Die Linke
Die Linke (Nederlands: Links) is een Duitse democratisch-socialistische politieke partij. Die Linke is de meest linkse partij in de Bondsdag.
| Die Linke | ||||
|---|---|---|---|---|
.svg)
| ||||
| Personen | ||||
| Partijleider | Martin Schirdewan en Janine Wissler | |||
| Zetels | ||||
| Bondsdag | 28 / 736 | |||
| Regionale parlementen | 127 / 1.898 | |||
| Duitse afvaardiging Europees Parlement | 5 / 96 | |||
| Geschiedenis | ||||
| Opgericht | 16 juni 2007 | |||
| Algemene gegevens | ||||
| Actief in | Duitsland | |||
| Hoofdkantoor | Karl-Liebknecht-Haus Kl. Alexanderstraße 28 D-10178 Berlijn | |||
| Aantal leden | 54.214 (2022) | |||
| Richting | Links tot extreemlinks | |||
| Ideologie | Democratisch socialisme | |||
| Kleuren | Donkerrood | |||
| Europese fractie | Linkse Fractie - GUE/NGL | |||
| Europese organisatie | Europees Links | |||
| Website | www | |||
| ||||
De partij is opgericht op 16 juni 2007 als fusie van Die Linkspartei (eerder PDS) en WASG. De partij plaatst zichzelf aan de linkerkant van de gevestigde partijen. Het voorzitterschap van de partij wordt gedeeld door Janine Wissler en Martin Schirdewan. In de Bondsdag heeft de partij 28 van de 736 zetels. Internationaal is Die Linke lid van de Europese Linkse Partij en is het de grootste partij in de Europees Unitair Links/Noords Groen Links groepering in het Europees Parlement.
Naar eigen opgave heeft Die Linke 54.214 leden (peildatum 31 december 2022).[1] De partij staat deels onder toezicht van het Bundesamt für Verfassungsschutz op grond van vermeende extremistische opvattingen, en volledig onder observatie in sommige deelstaten.
Geschiedenis bewerken
Na de val van de Berlijnse Muur verloor de Oost-Duitse communistische partij de Sozialistische Einheitspartei Deutschlands 95 procent van haar leden. Zij vormde zich om tot de Partei des Demokratischen Sozialismus (PDS), en veranderde haar naam in 2005 in Die Linkspartei. De partij behaalde 16,3 procent van de stemmen bij de eerste vrije verkiezingen in de DDR.
Ook na de hereniging met West-Duitsland behaalde de partij altijd zetels in de Bondsdag, daarbij geholpen door het feit dat de kiesdrempel in de Bondsdag van 5 % sinds de Duitse hereniging niet meer nationaal, maar ook regionaal bepaald is. Het grootste aantal zetels haalde zij in 1998 toen zij 36 zetels en 5,1 procent van de stemmen behaalde. Een dieptepunt werd bereikt in 2002 toen de PDS maar 2 zetels behaalde bij de verkiezingen voor de Bondsdag. De partij ging daarom een gematigdere koers varen en benoemde Lothar Bisky (opnieuw) als voorzitter. Daarna begon de partij weer te groeien en bouwde vooral een basis op in het voormalige Oost-Duitsland. In West-Duitsland bleef de partij het slecht doen in de verkiezingen en had een laag ledenaantal. Voor de verkiezingen van 2002 ging zij daarom een lijstverbinding aan met Arbeit & soziale Gerechtigkeit - Die Wahlalternative. Dit was een nieuw gevormde partij die vooral bestond uit ontevreden leden van de SPD, vakbondsleden en verschillende links-radicalen.
In de aanloop naar de verkiezingen deed PDS/WASG het goed in de peilingen. Zij stond op 12 procent en leek qua grootte de derde partij van Duitsland te worden. Oud-SPD-leider Oskar Lafontaine stelde zich ook kandidaat voor de partij. Ook Gregor Gysi keerde terug nadat hij twee hartaanvallen en een hersenoperatie had gehad. Hij was samen met Lafontaine lijsttrekker. Gealarmeerd door de populariteit van de partij in de peilingen begonnen de gevestigde politici PDS/WASG aan te vallen en schilderden hen af als “linkse populisten”, en beschuldigden hen ervan te flirten met neonazistemmers. Om deze laatste beschuldiging te onderbouwen, werd vaak verwezen naar een uitspraak van Lafontaine vroeg in de campagne die buitenlandse arbeiders met een term uit de nazitijd (Fremdarbeiter) omschreef als een bedreiging. Uiteindelijk behaalde de partij 53 zetels en 8,7 procent van de stemmen. Daarmee werd zij de vierde partij van Duitsland.
De beide partijen fuseerden op 27 maart 2007 en gingen verder onder de naam Die Linke. De nieuwe partij won ook snel aan populariteit in West-Duitsland door zetels te winnen in de deelstaatsraden van Bremen, Hessen en Hamburg. In 2009 haalde zij 8 zetels en 7,5 procent van de stemmen voor de verkiezingen in het Europees Parlement. Ook bij de verschillende deelstaatverkiezingen was de partij succesvol. De electorale instorting van de SPD bij de verkiezingen van 2009 bood kansen aan Die Linke. Bij de verkiezingen van het parlement behaalde zij 11,9 procent van de stemmen en groeide van 54 tot 76 zetels.[2] In 2013 viel het zetelaantal terug naar 64; in 2017 steeg het opnieuw naar 69. In Brandenburg, Thüringen en Berlijn neemt Die Linke deel aan deelstaatregeringen.
In november 2023 maakte Sahra Wagenknecht bekend per direct met nog acht negen parlementariërs uit Bondsdagfractie van Die Linke te stappen en een nieuwe beweging (Bündnis Sahra Wagenknecht, BSW) op te richten. Wagenknecht wil een andere, sociaal-conservatieve en nationalistischere, koers varen en gaan concurreren met de extreemrechtse AfD. Hierdoor zal Die Linke per 6 december 2023 in de Bondsdag haar status van fractie te verliezen, en is ze van plan een groepsstatus aan te vragen, waarmee een deel van de debatrechten en financiële steun behouden kan worden.[3]
Standpunten bewerken
Die Linke is democratisch-socialistisch. Er zijn verschillende stromingen binnen de partij, variërend van communistisch tot centrumlinks. De partij had lange tijd geen gedetailleerd verkiezingsprogramma, maar bij de fusie was wel een document met de politieke hoofdpunten opgesteld. Het officiële partijprogramma werd in oktober 2011 goedgekeurd. Op financieel-economisch gebied streeft Die Linke meer solidariteit en herverdeling van inkomsten na. Dit wil zij doen door arbeiders meer zelfbeschikking te geven, belastingverhogingen voor rijke bedrijven en particulieren, het tegengaan van privatiseren en de introductie van een minimumloon.
De partij is een sterk voorstander van Europese samenwerking. Ook streeft de partij naar een betere democratisering van de Europese instellingen. Daarom is zij ook tegen het Verdrag van Lissabon. Die Linke vindt dat er een sterkere rol in de internationale politiek moet zijn weggelegd voor de Verenigde Naties. Ook hekelt zij elke vorm van militarisme. Zij keerde zich tegen de oorlog in Afghanistan.
Verkiezingen bewerken
| Verkiezingsjaar | % van de stemmen |
|---|---|
| 1990 | 2,4% |
| 1994 | 4,4% |
| 1998 | 5,1% |
| 2002 | 4,0% |
| 2005 | 8,7% |
| 2009 | 11,9% |
| 2013 | 8,2% |
| 2017 | 9,2%[4]
Bij de Bondsdagverkiezingen van 2021 behaalden Die Linke 4,9% van de stemmen en bleven zo onder de kiesdrempel van 5% die nodig is voor zitting in de Bondsdag. De partij behaalde echter minstens drie directe mandaten in de kiesdistricten, en dan vervalt de kiesdrempel. |
| Verkiezingsjaar | % van de stemmen |
|---|---|
| 1994 | 4,7% |
| 1999 | 5,8% |
| 2004 | 6,1% |
| 2009 | 7,5% |
Controverses bewerken
- De partij werd vanaf de oprichting in 2007 vanwege haar programmapunten door de Duitse veiligheidsdienst (Bundesamt für Verfassungsschutz) ingeschaald als extremistisch en wordt sindsdien in de gaten gehouden: aanleiding voor de observatie is het 'stellen van de systeemvraag', de vraag naar eigendoms- en machtsverhoudingen.[5] Die Linke staat zowel op federaal niveau als in verschillende deelstaten onder observatie. Deze houdt toezicht op organisaties die een bedreiging vormen voor de vrijheid en democratie zoals deze zijn vastgelegd in de Duitse grondwet. De veiligheidsdienst brengt hier jaarlijks een rapport over uit. Vooral het marxistisch-leninistische Communistisch Platform werd genoemd als een mogelijke bedreiging. Sinds 2014 is de observatie van Bondsdagleden door de BfV opgeheven.[6]
- Voormalig Bondsdaglid Lutz Heilmann was voorheen in dienst van de Stasi. Om bepaalde aspecten rond zijn persoon te verhullen voerde hij een kort geding tegen de Duitse chapter van Wikimedia. Door de rechterlijke uitspraak werd de link van de website www.wikipedia.de naar de Duitstalige wikipedia (de.wikipedia.org) gedurende het weekend van 15 en 16 november 2008 tijdelijk verwijderd.
Interne stromingen bewerken
Die Linke kenmerkt zich door een aantal interne stromingen, meestal platformen of fora genoemd;
- Communistisch Platform (Kommunistische Plattform, KPF); is oorspronkelijk gevormd als een deel van de PDS. Het is minder kritisch ten aanzien van de Duitse Democratische Republiek dan andere groepen, en het heeft orthodoxe marxistische posities. Een "strategische doelstelling" van het KPF is "een nieuwe socialistische samenleving bouwen, met behulp van de positieve ervaringen van echt socialisme en het leren van fouten".[7] De belangrijkste leider is Sahra Wagenknecht, die lid is van het Nationaal Comité van Die Linke. Op mei 2008 had het platform ongeveer 961 leden[8] - ongeveer 1% van alle leden van Die Linke.
- Antikapitalistisch Links (Antikapitalistische Linke); vertegenwoordigt de leden die kritisch zijn ten aanzien van deelname aan coalitieregeringen. Zij zijn van mening dat regeringsdeelname afhankelijk dient te zijn van een aantal minimumcriteria, waaronder geen privatiseringen, geen betrokkenheid bij oorlogen en geen bezuinigingen op de sociale uitgaven. De groepering wil de partij stevig positioneren tegen elke vorm van het kapitalisme. Prominente vertegenwoordigers van deze groep zijn Sahra Wagenknecht, Tobias Pflüger, Cornelia Hirsch en Ulla Jelpke.
- Socialistisch Links (Sozialistische Linke)
- Netzwerk Reformlinke
- Emanzipatorische Linke
- Forum demokratischer Sozialismus
Externe link bewerken
