Karatsjaj-Balkaars

Het Karatsjaj-Balkaars (къарачай-малкъар тил, qaraçay-malqar til) is een Turkse taal, die gesproken wordt in de Russische deelrepublieken Kabardië-Balkarië en Karatsjaj-Tsjerkessië.

Karatsjaj-Balkaars (къарачай-малкъар тил)
Gesproken in	Rusland
Sprekers	305.000
Taalfamilie	Altaïsch (omstreden) Turks Kyptsjaaks Karatsjaj-Balkaars
Alfabet	cyrillisch
Officiële status
Officieel in	Rusland Karatsjaj-Tsjerkessië Kabardië-Balkarië
Taalcodes
ISO 639-1	–
ISO 639-2	crh
ISO 639-3	crh
■Verspreiding van het Karatsjaj-Balkaars
Portaal    Taal

Verspreiding

Het Karatsjaj-Balkaars wordt gesproken in de Russische deelrepublieken Kabardië-Balkarië en Karatsjaj-Tsjerkessië in de Noordelijke Kaukasus. Vanaf 1944 werden de Karatsjajers en de Balkaren gedeporteerd naar Centraal-Azië. Vanaf 1957 konden ze weer terugkeren naar hun oorspronkelijke woongebied. Vandaag heeft het Karatsjaj-Balkaars ongeveer 305.000 sprekers. Bij de laatste officiële volkstelling van de Sovjet-Unie (1989) waren er 151.000 Karatsjajers en 79.702 Balkaren die aangaven de taal te spreken.

Klankleer

Medeklinkers

	labiaal	alveolaar	palataal	velaar	uvulaar	glottaal
plosief	p b	t d		k ɡ	(q) (ɢ)
fricatief	f	s z	ʃ	x (ɣ)		h
affricaat		ts	tʃ dʒ
nasaal	m	n		ŋ
liquida		l r
approximant	w		j

Klinkers

	voor	achter
gesloten	i y	ɯ u
midden	e ø	o
open		ɑ

Schrift

Sinds 1938 wordt Karatsjaj-Balkaars geschreven in het cyrillisch, ter vervanging van het Latijnse alfabet dat sinds 1924 in gebruik was. Daarvoor werd het Arabisch alfabet gebruikt.

Cyrillisch alfabet

А а	Б б	В в	Г г	Гъ гъ	Д д	Дж дж	Е е
Ё ё	Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Къ къ	Л л
М м	Н н	Нг нг	О о	П п	Р р	С с	Т т
У у	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	ъ
Ы ы	ь	Э э	Ю ю	Я я

Tekstvoorbeeld

De onderstaande tekst is een uittreksel uit de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in het Karatsjaj-Balkaars.

Nederlands	Karatsjaj-Balkaars	Romanisatie
Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen.	Бютеу адамла эркин болуб эмда сыйлары бла хакълары тенг болуб тууадыла. Алагъа акъыл бла намыс берилгенди эмда бир-бирлерине къарнашлыкъ халда къараргъа керекдиле.	Bütew adamla erkin bolub emda sıyları bla haqları teñ bolub tuwadıla. Alağa aqıl bla namıs berilgendi emda bir-birlerine qarnaşlıq halda qararğa kerekdile.

Turkse talen

Ogurisch: Tsjoevasjisch · Bolgar · Chazarisch Karluk: Gökturks · Chagatai · Oezbeeks · Oeigoers · Äynu · Lop · Ili Kyptsjaaks: Kazachs · Kirgizisch · Tataars · Altajs · Basjkiers · Karatsjaj-Balkaars · Karakalpaks · Koemuks · Nogai · Karaïm · Koemaans · Krymtsjak · Baraba · Krim-Tataars Ogoezisch: Turks · Azerbeidzjaans · Turkmeens · Gagaoezisch · Osmaans · Balkan-Turks · Horasan-Turks · Petsjenegisch · Qashqai · Salar · Afsjarisch · Iraaks-Turkmeens Khalaj: Khalaj Siberisch: Chakassisch · Dolgaans · Jakoets · Toevaans · Tsjoelyms · Fuyu-Kirgizisch · Sjor · Tofa · Yugur Mogelijk verwante talen en families: Altaïsche talen · Oeraalse talen · Mongools · Toengoezisch · Koreaans · Japanse talen

Zie de Karatsjaj-Balkaarse uitgave van Wikipedia.