Folketing

	Folketing ; Folketinget
	Wetgevend orgaan van Denemarken
	Algemene informatie
Opgericht in	1849
Aantal leden	179
Ontmoetingsplaats	Christiansborg, Kopenhagen
	Huidige legislatuur
Verkozen op	18 juni 2015
Voorzitter	Pia Kjærsgaard, ; Dansk Folkeparti
Zetelverdeling
Partijen	Blauwe blok (regering) (90); Venstre (34); Det Konservative Folkeparti (6); Liberal Alliance (13); Dansk Folkeparti (37); Rode blok (oppositie) (85); Socialdemokraterne (47); Radikale Venstre (8); Socialistisk Folkeparti (7); Enhedslisten (14); Alternativet (9); Afgevaardigden Groenland/Faeröer (neutraal) (4); Javnaðarflokkurin (1); Inuit Ataqatigiit (1); Siumut (1); Tjóðveldi (1)
Portaal	Politiek

Het Folketing (Deens: Folketinget [ˈfɔlɡəˌteˀŋ]) is het parlement van Denemarken. Het tweede lid van de naam gaat terug op het Proto-Germaanse woord *þinga', dat 'volksvergadering' betekent.

Het Folketing bestaat uit 179 zetels die door evenredige vertegenwoordiging gekozen worden. Twee hiervan zijn voor vertegenwoordigers van de Faeröer, twee voor afgevaardigden uit Groenland. De overige leden worden vanuit de 92 Deense kieskringen gekozen. De leden worden gekozen voor een termijn van maximaal vier jaar. De premier kan, met goedkeuring van de vorst, vervroegde verkiezingen uitschrijven waarmee de termijn voor de parlementsleden vervroegd afloopt.

Inhoud

GeschiedenisBewerken

Het Folketing, het Deense eenkamerige parlement, houdt sinds 1849 zitting in de Christiansborg op het eiland Slotsholmen in het hart van Kopenhagen.

Van 1849 tot 1953 was het Folketing een van de twee kamers in de Deense Rigsdag (Rijksdag). De andere was het Landsting (Landstinget). Beide kamers hadden evenveel macht, maar waar het Folketing het volk vertegenwoordigde, vertegenwoordigde het Landsting de oude aristocratie. Tot 1915 werden de meeste zetels in het Landsting door censuskiesrecht gekozen; de overige zetels werden door de vorst aangewezen. Vanaf 1915 mocht ook de gewone bevolking stemmen, zij het indirect met een districtenstelsel en een hoge kiesgerechtigde leeftijd. In de volgende decennia verloor de Landsting aan invloed - de wetten werden immers in het Folketing gemaakt - en werd een overbodige bureaucratische handeling.

Na een referendum in 1953 werden de twee kamers samengevoegd. Volgens de Deense grondwet ligt de wetgevende macht nu zowel bij het Folketing als bij de koning. De koning tekent aangenomen wetten als een formaliteit, al kan in principe de vorst - zonder gevolgen - een wet weigeren te tekenen.

Omdat de Deense Kieswet een kiesdrempel van slechts twee procent hanteert, komt het zelden voor dat een partij de meerderheid behaalt (laatste keer was 1901). Dientengevolge treden er blokvorming en coaltitieregeringen op. De regeringen-Rasmussen (zowel Anders Fogh Rasmussen als Lars Løkke Rasmussen) hadden de West-Europese primeur van gedoogsteun, die in Denemarken door de ultra-rechtse Dansk Folkeparti verleend werd. In 2011 kwam er een eind aan de tien jaar lange samenwerking.

Bij de verkiezingen van november 2011 werd Venstre onder leiding van premier Lars Løkke Rasmussen met 47 zetels de grootste partij, maar aangezien het rode blok van Helle Thorning-Schmidt méér zetels haalde dan het blauwe blok, werd Rasmussen uitgesloten van regeringsdeelname. Vier jaar later, bij de verkiezingen van 2015, gebeurde het omgekeerde: nu werd Socialdemokraterne van zittend premier Thorning-Schmidt de grootste partij, maar behaalde het blauwe blok gezamenlijk een nipte meerderheid. Hierdoor kon oppositieleider Rasmussen, ondanks dat zijn partij Venstre grote verliezen leed, opnieuw de macht grijpen. Op 28 juni 2015 vormde Venstre een minderheidsregering, waarbij het gedoogsteun krijgt van de andere partijen uit het blauwe blok.^[1]

De huidige voorzitter van het parlement is Pia Kjærsgaard van de Deense Volkspartij. Zij is de eerste vrouwelijke voorzitter in de geschiedenis van het Folketing.

Kieswet en ParlementswetBewerken

De Deense Kieswet en Parlementswet lijken op die van Nederland. Toch zijn er grote verschillen:

Er is een kiesdrempel van 2% van de stemmen, omgerekend 3,6 zetels in het Folketing.
Nieuwe partijen dienen bij deelname aan de verkiezingen het aantal handtekeningen te verzamelen ter grootte van één zetel volgens de kiesdeler, hetgeen overeenkomt met ongeveer 20.000 handtekeningen.
Parlementsleden zijn immuun voor vervolging tenzij 1. een meerderheid van het Folketing besluit de immuniteit op te heffen; 2. het parlementslid op heterdaad betrapt is.
Debatten en algemene veranderingen mogen in besloten kring (zonder publiek) gehouden worden, al is dit sinds de inval in Denemarken tijdens de Tweede Wereldoorlog niet meer voorgekomen.

Samenstelling van het Folketing (2015)Bewerken

Partijen (Nederlandse vertaling) (lettersymbool)	Partijleiders	ideologie	Stemmen	Percentage	Zetels
Denemarken
Rode blok
Socialdemokraterne (Sociaaldemocraten) (A)	Mette Frederiksen	sociaaldemocratie	924.940	26,3%	47
Radikale Venstre (Sociaal-liberale partij) (B)	Morten Østergaard	sociaalliberalisme	161.009	4,6%	8
Socialistisk Folkeparti (Socialistische Volkspartij) (F)	Pia Olsen Dyhr	democratisch socialisme	147.578	4,2%	7
Enhedslisten – De Rød-Grønne (Eenheidslijst - De Rood-Groenen) (Ø)	Collectief leiderschap	ecosocialisme	274.463	7,8%	14
Alternativet (Het Alternatief - Groene partij) (Å)	Uffe Elbæk	groen	168.788	4,8%	9
Blauwe blok
Det Konservative Folkeparti (De Conservatieve Volkspartij) (C)	Søren Pape Poulsen	liberaal conservatisme	118.003	3,4%	6
Dansk Folkeparti (Deense Volkspartij) (O)	Kristian Thulesen Dahl	nationaal-conservatisme	741.746	21,1%	37
Venstre (Liberale Partij) (V)	Lars Løkke Rasmussen	liberalisme	685.188	19,5%	34
Liberal Alliance (Liberale Alliantie) (I)	Anders Samuelson	klassiek-liberalisme	265.129	7,5%	13

Subtotaal					175
Faeröer
Tjóðveldi (Republikeinse Partij)	Høgni Hoydal	separatisme	5.730	24,5%	1
Javnaðarflokkurin (Sociaaldemocratische Partij)	Aksel Johannesen	sociaaldemocratie	5.666	24,2%	1

Subtotaal					2
Groenland
Siumut (Voorwaarts)	Aleqa Hammond	sociaaldemocratie	7.831	38,2	1
Inuit Ataqatigiit (Inuitgemeenschap)	Kuupik Kleist	socialisme	7.904	38,5	1

Subtotaal					2

Totaal					179