23 november

23 november is de 327ste dag van het jaar (328ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 38 dagen tot het einde van het jaar.

Inhoud

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1574 - Johan III van Nassau-Saarbrücken wordt opgevolgd door zijn achterneven Albrecht van Nassau-Weilburg en Filips IV van Nassau-Neuweilnau. Ze volgen hem ook op als regent voor Johan Lodewijk I van Nassau-Idstein.
  • 1788 - Begin van de strengste winter sinds in 1706 in Nederland met metingen werd begonnen.
  • 1980 - Bij een serie aardbevingen in het zuiden van Italië komen ongeveer 4800 mensen om. Vooral Eboli wordt zwaar getroffen.

•  Media
  • 1923 - Eerste officiële en regelmatige uitzendingen van Radio Belgique.
  • 1936 - Het eerste nummer van het tijdschrift Life wordt uitgebracht.
  • 1940 - Het eerste (illegale) nummer van De Waarheid verschijnt in een oplage van 6.000 exemplaren.
  • 1963 - De eerste aflevering van de populaire tv-serie Doctor Who wordt uitgezonden op de BBC.

•  Oorlog
  • 1946 - De Vietnamoorlog wordt begonnen door Frankrijk. Franse oorlogsschepen beginnen met het bombarderen van de havenstad Haiphong (Tonkin).

•  Politiek
  • 602 - In Constantinopel breekt een hongersnood uit. Phocas, jonge Byzantijnse officier, wordt in de kerk van Sint Johannes de Doper tot keizer gekroond van het Byzantijnse Rijk.
  • 1245 - Graaf Willem II van Holland verleent Haarlem stadsrechten
  • 1890 - Koning Willem III sterft zonder mannelijke nakomelingen. Zijn enige dochter, de 10-jarige prinses Wilhelmina, volgt hem op als Koningin der Nederlanden, onder het regentschap van haar moeder, koningin Emma.
  • 1890 - Het Groothertogdom Luxemburg wordt losgemaakt uit de personele unie met Nederland.
  • 1900 - Paul Kruger landt te Marseille.
  • 1948 - In Venezuela zet Marcos Pérez Jiménez samen met Delgado Chalbaut de democratisch gekozen regering van Rómulo Gallegos af.
  • 1975 - Begrafenis Francisco Franco (dictator Spanje).
  • 1978 - Liechtenstein wordt lid van de Raad van Europa.
  • 1989 - Minstens 300.000 mensen betogen op het Wenceslausplein in Praag voor democratische hervormingen.
  • 1989 - Na protesten in Kosovo tegen de Servische beperkingspolitiek kondigt Servië de uitzonderingstoestand af.
  • 2003 - In Georgië vindt de Rozenrevolutie plaats waarbij Micheil Saakasjvili aan de macht komt, en president Edoeard Sjevardnadze wordt afgezet, deze verlaat het land met onbekende bestemming.
  • 2012 - In Sierra Leone maakt de kiescommissie de uitslag van de presidentsverkiezingen van 17 november bekend. Ernest Koroma wordt herverkozen als president.
•  Sport
  • 2014 - Lewis Hamilton wint op het Yas Marina Circuit het wereldkampioenschap Formule 1. Dit is tevens zijn tweede titel
•  Religie
  • 1654 - Blaise Pascal heeft bijzondere metafysische ervaring.
  • 1700 - Kardinaal Giovanni Francesco Albani wordt gekozen tot Paus Clemens XI.
  • 1804 - Tijdens het verblijf van paus Pius VII in Lyon, onderweg naar de kroning van Napoleon in Parijs, sterft zijn reisgenoot kardinaal Stefano Borgia.
  • 1832 - Stichting van de Congregatie van de Zusters van Liefde van Onze Lieve Vrouw Moeder van Barmhartigheid door pastoor Joannes Zwijsen in Tilburg.
  • 1999 - Splitsing van de Rooms-katholieke Apostolische administratie Europees Rusland in de Apostolische administraties Noord-Europees Rusland en Zuid-Europees Rusland.

•  Wetenschap en technologie
  • 1969 - Jonathan Beckwith en zijn team slagen in het isoleren van een enkel gen van de E.coli-bacterie.

Geboren

Franklin Pierce,
geboren in 1804

Théo van Rysselberghe (zelfportret),
geboren in 1862

Kea Bouman,
geboren in 1903

Stefan Groothuis,
geboren in 1981

Mirte Roelvink,
geboren in 1985

Miley Cyrus,
geboren in 1992

• 1221 - Alfons X van Castilië (overleden 1284)
• 1616 - John Wallis, Brits wiskundige (overleden 1703)
• 1641 - Anthonie Heinsius, Nederlands politicus (overleden 1720)
• 1785 - Jan Roothaan, Nederlands generaal-overste van de Sociëteit van Jezus (overleden 1853)
• 1804 - Franklin Pierce, veertiende president van de Verenigde Staten (overleden 1869)
• 1815 - Fredrikke Egeberg, Noors componist (overleden 1861)
• 1837 - Johannes Diderik van der Waals, Nederlands natuurkundige (overleden 1923)
• 1859 - Billy the Kid, Amerikaans bandiet (overleden 1881)
• 1860 - Hjalmar Branting, Zweeds politicus (overleden 1925)
• 1862 - Théo van Rysselberghe, Belgisch schilder (overleden 1926)
• 1863 - János Hadik, Hongaars politicus (overleden 1933)
• 1869 - Valdemar Poulsen, Deens ingenieur en uitvinder (overleden 1942)
• 1874 - George Buff, Nederlands atleet (overleden 1955)
• 1887 - Boris Karloff, Brits acteur (overleden 1969)
• 1887 - Henry Moseley, Brits natuurkundige (overleden 1915)
• 1888 - Harpo Marx, Amerikaans acteur (overleden 1964)
• 1892 - Erté, Russisch-Frans ontwerper (overleden 1990)
• 1892 - Mieczysław Wiśniewski, Pools voetballer (overleden 1952)
• 1893 - Ernst Grünfeld, Oostenrijks schaker (overleden 1962)
• 1893 - Lou Onvlee, Nederlands taalkundige, hoogleraar en zendeling (overleden 1986)
• 1896 - Klement Gottwald, president van Tsjechoslowakije (overleden 1953)
• 1896 - Harry Prieste, Amerikaans schoonspringer (overleden 2001)
• 1896 - Jan Roos, Nederlands straatartiest (overleden 1979)
• 1897 - Ruth Etting, Amerikaans zangeres en actrice (overleden 1978)
• 1903 - Kea Bouman, Nederlands tennisster (overleden 1998)
• 1903 - Juan Jover, Spaans autocoureur (overleden 1960)
• 1904 - Aleksandr Vvedenski, Russisch schrijver en dichter (overleden 1941)
• 1909 - Jean Jadot, Belgisch curie-aartsbisschop (overleden 2009)
• 1910 - Evert Vermeer, Nederlands politicus (overleden 1960)
• 1916 - Albert Bourlon, Frans wielrenner (overleden 2013)
• 1919 - Peter Frederick Strawson, Brits filosoof (overleden 2006)
• 1921 - Hein Roethof, Nederlands ambtenaar, humanist, journalist en politicus (overleden 1996)
• 1922 - Manuel Fraga, Spaans politicus (overleden 2012)
• 1922 - Võ Văn Kiệt, premier van Vietnam (overleden 2008)
• 1924 - Anita Linda, Filipijns actrice
• 1924 - André Rosseel, Belgisch wielrenner (overleden 1965)
• 1926 - Robert Lee Burnside, Amerikaans gitarist en blueszanger (overleden 2005)
• 1927 - Angelo Sodano, Italiaans kardinaal-staatssecretaris
• 1929 - Hal Lindsey, Amerikaans evangelist
• 1931 - Karel Boumans, Vlaams stripauteur (overleden 2003)
• 1933 - Ferry Hoogendijk, Nederlands journalist en politicus (overleden 2014)
• 1933 - Krzysztof Penderecki, Pools componist
• 1934 - Robert Towne, Amerikaans scenarist/regisseur
• 1935 - Vladislav Volkov, Russisch kosmonaut (overleden 1971)
• 1939 - Helen Shepherd, Nederlands zangeres (overleden 2018)
• 1940 - Gösta Pettersson, Zweeds wielrenner
• 1941 - Sipko Melissen, Nederlands schrijver
• 1941 - Franco Nero, Italiaans acteur
• 1943 - Günther Beckstein, Duits advocaat en politicus
• 1943 - Beer Wentink, Nederlands voetballer
• 1943 - José Toirkens, Nederlands journaliste (overleden 1993)
• 1945 - John Nielsen, Deens voetbalscheidsrechter
• 1946 - Ankie Broeders-Knol, Nederlands politica
• 1946 - Hans Hoekman, Nederlands hoorspelacteur
• 1948 - Gabriele Seyfert, Oost-Duits kunstschaatsster
• 1949 - Marcia Griffiths, Jamaicaans zangeres
• 1949 - Charlotte Teske, Duits atlete
• 1949 - Eric Van Rompuy, Belgisch politicus
• 1953 - Johan de Meij, Nederlands trombonist, componist en dirigent
• 1954 - Bruce Hornsby, Amerikaans zanger en songwriter
• 1955 - Martine Tanghe, Vlaams journaliste en nieuwslezeres
• 1956 - Shane Gould, Australisch zwemster
• 1957 - Annet Malherbe, Nederlands actrice
• 1960 - Peter Daenens, Belgisch atleet
• 1962 - Carlinhos Brown, Braziliaans percussionist en singer-songwriter
• 1962 - Nicolás Maduro, Venezolaans politicus
• 1963 - Chris Jolles, Nederlands actrice
• 1965 - Rodion Gataullin, Sovjet-Russisch/Russisch atleet
• 1966 - Kevin Gallacher, Schots voetballer
• 1966 - Wouter Kusters, Nederlands taalkundige en publicist
• 1970 - Huub Maas, Nederlands atleet en duatleet
• 1970 - René Verkerk, Nederlands diskjockey en programmamaker
• 1971 - Alex Roy, Amerikaans zakenman en rallyrijder
• 1972 - Alf-Inge Håland, Noors voetballer
• 1972 - Kurupt, Amerikaans rapper
• 1972 - Tonči Martić, Kroatisch voetballer en zaakwaarnemer
• 1973 - Marie Collonvillé, Frans atlete
• 1973 - Claudia Zwiers, Nederlands judoka
• 1974 - Saku Koivu, Fins ijshockeyer
• 1974 - Nathan O'Neill, Australisch wielrenner
• 1976 - Cüneyt Çakır, Turks voetbalscheidsrechter
• 1976 - Daniele Orsato, Italiaans voetbalscheidsrechter
• 1976 - Joe Sumner, Engels muzikant
• 1978 - Silke Müller, Duits hockeyster
• 1978 - Terrence Trammell, Amerikaans atleet
• 1979 - Ivica Kostelić, Kroatisch alpineskiër
• 1981 - Stefan Groothuis, Nederlands schaatser
• 1982 - Saïd Haddou, Frans wielrenner
• 1982 - Levi Risamasu, Nederlands voetballer
• 1983 - Siemen Mulder, Nederlands voetbalscheidsrechter
• 1984 - Lucas Grabeel, Amerikaans acteur, zanger, danser
• 1984 - Alexander Kops, Nederlands politicus
• 1985 - Viktor An, Koreaans/Russisch shorttracker
• 1985 - Scott Brash, Brits ruiter
• 1985 - Mirte Roelvink, Nederlands voetbalster
• 1986 - Ivan Bandalovski, Bulgaars voetballer
• 1988 - Jens Keukeleire, Belgisch wielrenner
• 1988 - Loes Zanderink, Nederlands zwemster
• 1990 - Alena Leonova, Russisch kunstschaatsster
• 1991 - Facu Regalia, Argentijns autocoureur
• 1992 - Miley Cyrus, Amerikaans zangeres en actrice
• 1995 - Brittany Broben, Australisch schoonspringster
• 1998 - Bradley Steven Perry, Amerikaans acteur
• 2001 - Tess Ledeux, Frans freestyleskiester
• 2001 - Nico Porteous, Nieuw-Zeelands freestyleskiër

Overleden

Boudewijn Büch,
overleden in 2002

Larry Hagman
overleden in 2012

Marion Barry
overleden in 2014

• 615 - Heilige Columbanus (ong. 72), Iers abt, missionaris en stichter van verschillende kloosters op het Europese vasteland
• 1307 - Diether III van Nassau (ong. 57), aartsbisschop en keurvorst van Trier
• 1572 - Agnolo Bronzino (69), Italiaans schilder
• 1574 - Johan III van Nassau-Saarbrücken (63), graaf van Saarbrücken en Saarwerden
• 1840 - Louis de Bonald (86), Frans politicus, schrijver en filosoof
• 1856 - Thomas Seddon (35), Engels kunstschilder
• 1890 - Willem III (73), Koning der Nederlanden
• 1894 - Eugène Maximiliaan August Alexander Karel Frackers (50), Nederlands militair
• 1912 - Charles Bourseul (83), Frans technicus en uitvinder
• 1916 - Eduard Nápravník (77), Tsjechisch componist en dirigent
• 1920 - Alfred Tepe (79), Nederlands architect
• 1942 - Stanisław Saks (44), Pools wiskundige
• 1952 - Albert van Raalte (62), Nederlands dirigent
• 1953 - Reinder Brolsma (71), Nederlands schrijver
• 1962 - Han Friedericy (62), Nederlands schrijver en ambtenaar
• 1965 - Elisabeth in Beieren (89), Belgisch koningin
• 1974 - Cornelius Ryan (54), Iers-Amerikaans schrijver
• 1978 - Hanns Johst (88), Duits toneelschrijver
• 1980 - Jan Boots (68), Nederlands presentator
• 1982 - Carlyle (56), Braziliaans voetballer
• 1986 - Red Hamilton (65), Amerikaans autocoureur
• 1987 - Antonio Sastre (76), Argentijns voetballer
• 1989 - Guus Weitzel (85), Nederlands radio-omroeper en -verslaggever
• 1990 - Roald Dahl (74), Brits schrijver
• 1990 - Renate Rubinstein (61), Nederlands schrijfster en columniste
• 1991 - Klaus Kinski (65), Duits acteur
• 1995 - Louis Malle (63), Frans filmregisseur
• 1997 - Jacques Aarden (83), Nederlands politicus
• 2000 - Aslam Watanjer (54), Afghaans militair en politicus
• 2001 - Vendramino Bariviera (64), Italiaans wielrenner
• 2001 - Jan Ketelaar (93), Nederlands scheikundige
• 2001 - Krishnananda (79), Indiaas goeroe, oprichter van de Divine Life Society
• 2001 - Toon de Ruiter (66), Nederlands roeier
• 2001 - André Smit (85), Nederlands musicus
• 2001 - Gerhard Stoltenberg (73), Duits politicus
• 2002 - Boudewijn Büch (53), Nederlands schrijver
• 2002 - Roberto Matta (91), Chileens architect, schilder en beeldhouwer
• 2003 - Nick Carter (79), Nieuw-Zeelands wielrenner
• 2004 - Wim Rigter (37), Nederlands radiopresentator
• 2004 - Herman van Zwieten (63), Nederlands burgemeester en sportbestuurder
• 2005 - Robert Gallas (82), Nederlands burgemeester
• 2006 - Jesús Blancornelas (70), Mexicaans journalist
• 2006 - Aleksandr Litvinenko (43), Russisch medewerker veiligheidsdienst en dissident
• 2006 - Philippe Noiret (76), Frans acteur
• 2006 - Anita O'Day (87), Amerikaans jazzzangeres
• 2007 - Jan Beijert (79), Nederlands bestuurder, politicus en columnist
• 2007 - Vladimir Krjoetsjkov (83), Sovjet-russisch politicus
• 2007 - Coen Oort (78), Nederlands econoom en topambtenaar
• 2007 - Óscar Carmelo Sánchez (36), Boliviaans voetballer
• 2007 - Toon Steeghs (84), Nederlands burgemeester
• 2008 - Frits Böttcher (93), Nederlands hoogleraar en mede-oprichter van de Club van Rome
• 2008 - Richard Hickox (60), Engels dirigent
• 2008 - Jean Markale (80), Frans schrijver
• 2008 - Erik Silvester (66), Duits schlagerzanger
• 2009 - Pim Koopman (68), Nederlands drummer, producer en componist
• 2009 - Richard Meale (77), Australisch componist
• 2009 - Yang Xianyi (94), Chinees vertaler
• 2011 - Montserrat Figueras (63), Spaans sopraan
• 2011 - Frans Künen (81), Nederlands atleet
• 2011 - Jim Rathmann (83), Amerikaans autocoureur
• 2011 - Charles de Wolff (79), Nederlands dirigent en organist
• 2012 - Jan Bons (94), Nederlands kunstenaar
• 2012 - Larry Hagman (81), Amerikaans acteur
• 2012 - Nelson Prudêncio (68), Braziliaans atleet
• 2014 - Marion Barry (78), Amerikaans burgerrechtenactivist en burgemeester
• 2014 - Dorothy Cheney (98), Amerikaans tennisspeelster
• 2015 - Jouni Kaipainen (58), Fins componist
• 2015 - Douglass North (95), Amerikaans econoom
• 2016 - Robert Geesink (74), Nederlands kunstschilder
• 2016 - Ju Mi Jong (95), Noord-Koreaans politica
• 2016 - Rita Barberá Nolla (68), Spaans politica en burgemeester
• 2016 - Andrew Sachs (86), Brits acteur
• 2017 - Christiane Berkvens-Stevelinck (71), Nederlands theoloog en predikant
• 2017 - Maarten van den Toorn (88), Nederlands taalwetenschapper
• 2018 - Bernard Gauthier (94), Frans wielrenner
• 2018 - Bujor Hălmăgeanu (77), Roemeens voetballer en voetbalcoach
• 2018 - Nicolas Roeg (90), Brits filmregisseur
• 2018 - Martin Tissing (82), Nederlands kunstschilder
• 2018 - Gerard Unger (76), Nederlands letterontwerper

Viering/herdenking

• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Trudo van Haspengouw († 693)
  • Heilige Columbaan († 615) - Vrije Gedachtenis
  • Heilige Clemens I († 97) - Vrije Gedachtenis
  • Heilige Lucretia van Mérida († c. 304)
  • Heilige Felicitas van Rome († 165)
  • Zalige Miguel Agustín Pro Juárez († 1927)
  • Heilige Margaretha van Savoye († 1464)
  • Heilige Wilfetrudis van Nijvel († 669)
  • Heilige Menefrew, Welsh heilige

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1998 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur –5,1 °C
• 1980 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 13,3 °C
• 1993 - Laagste minimumtemperatuur –8,9 °C
• 1984 - Hoogste maximumtemperatuur 14,6 °C
• 1928 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 17,5 m/s
• 1983 - Langste zonneschijnduur 7,4 uur
• 1944 - Langste neerslagduur 8 uur
• 1944 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 19,3 mm
• 1930 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 72 %

België

Dagrecords

• 1858 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur –7,1 °C
• 2003 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 13,9 °C
• 1858 - Laagste minimumtemperatuur –10,5 °C
• 1984 - Hoogste maximumtemperatuur 15,9 °C
• 1977 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 14 mm

Uitzonderlijke gebeurtenissen

• 1998 - Zeer koud: tot –12,2 °C in Stavelot en -15,6 °C In Elsenborn (eerste maal in 10 jaar).

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie 23 November van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.