Koemuks

Het Koemuks (къумукъ тил, qumuq til) is een Turkse taal, die gesproken wordt in de Russische deelrepubliek Dagestan.

Koemuks къумукъ тил
Gesproken in	Rusland
Vitaliteit	potentieel bedreigd
Sprekers	446.000
Taalfamilie	Altaïsch (omstreden) Turks Kiptsjaaks Koemuks
Alfabet	cyrillisch
Officiële status
Officieel in	Rusland Dagestan
Taalcodes
ISO 639-1	–
ISO 639-2	kum
ISO 639-3	kum
Percentage Koemukken in Dagestan
Portaal    Taal

Verspreiding

Het Koemuks is een van de 14 bestuurstalen van de Russische deelrepubliek Dagestan. De taal wordt voornamelijk gesproken in het oosten van Dagestan aan de Kaspische Zee, maar er zijn ook kleinere gemeenschappen in Ingoesjetië, Noord-Ossetië en Tsjetsjenië. Daarnaast wonen er ook Koemukse migranten in veel andere gebieden van Rusland. De grootste migrantengemeenschap bevindt zich in de oblast Tjoemen in West-Siberië. Tot de jaren 20 gold het Koemuks als lingua franca in het noordoosten van de Kaukasus.

Klankleer

Medeklinkers

		labiaal	dentaal	lateraal	palataal	velaar	uvulaar	glottaal
plosief	steml.	p	t			k	q
	stemh.	b	d			ɡ	ɢ
fricatief	steml.	f	s		ʃ		χ	h
	stemh.	β	z		ʒ		ʁ
affricaat	steml.				tʃ
	stemh.				dʒ
nasaal		m	n			ŋ	(ɴ)
vibrant			r
approximant				l	j

Klinkers

	voor		achter
gesloten	i	y	ɯ	u
midden	e	ø	o
open	æ		a

Schrift

Sinds 1937 wordt het Koemuks geschreven in het cyrillisch, ter vervanging van het Latijnse alfabet dat sinds 1927 in gebruik was. Daarvoor werd het Arabisch alfabet gebruikt.

Cyrillisch alfabet
(1937-heden)

А а	Б б	В в	Г г	Гъ гъ	Гь гь	Д д	Е е
Ё ё	Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Къ къ	Л л
М м	Н н	Нг нг	О о	Оь оь	П п	Р р	С с
Т т	У у	Уь уь	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш
Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Latijns alfabet
(1927-1937)

A a	B ʙ	C c	Ç ç	D d	E e	F f	G g
Ƣ ƣ	H h	I i	J j	K k	L l	M m	N n
Ꞑ ꞑ	O o	Ɵ ɵ	P p	Q q	R r	S s	Ꞩ ꞩ
T t	U u	V v	X x	У y	Z z	Ƶ ƶ	Ь ь

Turkse talen