Hoei

stad en gemeente in Luik (Wallonië), België

Hoei (Frans: Huy; Waals: Hu) is een Belgische stad en gemeente, gelegen aan de samenvloeiing van de rivieren de Maas, de Hoyoux en de Mehaigne, in het arrondissement Hoei in de provincie Luik. Hoei telt ruim 21.000 inwoners.

Hoei
Huy
Stad in België Vlag van België
Hoei (België)
Hoei
Geografie
Gewest Vlag Wallonië Wallonië
Provincie Vlag Luik (provincie) Luik
Arrondissement Hoei
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
47,64 km² (2021)
71,23%
11,11%
17,66%
Coördinaten 50° 31' NB, 5° 14' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
21.680 (01/01/2023)
48,44%
51,56%
455,12 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
18,29%
60,68%
21,02%
Buitenlanders 7,8% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Christophe Collignon (PS)
Bestuur PS, MR, idhuy
Zetels
PS
Ecolo
MR
DéFI pour Huy
idhuy
PTB
27
12
7
3
2
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 18.148 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 19% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
4500
4500
4500
Deelgemeente
Hoei
Ben-Ahin
Tihange
Zonenummer 085
NIS-code 61031
Politiezone Huy
Hulpverleningszone HEMECO
Website www.huy.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Hoei
in de provincie Luik
Portaal  Portaalicoon   België

Kernen bewerken

Deelgemeenten bewerken

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Hoei 8,08 14.396 1.782 61031A
2 Ben-Ahin 24,64 3.620 147 61031B
3 Tihange 13,90 3.141 226 61031C

Geschiedenis bewerken

Romeinse tijd en Middeleeuwen bewerken

De eerste nederzetting op de locatie van de huidige stad Hoei ontstond rondom een Romeins castrum op de rechteroever van de Maas. Een van de eerste christelijke missionarissen in het gebied was in de 6e eeuw Domitianus van Hoei, volgens de legende bisschop van Maastricht, die in Hoei begraven is (relieken in de Onze-Lieve-Vrouwkerk). De oudste schriftelijke vermelding van Hoei dateert uit de 7e eeuw.

Gedurende de vroege middeleeuwen ontwikkelde Hoei zich tot een van de belangrijkste steden langs de Maas. Opgravingen hebben sporen aangetoond van onder andere metaalbewerking, leerlooierij, steen- en houtbewerking en wijnbereiding.

In de 10e eeuw ontwikkelde zich rondom Hoei een graafschap, dat echter al vrij snel werd opgeslokt door het prinsbisdom Luik. Hoei werd daarmee een van de 23 Goede Steden. Hoei kreeg al in 1066 stadrechten van bisschop Dietwin, die de bijdrage van de Hoeienaren wilde voor de heropbouw van de Kapittelkerk. Het is de oudst bekende keure die zelfbestuur verleent aan een stad benoorden de Alpen. Naar het einde van de eeuw predikte Peter de Kluizenaar in Hoei en overtuigde veel inwoners om deel te nemen aan de Eerste Kruistocht.

Gedurende de 13e en 14e eeuw bloeide de lakenindustrie. Midden in de stad lag op een heuvel het kasteel, dat in tijden van oorlog diende als verdedigingsbolwerk. Vanaf de 15e eeuw had de stedelijke economie sterk te lijden van de opeenvolgende oorlogen in het Maasland.

Nieuwe Tijd bewerken

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog tussen het Spaanse Rijk en de Republiek, werd Hoei in 1595 kortstondig door de Geuzen bezet tijdens de Inname van Hoei door Charles de Héraugière, die vijf jaar eerder de list met het Turfschip van Breda uitvoerde. De bisschop deed toen een beroep op Fuentes, deze stuurde meteen La Motte met een leger dat met behulp van burgers de stad belegerde en wist te ontzetten.

 
Marktplein van Hoei in L'Illustration Européenne, 1872
 
Hoei, zicht vanaf de brug (Pont du Chemin de Fer) met de vesting (Fort de Huy), twee kerken (collégiale Notre-Dame) en (Saint-Domitien) en de kerncentrale van Tihange

Van 1704 tot 1715 bezetten Staatse troepen de stad Hoei, meer bepaald het fort van de prins-bisschop. Dit kaderde in de Spaanse Successieoorlog. De Staatse gouverneur van de stad was kolonel Isaac Cronström. Cronström verbleef in zijn Gouverneurshuis. Met het Barrièretraktaat van 1715 keerde Hoei met zijn fort terug in handen van de prins-bisschop. In 1715 besloten de burgers van Hoei het kasteel, dat in de loop der eeuwen zovele belegeraars had aangetrokken, te slopen.

In 1818 echter werd in opdracht van Koning Willem I op dezelfde locatie een fort gebouwd, ook genoemd het Hollands Fort.

In de 19e eeuw profiteerde Hoei mee van de vroege industrialisatie in de omgeving van Luik. In Hoei waren onder andere tin- en papierfabrieken gevestigd. In de 20e eeuw deed de industriële teloorgang van Wallonië zich ook hier gevoelen. In 1975 werd de kerncentrale van Tihange (vlak bij Hoei) geopend, wat voor extra werkgelegenheid zorgde voor de streek. De centrale werd in 1983 en 1985 uitgebreid met een tweede en derde reactor. Alle drie kernreactoren zijn nog in gebruik.

Tegenwoordig levert het toerisme een belangrijke bijdrage aan de heropleving van de stad.

Demografische ontwikkeling bewerken

Demografische evolutie voor de fusie bewerken

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen

Demografische evolutie van de fusiegemeente bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar Aantal[1]
1992 18.372
1993 18.452
1994 18.602
1995 18.538
1996 18.444
1997 18.587
1998 18.750
1999 18.816
2000 19.056
2001 19.034
2002 19.297
2003 19.525
2004 19.758
2005 20.000
2006 20.071
2007 20.232
2008 20.293
2009 20.599
2010 20.789
2011 21.112
2012 21.205
2013 21.346
2014 21.249
2015 21.270
2016 21.292
2017 21.301
2018 21.293
2019 21.227
2020 21.238
2021 21.392
2022 21.405
2023 21.680
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Cultureel erfgoed bewerken

  Zie lijst van beschermd erfgoed in Hoei voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De 'vier wonderen van Hoei' bewerken

  • Li Pontia: stenen brug over de Maas uit 1294, vele malen vernield en hersteld, in 1944 opnieuw verwoest en in 1956 vervangen door nieuwe brug
  • Li Tchestia: kasteel van de prins-bisschoppen van Luik. Dit kasteel is na 1717 afgebroken, later is op dezelfde plek het Hollandse Fort gebouwd
  • Li Rondia: roosvenster van de Onze-Lieve-Vrouwkerk. Het venster heeft een diameter van 6 meter (inclusief stenen omlijsting: 9 meter)
  • Li Bassinia: fontein uit de 15e eeuw, in de 18e eeuw aangepast, op de Grote Markt

Kerken en kloosters bewerken

  • Sint-Stefanuskerk (12e eeuw)
  • Restanten abdij van Neufmoustier (12e-18e eeuw)
  • Onze-Lieve-Vrouwkerk (14e eeuw), met belangrijke kerkschat
  • Sint-Mengolduskerk
  • Minderbroedersklooster (16e/17e eeuw)
  • Restanten van het Kruisherenklooster
  • Sint-Remigiuskerk (17e/18e eeuw?)
  • Onze-Lieve-Vrouw de la Sartekerk (17e/18e eeuw)
  • Instituut Yeunten Ling, Boeddhistisch klooster

Huizen en kastelen bewerken

Overige bezienswaardigheden bewerken

Evenementen en folklore bewerken

Elke zeven jaar vindt in Hoei een heiligdomsvaart plaats, een religieuze processie die in 1656 voor het eerst plaatsvond na een ernstige droogte.

In Hoei vindt jaarlijks in april de finish plaats van de wielerklassieker de Waalse Pijl (La Flèche Wallonne). De koers voert over en eindigt op de Muur van Hoei, een zware klim van ongeveer 1 km met een gemiddeld stijgingspercentage van 10% (plaatselijk 20%).

Politiek bewerken

Samenstelling gemeenteraad 2019-2024
12
7
3
2
2
1
12 
De 27 zetels zijn als volgt verdeeld:
     PS: 12
     Ecolo: 7
     MR: 3
     DéFI Pour Huy: 2
     idhuy: 2
     PTB: 1

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976 bewerken

Partij 10-10-1976[2] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[3] 14-10-2012[4] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 25 % 25 % 25 % 25 % 25 % 27 % 27 % 27
PS 45,09 13 45,79 13 52,78 15 47,56 15 52,85 15 46,63 13 32,32 10 35,32 12
PRL1 / ARCA / PRL-MCC2 / MR3 16,241 4 22,531 6 30,83A 8 17,721 4 17,752 4 15,213 3 13,033 3 12,463 3
PSC1 / ARCA / AIRPSC2 / EnsembleB / idhuy3 26,841 7 22,391 6 30,83A 8 20,11 5 19,142 4 38,16B 11 13,93 4 8,243 2
Ecolo-J1 / ECOLO2 / EnsembleB - 1,781 0 3,862 0 7,252 1 10,262 2 16,992 5 22,592 7
Pour Huy1 / DéFI-Pour Huy2 - - - - - - 17,971 5 9,542 2
PC-PTB1 / PTB2 - - 0,891 0 1,02 0 - - - 6,742 1
USD - - 10,97 2 4,64 0 - - - -
RW-Gptc 7,51 1 - - - - - - -
Anderen(*) 4,32 0 7,50 0 0,67 0 1,73 0 - - 5,78 0 5,11 0
Totaal stemmen 12677 12301 12296 12343 12857 13805 13294 13765
Opkomst % 92,08 90,33 88,9 89,80 82,58 84,54
Blanco en ongeldig % 3,54 4,62 4,63 5,28 6,21 5,77 5,87 7,80

(*) 1976: PCB (4,32%) / 1982: PCB (1,94%), RH (4,47%), UDRT (1,09%) / 1988: MERDE (0,67%) / 1994: MSD (0,94%), PEC (0,79%) / 2012: GPS (1,16%), Parti Populaire (4,62%) / 2018: Parti Populaire (2,59%), VLC (2,52%)
De gevormde meerderheidscoalitie wordt vet aangegeven. De grootste partij is in kleur.

Burgemeesters bewerken

In februari 2009 moest de door schandalen achtervolgde Anne-Marie Lizin onder grote druk aftreden en nam Micheline Toussaint het burgemeesterschap over. Na nieuwe coalitieonderhandelingen werd Alexis Housiaux in 2010 burgemeester van Hoei. Hij stond aan het hoofd van een bestuur van PS en Ensemble, een intussen opgebroken samenwerking tussen het cdH, Ecolo en onafhankelijken.[5][6]

Partnersteden bewerken

Hoei onderhoudt vriendschappelijke betrekkingen met de volgende steden:

Lijst van bekende Hoeienaren bewerken

Geboren te Hoei bewerken

Woonachtig of overleden te Hoei bewerken

Externe links bewerken

Zie de categorie Hoei van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.