Langweer
Langweer (Fries: Langwar) is een dorp in de gemeente De Friese Meren, in de Nederlandse provincie Friesland.
Plaats in Nederland 
| |||
|---|---|---|---|
 (Details) | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  Friesland
| ||
| Gemeente |  De Friese Meren
| ||
| Coördinaten | 52° 57′ NB, 5° 43′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (2021-01-01) |
1.050[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 8525 | ||
| Netnummer | 0513 | ||
| Woonplaatscode | 2494 | ||
| Belangrijke verkeersaders | A6 A7 | ||
| Foto's | |||
| |||
| De Buorren in Langweer | |||
| |||
| Langweer en de Langweerderwielen vanuit de lucht | |||
| |||
Het ligt ten zuidoosten van Sneek en ten westen van Joure, aan de rand van het meer de Langweerderwielen. In 2021 telde het dorp 1.050 inwoners.
Geschiedenis bewerken
Langweer is waarschijnlijk rond 1100 ontstaan en daarmee een van de oudste dorpen in de omgeving. Het was een tijdlang een echt vaartdorp, maar zou van oorsprong als langgerekt laag gelegen perceel grond (weer/were) annex grasland (war) zijn ontstaan, hetgeen de plaatsnaam zou verklaren. Het dorp werd in de 13e eeuw vermeld als Languere, in 1399 als Langwerre, in 1473 als op Langweer en in 1505 als Langhweer.
Het dorp had net als het naastgelegen Boornzwaag last van (dijk)doorbraken. Het werd zo een vaartdorp. In de 16e eeuw verkreeg het een waag en ontwikkelde zich rond 1600, tot een belangrijke markt- en havenplaats. Het geslacht Douma had een stins staan in het dorpsgebied, totdat die in 1517 werd verwoest. Een andere voorname familie leverde de grietmannen van de omliggende grietenij Doniawerstal: respectievelijk Osinga, Van Burum, Vegelin van Claerbergen, Van Eysinga, en bewoonde de Osinga State.
Het dorp bleef lang alleen goed te bereiken via het water. De eerste echte landverbinding was de Legemeerstersingel, in eerste instantie niet meer dan een modder/karrenpad en dat niet altijd begaanbaar was. Het verbond het dorp via Legemeer met Idskenhuizen. Met de komst van de Breededijk in 1856 en een vast pad op de Legemeerstersingel werd het dorp echt via de weg met het land verbonden.
Tot 1984 behoorde Langweer tot de gemeente Doniawerstal. Daarna viel het onder de gemeente Skarsterlân en per 2014 valt het onder de gemeente De Friese Meren.
Beschermd dorpsgezicht bewerken
Een deel van Langweer is een beschermd dorpsgezicht, een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland. Verder zijn er in het dorp een aantal rijksmonumenten te vinden.
In het begin van de 21ste eeuw werd het dorp uitgebreid met een nieuwe wijk, Legebuorren genoemd. Deze wijk werd zo gebouwd dat het dorpsgezicht niet werd aangetast.
Toerisme bewerken
Langweer kent veel watersporttoerisme. Naast de passantenhaven is er zeilcentrum en aan de havens zijn ook recreatiewoningen van een recreatiepark te vinden. Er is nog een kleinere haven in de voormalige buurtschap (De) Hoek (Trophorne) even ten westen van het dorp, en ten noorden van Dijken.
Gebouwen bewerken
In Langweer staat de Osinga State, oorspronkelijk gebouwd omstreeks 1620; het huidige gebouw, dat sterk lijkt op het oude gebouw, dateert uit 1939. Het diende als gemeentehuis van de gemeente Doniawerstal. Er vlakbij staat een bijgebouw van deze state, dat eerst oranjerie was en daarna ook als gerechtsgebouw heeft gefunctioneerd.
Kerk bewerken
De kerk van Langweer werd in 1777 gebouwd op de plek waar eerder al twee andere kerkgebouwen stonden. Deze kerk is in verhouding met andere Friese kerken uit de achttiende eeuw rijk versierd.
Sport bewerken
Sinds 1933 kent Langweer een eigen voetbalvereniging, VV Langweer genaamd. In dorp zijn er ook een volleybalvereniging; L.V.V.O, en een tennisclub; LTC' 78.
Langweer bezit een eigen skûtsje en zeilt mee met de SKS-wedstrijden in het Skûtsjesilen.
Onderwijs bewerken
In het dorp is basisschool 't Swannestee gevestigd. De geschiedenis van het onderwijs in Langweer gaat zeker terug tot 1434 toen er al een school in het dorp werd vermeld. Tot 1915 stond de toen afgebroken school bij de kerk.
Bevolkingsontwikkeling bewerken
| 1999 | 2002 | 2003 | 2004 | 2010 | 2011 | 2015 | 2018 | 2019 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 924 | 958 | 975 | 976 | 960 | 1024 | 1085 | 1110 | 1080 | 1050 |
Bekende (ex-)inwoners bewerken
Geboren in Langweer bewerken
- Schelte Hessel Roorda van Eysinga (1780-1829), politicus
Woonachtig (geweest) bewerken
- Ed Nijpels (1950), politicus
- Geesje Woudstra, (1911-1971), kortebaanrijdster
- Fenna Feenstra Kuiper (1892-1983), schrijfster meisjesboeken
Bronnen, noten en/of referenties
|
