden aan dat van de mannen. Met de toevoeging van de 3000 m steeple chase voor vrouwen in 2008 is de 50 kilometer snelwandelen het enige onderdeel dat alleen door de mannen wordt gelopen. Verschillen in onderdelen zijn de 110 m horden bij de mannen versus de 100 m horden bij de vrouwen en de meerkamp; deze wordt bij de mannen in de tienkamp en bij de vrouwen in de zevenkamp beslecht.

Twaalf atletiekonderdelen hebben op alle edities van de Spelen op het programma gestaan. Dit zijn de 100 m, 400 m, 800 m, 1500 m, 110 m horden, hink-stap-springen, hoogspringen, polsstokhoogspringen, verspringen, discuswerpen, kogelstoten en de marathon. Het zijn ook de enige twaalf onderdelen over alle sporten op de Olympische Zomerspelen gerekend.

Onderdelen

Mannen

Tussen haakjes staan eerdere afstanden vermeld.

Onderdeel	96	00	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24	Totaal
Huidig programma
100 m	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
200 m		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	29
400 m	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
4x 100 m estafette					•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	26
4x 400 m estafette					•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	26
800 m	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
1500 m	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
5000 m					•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	26
10.000 m					•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	26
110 m horden	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
400 m horden		•	•	•		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	28
Steeplechase (2500/3200/) 3000 m		•	•	•		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	28
Tienkamp			•		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	27
Hink-stap-springen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Hoogspringen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Polsstokhoogspringen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Verspringen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Discuswerpen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Kogelslingeren		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	29
Kogelstoten	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	29
Speerwerpen				•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	27
Marathon	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	30
Snelwandelen (10 km/) 20 km				•	•	•	•				•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	24
	96	00	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24
Afgevoerde onderdelen
Steeplechase 4000 m		•																													1
5000 m team		•																													1
60 m		•	•																												2
200 m horden		•	•																												2
Hink-stap-springen uit stand		•	•																												2
Hoogspringen uit stand		•	•	•	•																										4
Verspringen uit stand		•	•	•	•																										4
4 mijl team			•																												1
Driekamp			•																												1
Gewichtwerpen			•			•																								2
Snelwandelen 3500/3000 m				•		•																									2
5 mijl				•																											1
3 mijl team				•																											1
Olympische estafette				•																											1
Discuswerpen Griekse stijl				•																											1
Speerwerpen vrije stijl				•																											1
Discuswerpen beide handen					•																										1
Kogelstoten beide handen					•																										1
Speerwerpen beide handen					•																										1
3000 m team					•	•	•																								3
Veldlopen individueel					•	•	•																								3
Veldlopen team					•	•	•																								3
Vijfkamp					•	•	•																								3
Snelwandelen 50 km									•	•	•	•	•	•	•	•	•		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•		20
	96	00	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24
Totaal	12	23	25	26	30	29	27	22	23	23	24	24	24	24	24	24	24	23	24	24	24	24	24	24	24	24	24	24	24	23	718

NB: Touwtrekken stond van 1900 tot en met 1920 vijfmaal op het programma van de Olympische Spelen. Alhoewel het in die jaren een onderdeel vormde van het atletiekprogramma, beschouwt het IOC het touwtrekken nu als een aparte olympische sport. Vandaar dat het touwtrekken ontbreekt in het overzicht en de medailletabel.

Vrouwen

Tussen haakjes staan eerdere afstanden/onderdelen vermeld.

Onderdeel	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24	Totaal
Huidig programma
100 m	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	23
200 m				•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	20
400 m								•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	16
4x100 m estafette	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	23
4x400 m estafette										•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	14
800 m	•						•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	18
1500 m										•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	14
(3000 m/) 5000 m													•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	11
10.000 m														•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	10
(80 m/) 100 m horden		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	22
400 m horden													•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	11
Steeplechase 3000 m																			•	•	•	•	•	5
(Vijfkamp/) Zevenkamp								•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	16
Hink-stap-springen																•	•	•	•	•	•	•	•	8
Hoogspringen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	23
Polsstokhoogspringen																	•	•	•	•	•	•	•	7
Verspringen				•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	20
Discuswerpen	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	23
Kogelslingeren																	•	•	•	•	•	•	•	7
Kogelstoten				•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	20
Speerwerpen		•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	22
Marathon													•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	11
Snelwandelen (10 km/) 20 km															•	•	•	•	•	•	•	•	•	9
	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24
Totaal	5	6	6	9	9	9	10	12	12	14	14	14	17	18	19	20	22	22	23	23	23	23	23	353

Gemengd

Tussen haakjes staan eerdere afstanden/onderdelen vermeld.

Onderdeel	20	24	Totaal
4x400 m estafette	•	•	2
Mixed Team 35km Snelwandelen		•	1
Totaal	1	2	3

Medailles

Zie Lijst van olympische medaillewinnaars atletiek (mannen) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Zie Lijst van olympische medaillewinnaars atletiek (vrouwen) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Meervoudige medaillewinnaars

Onderstaande tabel geeft de 'succesvolste medaillewinnaars' (hier vermeld vanaf viermaal goud en meer) in de atletiek weer.

	Olympiër	Jaren	1	2	3	Totaal	Onderdelen
01	Paavo Nurmi	1920-1928	9	3	0	12	(m) 1500 m / 5000 m / 10.000 m / 3000 m steeple chase / 3000 m team / veldlopen / veldlopen team
02	Carl Lewis	1984-1996	9	1	0	10	(m) 100 m / 200 m / 4x 100 m / verspringen
03	Usain Bolt	2008-2016	8	0	0	8	(m) 100 m / 200 m / 4x 100 m
04	Ray Ewry	1900-1908	8	0	0	8	(m) hoogspringen uit stand / verspringen uit stand / hink-stap-springen uit stand
05	Allyson Felix	2008-2020	7	3	1	11	(v) 200 m / 400 m / 4x 100 m / 4x 400 m
06	Ville Ritola	1924-1928	5	3	0	8	(m) 5000 m / 10.000 m / 3000 m steeple chase / 3000 m team / veldlopen / veldlopen team
07	Elaine Thompson-Herah	2016-2020	5	1	0	6	(v) 100 m / 200 m / 4x 100 m, 4x 400 m
08	Hannes Kolehmainen	1912-1920	4	1	0	5	(m) 5000 m / 10.000 m / marathon / veldlopen / veldlopen team
	Emil Zátopek	1948-1952	4	1	0	5	(m) 5000 m / 10.000 m / marathon
	Evelyn Ashford	1984-1992	4	1	0	5	(v) 100 m / 4x 100 m
11	Alvin Kraenzlein	1900	4	0	0	4	(m) 60 m / 110 m horden / 200 m horden / verspringen
	Jesse Owens	1936	4	0	0	4	(m) 100 m / 200 m / 4x 100 m / verspringen
	Fanny Blankers-Koen	1948	4	0	0	4	(v) 100 m / 200 m / 4x 100 m / 80 m horden
	Harrison Dillard	1948-1952	4	0	0	4	(m) 100 m / 4x 100 m / 110 m horden
	Betty Cuthbert	1956-1964	4	0	0	4	(v) 100 m / 200 m / 400 m / 4x 100 m
	Al Oerter	1956-1968	4	0	0	4	(m) discuswerpen
	Lasse Virén	1972-1976	4	0	0	4	(m) 5000 m / 10.000 m
	Bärbel Wöckel-Eckert	1976-1980	4	0	0	4	(v) 200 m / 4x 100 m
	Michael Johnson	1992-2000	4	0	0	4	(m) 200 m / 400 m / 4x 400 m
	Robert Korzeniowski	1996-2004	4	0	0	4	(m) 20 km + 50 km snelwandelen
	Mo Farah	2012-2016	4	0	0	4	(m) 5000 m / 10.000 m

Meervoudige medaillewinnaars op één onderdeel

Acht mannen en drie vrouwen wonnen drie of meer gouden medailles op ten minste één onderdeel. Al Oerter, Carl Lewis en Allyson Felix zijn de enigen die vier keer een gouden medaille wonnen. Ray Ewry en Usain Bolt de enige twee die dit op twee onderdelen deden.

Olympiër	Jaren	Medailles	Onderdeel
Ray Ewry	1900, 1904, 1908	1 1 1 1 1 1	(m) hoogspringen uit stand (m) verspringen uit stand
John Flanagan	1900, 1904, 1908	1 1 1	(m) kogelslingeren
Al Oerter	1956, 1960, 1964, 1968	1 1 1 1	(m) discuswerpen
Viktor Sanjejev	1968, 1972, 1976	1 1 1	(m) hink-stap-springen
Evelyn Ashford	1984, 1988, 1992	1 1 1	(v) 4x 100 m
Carl Lewis	1984, 1988, 1992, 1996	1 1 1 1	(m) verspringen
Jan Železný	1992, 1996, 2000	1 1 1	(m) speerwerpen
Robert Korzeniowski	1996, 2000, 2004	1 1 1	(m) 50 km snelwandelen
Usain Bolt	2008, 2012, 2016	1 1 1 1 1 1	(m) 100 m (m) 200 m
Allyson Felix	2008, 2012, 2016, 2020	1 1 1 1	(v) 4x 100 m
Anita Włodarczyk	2012, 2016, 2020	1 1 1	(v) kogelslingeren

Medaillespiegel

NB Medaillespiegel is bijgewerkt tot en met de Olympische Spelen van 2020.

Plaats	Land	NOC	1 Goud	2 Zilver	3 Brons	Totaal
1	Verenigde Staten	USA	343	270	214	827
2	Sovjet-Unie	URS	64	55	74	193
3	Groot-Brittannië	GBR	55	83	72	210
4	Finland	FIN	48	36	30	114
5	DDR	GDR	38	36	35	109
6	Kenia	KEN	34	41	31	106
7	Polen	POL	29	20	17	66
8	Jamaica	JAM	26	36	24	86
9	Italië	ITA	24	15	26	65
10	Ethiopië	ETH	23	12	23	58
11	Australië	AUS	21	27	28	76
12	Zweden	SWE	21	22	41	84
13	Duitsland	GER	19	28	36	83
14	Rusland	RUS	19	21	19	59
15	Canada	CAN	16	18	32	66
16	Frankrijk	FRA	13	27	30	70
17	Bondsrepubliek Duitsland	FRG	12	14	17	43
18	Cuba	CUB	11	14	20	45
19	Roemenië	ROM	11	14	10	35
20	China	CHN	11	12	16	39
21	Tsjecho-Slowakije	TCH	11	8	5	24
22	Hongarije	HUN	10	12	18	40
23	Nieuw-Zeeland	NZL	10	3	13	26
24	Zuid-Afrika	RSA	9	13	6	28
25	Noorwegen	NOR	9	6	8	23
26	Griekenland	GRE	8	12	10	30
27	Nederland	NED	8	7	9	24
28	Gezamenlijk team	EUN	7	11	3	21
29	Japan	JPN	7	10	10	27
30	Marokko	MAR	7	5	8	20
31	Bahama's	BAH	7	2	5	14
32	België	BEL	6	5	3	14
33	Bulgarije	BUL	5	8	6	19
34	Brazilië	BRA	5	3	11	19
35	Portugal	POR	5	3	4	12
36	Tsjechië	CZE	5	2	8	15
37	Duits eenheidsteam	EUA	4	18	8	30
38	Algerije	ALG	4	3	2	9
39	Ierland	IRL	4	2	1	7
40	Oeganda	UGA	4	1	2	7
41	Mexico	MEX	3	6	2	11
42	Spanje	ESP	3	5	8	16
43	Wit-Rusland	BLR	3	5	7	15
44	Trinidad en Tobago	TTO	3	4	8	15
45	Litouwen	LTU	3	1	2	6
46	Kroatië	CRO	3	1	1	5
47	Nigeria	NGR	2	5	7	14
48	Oekraïne	UKR	2	3	13	18
49	Argentinië	ARG	2	3	0	5
	Dominicaanse Republiek	DOM	2	3	0	5
51	Tunesië	TUN	2	2	1	5
52	Bosnië en Herzegovina	BRN	2	2	0	4
53	Estland	EST	2	1	3	6
54	Kazachstan	KAZ	2	1	2	5
55	Kameroen	CMR	2	0	0	2
	Luxemburg	LUX	2	0	0	2
57	Colombia	COL	1	3	1	5
58	Australië	AUT	1	2	5	8
59	Qatar	QAT	1	2	1	4
	Slovenië	SLO	1	2	1	4
61	India	IND	1	2	0	3
62	Guinee	GRN	1	1	1	3
	Venezuela	VEN	1	1	1	3
64	Burundi	BDI	1	1	0	2
	Ecuador	ECU	1	1	0	2
	Gemengd team	ZZX	1	1	0	2
	Russische ploeg	ROC	1	1	0	2
	Zuid-Korea	KOR	1	1	0	2
69	Panama	PAN	1	0	2	3
70	Mozambique	MOZ	1	0	1	2
	Puerto Rico	PUR	1	0	1	2
72	Slowakije	SVK	1	0	0	1
	Syrië	SYR	1	0	0	1
	Tadzjikistan	TJK	1	0	0	1
75	Zwitserland	SUI	0	6	2	8
76	Namibië	NAM	0	5	0	5
77	Denemarken	DEN	0	4	3	7
78	Litouwen	LAT	0	4	1	5
79	Chili	CHI	0	2	0	2
	Sri Lanka	SRI	0	2	0	2
	Tanzania	TAN	0	2	0	2
	Joegoslavië	YUG	0	2	0	2
83	Botswana	BOT	0	1	1	2
	Chinees Taipei	TPE	0	1	1	2
	IJsland	ISL	0	1	1	2
86	Bohemen	BOH	0	1	0	1
	Guatemala	GUA	0	1	0	1
	Haïti	HAI	0	1	0	1
	Iran	IRI	0	1	0	1
	Ivoorkust	CIV	0	1	0	1
	Saoedi-Arabië	KSA	0	1	0	1
	Senegal	SEN	0	1	0	1
	Soedan	SUD	0	1	0	1
	Zambia	ZAM	0	1	0	1
95	Turkije	TUR	0	0	3	3
96	West-Indische Federatie	BWI	0	0	2	2
	Filipijnen	PHI	0	0	2	2
	Australazië	ANZ	0	0	1	1
	Barbados	BAR	0	0	1	1
	Burkina Faso	BUR	0	0	1	1
	Djibouti	DJI	0	0	1	1
	Eritrea	ERI	0	0	1	1
	Servië	SRB	0	0	1	1
Totaal			1.029	1.034	1.025	3.088

Bronnen, noten en/of referenties

Atletiek op de Olympische Zomerspelen

Athene 1896 · Parijs 1900 · St. Louis 1904 · Londen 1908 · Stockholm 1912 · Antwerpen 1920 · Parijs 1924 · Amsterdam 1928 · Los Angeles 1932 · Berlijn 1936 · Londen 1948 · Helsinki 1952 · Melbourne 1956 · Rome 1960 · Tokio 1964 · Mexico-stad 1968 · München 1972 · Montréal 1976 · Moskou 1980 · Los Angeles 1984 · Seoel 1988 · Barcelona 1992 · Atlanta 1996 · Sydney 2000 · Athene 2004 · Peking 2008 · Londen 2012 · Rio de Janeiro 2016 · Tokio 2020 · Parijs 2024
Medaillewinnaars mannen · vrouwen · gemengd

Olympische Spelen

Olympische Zomerspelen

Olympische Winterspelen

Gerelateerd

Olympische Jeugdspelen · Paralympische Spelen · Deaflympische Spelen · Special Olympic World Games

IOC · COA · BOIC · NOC*NSF · NAOC · SOC