Jena (Duitsland)

Jena is een stad in het oosten van Duitsland, gelegen aan de Saale in de deelstaat Thüringen. De stad telt 110.731 inwoners (31 december 2020) op een oppervlakte van 114,29 km² en is daarmee de op een na grootste van Thüringen. Bestuurlijk is Jena een kreisfreie Stadt.

Jena

Kreisfreie Stadt in Duitsland
Situering
Deelstaat	Thüringen
Coördinaten	50° 56′ NB, 11° 35′ OL
Algemeen
Oppervlakte	114,77 km²
Inwoners (31-12-2020)	110.731 (965 inw./km²)
Hoogte	145 - 425 m
Burgemeester	Thomas Nitzsche (FDP)
Overig
Postcodes	07743–07751
Netnummers	03641, 036425 (Krippendorf, Lützeroda, Isserstedt)
Kenteken	J
Kreisfreie Stadt	41 Stadtbezirke cq. 24 Ortschaften
Gemeentenr.	16 0 53 000
Website	jena.de
Locatie van Jena
Foto's
Kerstmarkt op de Marktplatz in Jena
Portaal    Duitsland

Jena is bekend als centrum van de optische industrie. Bekende bedrijven die uit Jena komen zijn Carl Zeiss AG en Jenoptik. Sinds 1558 is Jena een universiteitsstad. De Friedrich-Schiller-Universität is genoemd naar de dichter Friedrich Schiller, die er doceerde.

De naam van de stad komt ook terug in de Jenaplanschool: de bedenker van dit schoolsysteem, Peter Petersen, kwam uit Jena.

Geschiedenis

In 1230 kreeg Jena van de heren van Lobdeburg stadsrechten. In 1672 werd het hoofdstad van een zelfstandig vorstendom Saksen-Jena. In 1692 verviel de stad aan de linie Saksen-Eisenach en in 1741 werd het deel van het hertogdom Saksen-Weimar-Eisenach. Onder hertog Carl August werd zij een belangrijk intellectueel centrum van Duitsland. Goethe, Schiller, de schilder Anselm Feuerbach, de taal- en letterkundigen August en Friedrich Schlegel, de filosofen Tieck, Fichte, Schelling, de theoloog Schleiermacher en Hegel en vele andere belangrijke personen woonden of verbleven er langere tijd. Zij hadden grote invloed op het ontstaan van de Romantiek. Aan de intellectuele bloeitijd kwam een abrupt einde in 1806, toen de Franse keizer Napoleon Bonaparte op 14 oktober in de Slag bij Jena Pruisen overwon.

Na de Eerste Wereldoorlog werd het een deel van Thüringen. Na de opdeling van na de Tweede Wereldoorlog lag Jena in de DDR.

• 

  Kaart van Jena
  (1572), Civitates Orbis Terrarum, Georg Braun

• 

  De stadsmuur van Jena bij nacht

Bestuurlijke indeling

Stadsdelen zijn: Ammerbach Ort, Beutenberg/Winzerlaer Straße, Burgau Ort, Closewitz, Cospeda, Drackendorf, Drackendorf/Lobeda-Ost, Göschwitz, Ilmnitz, Isserstedt, Jena-Nord, Jena-Süd, Jena-West, Jena-Zentrum, Jenaprießnitz, Krippendorf, Kunitz, Laasan, Lichtenhain Ort, Leutra, Lobeda-Altstadt, Lobeda-Ost, Lobeda-West, Löbstedt Ort, Lützeroda, Maua, Mühlenstraße, Münchenroda, Nord II, Remderoda, Ringwiese Flur Burgau, Vierzehnheiligen, Wenigenjena/Kernberge, Wenigenjena Ort, Wenigenjena/Schlegelsberg, Winzerla, Wogau, Wöllnitz, Ziegenhain Ort, Ziegenhainer Tal, en Zwätzen.

Demografie

Peildatum	31.12.2009	31.12.2010	31.12.2011	31.12.2012	31.12.2013	31.12.2014	31.12.2015	31.12.2016	31.12.2017	31.12.2018
Inwoners	104.449	105.129	106.428	106.915	107.679	108.207	109.527	110.321	111.099	111.407
Buitenlanders	6.554	6.705	4.508	4998	5.642	6.323	7.866	9.002	9.927	10.735
Aandeel buitenlanders	6,3%	6,4%	4,2%	4,7%	5,2%	5,8%	7,2%	8,2%	8,9%	9,6%
Peildatum	31.12.1998	31.12.1999	31.12.2000	31.12.2001	31.12.2002	31.12.2003	31.12.2004	31.12.2005	31.12.2006	31.12.2007	31.12.2008
Inwoners	99.095	99.779	99.893	101.157	100.542	102.634	102.442	102.532	102.494	102.752	103.392
Buitenlanders	4.073	4.732	4.942	5.651	5.499	5.463	5.296	5.521	5.667	6.058	6.202
Aandeel buitenlanders	4,1%	4,7%	4,9%	5,6%	5,5%	5,3%	5,2%	5,4%	5,5%	5,9%	6,0%

Politiek

Uitslag van de recentste stadsraadsverkiezingen:

Zetelverdeling stadsraad 2014-2019

De 46 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ Die Linke: 11
■ Piraten: 2
■ SPD: 10
■ Grüne: 5
■ Die Guten: 1
■ Bürger für Jena: 5
■ CDU: 10
■ FDP: 2

Verkiezing	LINKE	Piraten	SPD	GRÜNE	Gute	FWT	BfJ	CDU	FDP	REP	Geen	Totaal
2014	11	2	10	5	1	-	5	10	2	-	-	46 zetels
2009	9	-	11	5	1	1	5	9	5	-	-	46 zetels
2004	11	-	9	6	–	-	6	10	4	-	1	46 zetels
1999	9	-	10	3	–	-	4	10	6	-	-	46 zetels
1994	9	-	12	5	–	-	-	12	12	-	-	34 zetels
1990	13	-	23	10	–	-	-	35	7	-	-	88 zetels

Partnersteden

• Erlangen (Duitsland), sinds 1987
• Kamëz (Albanië)
• San Marcos (Nicaragua), sinds 1996

Bekende inwoners van Jena

Geboren

• Immanuel Fichte (1797-1879), filosoof
• de:Hugo Schmeisser (1884-1953), ingenieur
• Bernhard van Lippe-Biesterfeld (1911-2004), Prins der Nederlanden
• Otto Günsche (1917-2003), adjudant van Adolf Hitler
• John B. Goodenough (1922), Amerikaans schei- en materiaalkundige en Nobelprijswinnaar
• Dieter Wasshausen (1938), botanicus
• Ingrid Auerswald (1957), sprintster
• Sabine Günther (1963), sprintster
• Sahra Wagenknecht (1969), politica
• Bernd Schneider (1973), voetballer
• Robert Enke (1977-2009), voetballer
• Steffen Justus (1982), triatleet
• Thomas Röhler (1991), atleet

Overleden

• Carl Zeiß (1816-1888), constructeur van lenzen
• Peter Petersen (1884-1952), pedagoog

Woonachtig (geweest)

• Friedrich von Schiller (1759-1805), schrijver, dichter en filosoof
• Johann Gottlieb Fichte (1762-1814), filosoof
• August Wilhelm von Schlegel (1767-1845), literatuurcriticus
• Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831), filosoof
• Friedrich von Schlegel (1772-1829), letterkundige, literair theoreticus, dichter, filosoof en vertaler
• Friedrich von Schelling (1775-1854), filosoof
• Alexander von Humboldt (1769-1859), Pruisische natuurvorser en ontdekkingsreiziger

Literatuur

• Peter Neumann, De republiek der vrije geesten. Hoe een kleine universiteitsstad even het intellectuele centrum van Europa was, 2019, ISBN 9789000364961

Externe link

• (de) Website van de gemeente Jena

Panorama

Panorama van Jena

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Jena op Wikimedia Commons.

	Landkreise en kreisfreie Städte in Thüringen
Landkreise: Altenburger Land · Eichsfeld · Gotha · Greiz · Hildburghausen · Ilm-Kreis · Kyffhäuserkreis · Nordhausen · Saale-Holzland-Kreis · Saale-Orla-Kreis · Saalfeld-Rudolstadt · Schmalkalden-Meiningen · Sömmerda · Sonneberg · Unstrut-Hainich-Kreis · Wartburgkreis · Weimarer Land Kreisfreie Städte: Eisenach · Erfurt · Gera · Jena · Suhl · Weimar