Portaal:Nagorno-Karabach
|
Portaal Artsach |
|
|
|
|
Portaal Nagorno-Karabach / Artsach
Nagorno-Karabach is een berggebied in de jure van Azerbeidzjan, maar was tussen 1991 en 2023 de facto onafhankelijk. Zij stond dan ook vooral bekend als een conflictgebied tussen Azerbeidzjan en Armenië. Maar Nagorno-Karabach is ook een gebied met een waardevolle cultuurgeschiedenis en bestond in de middeleeuwen als een christelijk vorstendom en in de 17e eeuw als de Karabachkanaat. Het doel van dit portaal is om alle artikelen die te maken hebben met Nagorno-Karabach op een overzichtelijke manier weer te geven. Er zijn ook nog veel artikelen, die gemaakt of uitgebreid moeten worden. Iedereen is welkom om hieraan zijn of haar bijdrage te leveren.
Het Koninkrijk Artsach is de hedendaagse benaming van een middeleeuws staat die van 1000 tot 1261 de vorstendommen van Chatsjen, Gardman en Gegharkunik omvatte. Het koningshuis van Artsach, een tak van de oude dynastie van Syunik, was daarvoor een vorstenhuis die het gebied sinds 821 bestuurde. Het koninkrijk werd gesticht in 1000, toen John-Senecherib in Artsach het koninkrijk uitriep. Volgens Movses Kaghankatvatsi, een Armeense geschiedschrijver van die tijd, werd zijn statuut erkend door zowel de Byzantijnse Rijk als Perzië. In het begin van de 13e eeuw accepteerden de koningen van Artsach de suzereiniteit van Georgië en later dat van het Mongoolse Rijk. Het koninkrijk liep echter af in 1261 toen Jalal I, de laatste koning van Artsach vermoord werd door Arghun Khan. Zijn erfgenamen bleven evenwel als prinsen (Meliks) in het gebied heersen tot het begin van de 19e eeuw, toen Karabach door het Russische Rijk werd veroverd. Veel van de staatsmannen van Nagorno-Karabach in de 20ste eeuw waren afstammelingen van het koningshuis van Artsach.
- Gewenste artikelen
Historische plaatsen: Duetakan (of Guetakan/Gyutakan/Gjoeatakan) - Majrakaghak (Մայրաքաղաք = Hoofdstad?) - Tsor (of Sor (Azerbeidzjan); en), Parrisos (plaats en rijk; of Parisos - rijk ook: Gardman-Parissos/Gardman-Chatsjen) - Gardman (stad) (bestaat die wel?) - Haterk (=>Aterk; en|ru), Togh (Տող; [1] [2]), Avetaranots (=>Çanaqçı (Xocalı); en; [3]).
Vestingen: Handaberd ([4] - evt. als Fort Handaberd - ook klooster), Jraberd ([5]), Ktisj (of Gtisj/Gtsjavank; [6]), Katsjaghak (Կաչաղակ), Gorroz (of Goroz/Ghorozoe), Akana, Havkachaghats, Hakarakaberd, Askeran ([7]).
Kloosters: Amaras (en), Chatravank, Kataro, Gtitsj (en), Sint Hakobos, Horeka, Jerits Mankants (en), Sint Pandalion, Sint Vertalers, Varaga, Tsitsernavank (en).
Patroonheiligen: Sint Grigoris, Sint Elisa (Jegisje), Sint Dadi, 3873 Martelaren van Diezapayt
Dynasties: Arransjahik, Mihranian (en), Sevordi's, Dophian (hy), Melik-Beglarian, Melik-Israelian, Melik-Jeganian, Melik-Sjahnazarian.
Vorstendommen: Parrisos, Dizak (en), Giulistan, Jraberd, Varanada.
Vorsten en vorstinnen: Vache II, Sahak Sevada, Sahl Smbatian (en|hy), Jesai Abu Musse (en), Jalal I (hy), Dophy van Tsar, Grigor de Goede ∞ Aspha Orbelian (hy), Arzoe van Haterk, Gayaneh van Varanda.
Bekende personen: Movses Kalankatvatsi (en), Kirakos Gandzaketsi (en), Hovhannes Tsaretsi, Isreal Ori (en), Joseph Emin (en), Movses Bagramian (en|hy), Jessai Hasan-Jalalian (hy), Avan Juzbasji, Valerian Madatov (en), Balthasar Metropool, Hovseph Artsachetsi, Arakel Babachanian (en), Ghazaros Aghayan (en), Moeratsan (en), Daniel Phirumian (en), Jeghisje Ischanian (en), Harutyun Thumian.
Politiek: Karabachs Congres, Volksregering van Karabach, Politiek en overheid (en), Economie van Nagorno-Karabach (en). .
Natuur: Mrravgebergte, Tartar, Karkar, Chatsjen.
Demografie: Karabachs dialect.
(↓voeg toe)
Nieuwe artikelen
Dizak (maart)
(↓voeg toe)
Wist je dat...?
- …de Karabacher Matheos van Tsar in 1660 een drukkerij in Amsterdam oprichtte?
- …over het Karabachse dialect vermeld wordt bij de 7e eeuwse grammaticus Stepanos Syunetsi?
- ...de boom Tinjery in Nagorno-Karabach meer dan 2000 jaat oud is?
- …Sjoesja in de 19e eeuw ook wel 'Klein Parijs' werd genoemd?
- …onder het altaar van de katherdraal van het Gandzasarklooster het hoofd van Johannes de Doper is bewaard?
- ...het historische Nagorno-Karabach (Artsach) 12 gewesten had?
- …1500 jaar geleden in Artsach de Constitutie van Aguen aangenomen werd?
- Artsach (nahang)
- 189-387: deelstaat van het Koninkrijk Armenië
- na 387: deel van Kaukasisch Albanië
- 821: Het Huis van Chatsjen gesticht, dat bestuurt drie prinsdommen:
- Gardman
- Chatsjen
- Dizak
- 885-1020: vazalstaat van het Koninkrijk Armenië
- 1000-1261: Koninkrijk Artsach
- 1122: Invasie van de Seltsjoeken
- 1236: Invasie van de Tataren
- 1387: Invasie van Timur Lenk
- 15e-16e eeuw: Toerkmeense overheersing
- 1555-1805: Perzische overheersing
- tot 1828: Prinsdommen van Karabach, bestaande uit:
- Gulistan
- Jraberd
- Chatsjen
- Varanda
- Dizak
- 1991-heden: Republiek Nagorno-Karabach
Portalenoverzicht
| Subportalen van Azië |
|---|
|
Landen Armenië · Azerbeidzjan · China · Egypte · Filipijnen · Georgië · India · Indonesië · Israël · Japan · Rusland · Saoedi-Arabië · Turkije · Vietnam Gebieden Himalaya · Koerdistan · Korea · Nagorno-Karabach · Tibet · Zuidoost-Azië |
|
Portalen |
|
|---|---|---|
|
Hulp-en-beheerportaal · Gebruikersportaal · Navigatieportaal · In het nieuws | ||
|
Biologie · Geschiedenis · Kunst & Cultuur · Landen & Volken · Mens & Maatschappij · Politiek · Religie · Sport · Taal · Wetenschap & Technologie | ||
|
Portaal van de week: Middeleeuwen | ||