Olympische Zomerspelen 1984

Olympische Zomerspelen in Los Angeles

De Olympische Zomerspelen van de XXIIIe Olympiade werden in 1984 gehouden in Los Angeles, Verenigde Staten.

Spelen van de XXIIIe Olympiade
Olympische Zomerspelen 1984
Locatie Vlag van Verenigde Staten Los Angeles, Verenigde Staten
Deelnemende landen 140
Deelnemende atleten 6797 (5230 mannen, 1567 vrouwen)
Evenementen 221 in 23 sporten
Openings­ceremonie 28 juli 1984
Sluitings­ceremonie 12 augustus 1984
Officiële opening door President Ronald Reagan
Atleteneed Edwin Moses (atletiek)
Juryeed Sharon Webber (gymnastiek)
Olympische vlam Rafer Johnson (atletiek)
Vorige Spelen 1980: Moskou (Sovjet-Unie)
Volgende Spelen 1988: Seoel (Zuid-Korea)
Portaal  Portaalicoon   Olympische Spelen
Sport

Er waren geen andere steden die zich kandidaat hadden gesteld om deze Spelen te organiseren. Het was na 1932 de tweede keer dat Los Angeles de Spelen organiseerde. Op voorhand was men beducht voor de Spelen in deze grote stad. Men vreesde dat de organisatie weleens zou kunnen spaak lopen doordat die in een uitdijende grootstad van meer dan twaalf miljoen inwoners werd gehouden. Bovendien hield men er ook rekening mee dat smog een bedreiging zou kunnen vormen voor de prestaties van de atleten. De mascotte van deze Spelen was Sam de Arend.

Het was voor de derde opeenvolgende keer dat de Zomerspelen door een aantal landen werd geboycot. In 1976 betrof het de "Afrikaanse boycot", in 1980 de "Amerikaanse boycot" en deze editie, als antwoord op de Amerikaanse, de "Sovjet-boycot". Vanwege de door de Sovjet-Unie geleide boycot deden 140 landen mee, 60 meer dan in 1980.

Hoogtepunten

bewerken
  • Voor het eerst werden de spelen niet georganiseerd door een stadsbestuur maar door een consortium van zakenlieden. De toenmalige burgemeester van Los Angeles, Tom Bradley had immers gezien hoe de Spelen van Montreal waren uitgedraaid op een financieel fiasco. De zakenman Peter Ueberroth werd deze taak opgedragen en hij slaagde hier volledig in. Door een toename van de commercie werden deze Spelen financieel gezien zeer succesvol: er werd een winst gemaakt van meer dan 200 miljoen dollar. Vele sportaccommodaties en stadions werden gefinancierd met hulp van de commercie. Zo werd de bouw van het zwemstadion betaald door McDonald's en werd de accommodatie voor het wielrennen bekostigd door de firma 7-Eleven. De "officiële" snack van de Spelen was Snickers.
  • Tijdens de openingsceremonie in het Memorial Coliseum, die in ware Hollywoodstijl werd uitgevoerd, was de referentie aan Jesse Owens meer dan duidelijk: de kleindochter van Owens, Georgina Hemphill, droeg de olympische vlam het stadion binnen en gaf haar door aan de voormalige tienkamper Rafer Johnson. Memorabel is ook de aankomst van Bill Suitor die met een soort jetpack via het dak van het stadion kwam binnengevlogen.
 
Carl Lewis, winnaar van vier gouden medailles
  • Carl Lewis wist de prestatie van Jesse Owens te evenaren door vier gouden medailles te winnen, net als Owens tijdens de Spelen van 1936. Lewis was zeker geen onbekende. Het jaar voor de Spelen had hij op de wereldkampioenschappen te Helsinki drie titels veroverd. Op de Spelen won Lewis de 100 m in 9.99, het verspringen met 8 m 54 (zijn enige geldige sprong), de 200m en de 4 x 100 met een nieuw wereldrecord voor de Amerikaanse ploeg: 37.83.
  • De Amerikaan Edwin Moses haalde op de 400 m horden zijn tweede olympische titel.
  • In het zwemmen heren haalden de Amerikanen de meeste medailles binnen. Slechts enkele malen werd die dominantie doorbroken. De Duitser Michael Groß, bijgenaamd "de Albatros van Offenbach", won tweemaal goud. Hij won de 100 m vlinderslag in een nieuwe wereldrecordtijd (53.08) en de 200 m vrije slag, eveneens met een nieuw wereldrecord (1:47.44). Hij won ook nog zilver op de 200 m vlinderslag en de 4 x 200 m vrije slag, waarbij hij als laatste zwemmer slechts op vier honderdste van een seconde achter de uiteindelijke winnaars, de Amerikaanse ploeg, eindigde. Op de 200 m schoolslag won de Amerikaan Victor Davis in een nieuw wereldrecord. Bij de dames won Nederland 2x goud namelijk Petra van Staveren op 100 meter schoolslag en Jolanda de Rover op de 200m rugslag. Nederland had op papier de op een na beste ploeg op de 4x 100m wisselslag dames maar werd in de series door een verkeerde wissel gediskwalificeerd.
  • Een compromis waarbij de Republiek China (Taiwan) deelnam onder de naam "Chinees Taipei", maakte het mogelijk dat de Volksrepubliek China voor het eerst kon deelnemen aan de Spelen onder de naam "China".
  • Voor het eerst stond de marathon ook voor de vrouwen op het programma. Joan Benoit (VS) won, maar de meeste aandacht ging achteraf naar de Zwitserse Gabriela Andersen-Schiess. Zij had tijdens de race niet voldoende gedronken en leed aan uitdrogingsverschijnselen en was totaal uitgeput. Toen zij over de finishlijn kwam zij nauwelijks nog vooruit en maakte zij spastische bewegingen.
  • In het turnen bij de vrouwen won voor het eerst een Amerikaanse de meerkamp. Mary Lou Retton, de lievelinge van het publiek, won na een verbeten strijd met de Roemeense Ecaterina Szabo.
  • Nawal El Moutawakel was de eerste vrouwelijke olympisch kampioen uit haar land Marokko en zelfs uit een islamitisch land.
  • Synchroonzwemmen, ritmische gymnastiek en windsurfen maken hun debuut op de Spelen. Ook de marathon voor vrouwen (gewonnen door de Amerikaanse Joan Benoit) stond voor het eerst op het programma.
  • De Britse roeier Steve Redgrave wint zijn eerste olympische titel van de in totaal vijf die hij zal winnen op vijf verschillende Spelen.

Sporten

bewerken

Tijdens deze Spelen werd er gesport binnen 21 sporten. Als demonstratiesporten stonden Honkbal en Tennis op het programma.

Atletiek
Basketbal
Boksen
Boogschieten
Gewichtheffen
Handbal

Hockey
Judo
Kanovaren
Moderne vijfkamp
Paardensport
Roeien

Schermen
Schietsport
Turnen
Voetbal
Volleybal
Wielersport

Worstelen
Zeilen
Zwemsport
Baanzwemmen
Schoonspringen
Synchroonzwemmen
Waterpolo

Mutaties

bewerken
Sport Nieuw Verdwenen (t.o.v. 1980) Opmerkingen
atletiek 3000m (v)
400m horden (v)
marathon (v)
zevenkamp (v)
vijfkamp (v)
boksen superzwaar (m)
gymnastiek ritmisch (v)
kanovaren K-4 500m (v)
schietsport luchtgeweer 10m (m)
sportpistool 25 m (v)
Kleinkalibergeweer 50 m, drie houdingen (v)
Luchtgeweer 10 m (v)
voor het eerst onderdelen puur voor vrouwen
synchroonzwemmen solo (v)
duet (v)
synchroonzwemmen wordt alleen door vrouwen beoefend
wielersport puntenkoers (m)
wegwedstrijd (v)
vrouwen mochten voor het eerst deelnemen aan het wielrennen.
zeilen windsurfen (m)
zwemmen 200m wisselslag (m)
4x100m vrije slag (m)
200 wisselslag (v)
+19 -1 +18

Deelnemende landen

bewerken
 
Deelnemende landen. Blauw: debuterend land op de Zomerspelen. Groen: al eerder deelgenomen aan de Zomerspelen.

Er namen 140 landen deel aan deze Spelen. Achttien landen debuteerden: Bahrein, Bangladesh, Bhutan, Britse Maagdeneilanden, Djibouti, Equatoriaal-Guinea, Gambia, Grenada, Mauritanië, Mauritius, Noord-Jemen, Oman, Qatar, Rwanda, de Salomonseilanden, Samoa, Tonga en de Verenigde Arabische Emiraten. Voor de Volksrepubliek China was het de tweede deelname, maar weer voor het eerst actief sinds 1952 op de Spelen nadat in 1979 overeengekomen was dat de Chinese Republiek (Taiwan) onder de naam Chinees Taipei uitkomt en in 1980 een van de boycottende landen was. Zaïre nam voor het eerst onder deze naam deel, in 1968 nam het deel als Congo-Kinshasa.

  Algerije 32
  Amerikaanse Maagdeneilanden 33
  Andorra 2
  Antigua en Barbuda 13
  Argentinië 87
  Australië 246
  Bahama's 22
  Bahrein 10
  Bangladesh 1
  Barbados 16
  België 67
  Belize 11
  Benin 3
  Bermuda 12
  Bhutan 6
  Bolivia 12
  Bondsrepubliek Duitsland 394
  Botswana 7
  Brazilië 151
  Britse Maagdeneilanden 9
  Canada 439
  Kaaimaneilanden 8
  Centraal-Afrikaanse Republiek 2
  Chili 57
  China 219
  Chinees Taipei 59
  Colombia 37
  Costa Rica 28
  Cyprus 10
  Denemarken 63
  Djibouti 3
  Dominicaanse Republiek 39
  Ecuador 10
  Egypte 114
  El Salvador 10

  Equatoriaal-Guinea 5
  Fiji 15
  Filipijnen 20
  Finland 88
  Frankrijk 243
  Gabon 4
  Gambia 7
  Ghana 23
  Grenada 7
  Griekenland 51
  Guatemala 24
  Guinee 3
  Groot-Brittannië 338
  Guyana 6
  Haïti 4
  Honduras 12
  Hongkong 48
  Ierland 43
  IJsland 32
  India 48
  Indonesië 16
  Irak 24
  Israël 31
  Italië 305
  Ivoorkust 12
  Jamaica 45
  Japan 247
  Joegoslavië 143
  Jordanië 12
  Kameroen 49
  Kenia 60
  Koeweit 23
  Lesotho 4
  Libanon 21
  Liberia 9

  Liechtenstein 7
  Luxemburg 5
  Madagaskar 4
  Malawi 15
  Maleisië 21
  Mali 4
  Malta 8
  Marokko 40
  Mauritanië 4
  Mauritius 4
  Mexico 99
  Monaco 8
  Mozambique 9
  Birma 1
  Nederland 127
  Nederlandse Antillen 8
  Nepal 11
  Nicaragua 25
  Nieuw-Zeeland 130
  Niger 3
  Nigeria 33
  Noord-Jemen 2
  Noorwegen 104
  Oeganda 26
  Oman 16
  Oostenrijk 102
  Pakistan 29
  Panama 8
  Papoea-Nieuw-Guinea 7
  Paraguay 14
  Peru 38
  Portugal 39
  Puerto Rico 51
  Qatar 27
  Congo-Brazzaville 10

  Roemenië 125
  Rwanda 3
  Salomonseilanden 3
  Samoa 8
  San Marino 19
  Saoedi-Arabië 40
  Senegal 24
  Seychellen 9
  Sierra Leone 7
  Singapore 5
  Soedan 5
  Somalië 7
  Spanje 185
  Sri Lanka 4
  Suriname 5
  Swaziland 8
  Syrië 7
  Tanzania 18
  Thailand 35
  Togo 6
  Tonga 7
  Trinidad en Tobago 16
  Tsjaad 3
  Tunesië 23
  Turkije 47
  Uruguay 19
  Venezuela 26
  Verenigde Arabische Emiraten 7
  Verenigde Staten 565
  Zaïre 8
  Zambia 16
  Zimbabwe 16
  Zuid-Korea 204
  Zweden 176
  Zwitserland 129

Belgische prestaties

bewerken
  Zie België op de Olympische Zomerspelen 1984 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Medailles
Medaille Winnaar Onderdeel
  Goud (1) Roger Ilegems wielrennen, puntenwedstrijd
  Zilver (1) Dirk Crois - Pierre-Marie Deloof roeien, dubbeltwee
  Brons (2) Ingrid Lempereur zwemmen, 200 m schoolslag
Ann Haesebrouck roeien, skiff

Nederlandse prestaties

bewerken
  Zie Nederland op de Olympische Zomerspelen 1984 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Medailles
Medaille Winnaar Onderdeel
  Goud (5) Dames hockeyers hockey
Stephan van den Berg zeilen, windsurfen
Jolanda de Rover zwemmen, 200m rugslag
Ria Stalman atletiek, discuswerpen
Petra van Staveren zwemmen, 100m schoolslag
  Zilver (2) Dames estafetteploeg zwemmen, 4 x 100m vrije slag
Greet en Nicolette Hellemans roeien, dubbel-twee
  Brons (6) Dames acht roeiploeg roeien
Annemiek Derckx kanovaren
Jolanda de Rover zwemmen, 100m rugslag
Arnold Vanderlyde boksen, zwaargewicht
Annemarie Verstappen zwemmen, 100m vrije slag
Annemarie Verstappen zwemmen, 200m vrije slag

Nederlands-Antilliaanse prestaties

bewerken
  Zie Nederlandse Antillen op de Olympische Zomerspelen 1984 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bij hun zevende deelname werden de Nederlandse Antillen vertegenwoordigd door acht olympiërs in twee sporten. In de atletiek namen drie deelnemers deel. In de zwemsport vijf; drie namen aan het baanzwemmen deel en twee kwamen uit in de debuterende sportdiscipline synchroonzwemmen. Bij het synchroonzwemmen behaalde het duo Esther Croes en Nicole Hoevertsz op het onderdeel duet de beste prestatie met de 18e plaats.

Surinaamse prestaties

bewerken
  Zie Suriname op de Olympische Zomerspelen 1984 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Namens Suriname namen vijf olympiërs deel in drie sporten. In de atletiek namen Siegfried Cruden (400 en 800 m) en Tito Rodrigues (1500 m) deel. Bij judo nam Mohamed Madhar in de klasse voor middengewichten (-80 kg) deel. In de zwemsport discipline baanzwemmen namen Anthony Nesty (100 m vrije- en 100 m vlinderslag) en Hugo Goossen (100 m rugslag) deel.

Medaillespiegel

bewerken

Er werden 688 medailles uitgereikt. Het IOC stelt officieel geen medailleklassement op, maar geeft desondanks een medailletabel ter informatie. In het klassement wordt eerst gekeken naar het aantal gouden medailles, vervolgens de zilveren medailles en tot slot de bronzen medailles.

In de volgende tabel staat de top-10 en het Belgische en Nederlandse resultaat. Het gastland heeft een blauwe achtergrond en het grootste aantal medailles in elke categorie is vetgedrukt.

Zie de medaillespiegel van de Olympische Zomerspelen 1984 voor de volledige weergave.

 Plaats  Land NOC   Goud   Zilver   Brons Totaal
1   Verenigde Staten USA 83 61 30 174
2   Roemenië ROM 20 16 17 53
3   Bondsrepubliek Duitsland FRG 17 19 23 59
4   China CHN 15 8 9 32
5   Italië ITA 14 6 12 32
6   Canada CAN 10 18 16 44
7   Japan JPN 10 8 14 32
8   Nieuw-Zeeland NZL 8 1 2 11
9   Joegoslavië YUG 7 4 7 18
10   Zuid-Korea KOR 6 6 7 19
13   Nederland NED 5 2 6 13
21   België BEL 1 1 2 4

De Sovjet-boycot

bewerken
 
Boycottende landen in oranje en rood

In een reactie op de boycot van de Spelen in Moskou geleid door de Verenigde Staten werden deze Spelen geboycot door een aantal landen uit het Oostblok onder leiding van de Sovjet-Unie. Als officiële reden voor de boycot haalde de Sovjet-Unie de onveiligheid van de grootstad, de luchtvervuiling en de niet-geoorloofde deelname van beroepsvoetballers in het olympisch voetbaltoernooi aan. De meeste satellietstaten volgen het Sovjet voorbeeld. Roemenië nam wel deel, waarschijnlijk in een poging om zijn autonomie ten overstaan van Moskou te bevestigen. De overige Oostblokstaten hielden in hetzelfde jaar de Vriendschapsspelen (Droezjba-84) in Moskou als alternatieve Olympische Spelen.

Niet-deelnemende landen

bewerken

Veertien landen namen deel aan de Sovjet-boycot[1]. Dit waren Afghanistan, Angola, Bulgarije, Cuba, de DDR, Ethiopië, Hongarije, Laos, Mongolië, Noord-Korea, Polen, Sovjet-Unie, Tsjecho-Slowakije en Vietnam.

Iran en Libië boycotten de Spelen eveneens maar dit stond los van de Sovjet-boycot.

Zie de categorie 1984 Summer Olympics van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.